مخزن العرفان در تفسیر قران

دانشنامه اسلامی

[ویکی شیعه] مخزن العرفان در تفسیر قرآن. مَخزَنُ العِرفان در تفسیر قرآن اثر سیده نصرت بیگم امین اصفهانی (۱۲۷۴ - ۱۳۶۲ش) در تفسیر کامل قرآن به زبان فارسی که به شیوه استدلالی، کلامی و روایی نگاشته شده است.
سیده نصرت امین معروف به بانو امین(۱۲۷۴ - ۱۳۶۲ش) در اصفهان، صاحب تفسیر مخزن العرفان، فقیه، عارف و مفسر شیعی معاصر است. او آثار متعددش را با نام بانوی ایرانی منتشر نمود.
نویسنده، علت نگارش و دغدغه خود را چنین بیان می کند که مدت زمانی در صدد بوده که تفسیر مختصری بنویسدم و از کلمات آل عصمت اقتباس نموده و از بیانات مفسرین، خوشه چینی نماید تا شاید به این واسطه در جرگه مفسرین و از متدبّرین در قرآن محسوب گردد. وی وجود موانع جلوی راه خود می دیده که طی این طریق پر خطر را متعذر بلکه متعسر می پنداشت. به تعبیر مؤلف، از طرفی ضعف نفس و فرومایگی سد راه می شد از سویی دیگر، تهدید و منع شارع از تفسیر به رأی جلوگیر بود و جرأت وارد شدن در این وادی هولناک را نمی کرده اما از طرف دیگر حس طلب نمی گذاشت راحت باشد. ازاین رو به نگارش تفسیرپرداخت.

[ویکی اهل البیت] مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تفسیر مخزن العرفان از خانم نصرت امین (۱۳۶۲-۱۲۶۵ ش) بانوی مجتهده معروف اصفهانی که با گرایش عرفانی و اخلاقی به تفسیر آیات پرداخته است. این تفسیر، از جمله تفاسیر جامع قرآن است و در 15 مجلد به چاپ رسیده است.
بانو نصرت اصفهانی (م 1403 ق) از نوادر دانشمندان زن مسلمان در عصر حاضر است که به درجه اجتهاد رسید. در رشته علوم معقول مرتبه بالایی را کسب نمود و در میان علما از منزلت خاصی برخوردار بود. وی در خانواده ای ثروتمند به دنیا آمد و از همان آغاز کودکی، راه تحصیل علم و کمال را در پیش گرفت و به علوم اسلامی روی آورد.
او افزون بر علوم رایج حوزه ها به علم هیئت، حکمت و فلسفه نیز مشغول گردید و در زمینه فلسفه به تألیفاتی نیز دست زد. از نامبرده آثار و تألیفاتی بر جای مانده که عموماً در زمینه مسائل اعتقادی، اخلاقی، حدیثی و تفسیری است.
این تفسیر در آغاز، دارای مقدمه ای است که در آن انگیزه تألیف، فضیلت قرآن، مسئله تفسیر به رأی، ذو مراتب بودن تفسیر و برخی دیگر از مباحث علوم قرآنی اشاره شده است.
شیوه بیان مسائل در این تفسیر چنین است که مؤلف در آغاز، ترجمه دسته ای از آیات را آورده آنگاه وارد تفسیر آنها می گردد و با بیان ساده و قابل فهم پیام قرآن را تشریح می کند. نویسنده، گاه به کلمات ملاصدرا و برخی از فلاسفه و عرفا هم اشاره می کند.
مؤلف چون با شبهات کلامی آشنا بوده، تفسیر وی جنبه استدلالی یافته است. بر این اساس، وی گاهی شبهه ای را مطرح می کند و پاسخ آن را بازگو می کند.
روح حاکم و جنبه قوی در تفسیر مخزن العرفان بعد اخلاقی، درس سیر و سلوک و تربیت نفوس است که رنگ اخلاقی و تربیتی، این تفسیر را از دیگر زمینه های آن قوی تر ساخته است. اهتمام مفسّر در تربیت نفس انسانی و دور کردن آن از ظواهر فریبنده و مادیات و نزدیک کردن به ذات حق تعالی است .
این تفسیر محصول تدریس ایشان در شهر اصفهان در جمع بانوان بسیاری بوده است.

[ویکی فقه] مخزن العرفان در تفسیر قرآن (کتاب). «مخزن العرفان در تفسیر قرآن»، تفسیری عرفانی به زبان فارسی است که توسط سیده نصرت امین (بانوی اصفهانی) نوشته شده است.
نویسنده در باره انگیزه تالیف این تفسیر و چگونگی آن می نویسد: «مدت زمانی بود که گاه و بی گاه در فکر بودم که تفسیر مختصری بنویسم و از کلمات آل عصمت علیه السّلام اقتباس نموده و از بیانات مفسرین خوشه چینی نمایم که شاید به این واسطه از مفسرین و از متدبرین در قرآن محسوب گردم، لکن متاسفانه موانعی جلو راه خود می دیدم که طی این طریق پرخطر را متعذر، بلکه متعسر می پنداشتم. از طرفی ضعف نفس و فرومایگی سد راه می شد، از طرفی تهدید و منع شارع از تفسیر به رای جلوگیر بود و جرات وارد شدن در این وادی هولناک را نمی کردم، لکن از طرف دیگر حس طلب نمی گذاشت، راحت باشم. مدتی بین خوف و رجا بودم، گاهی حس طلب امر می نمود، گاهی خوف و جبن غالب می گشت و یاس کلی دامن گیرم می شد، لکن پس از آنکه مایوس شدم که بتوانم تفسیر کاملی بنویسم، نظر به اینکه «المیسور لا یسقط بالمعسور» بنا گذاردم اقتباس نمایم از مشکات انوار ولایت و اقتصار نمایم به ترجمه تحت اللفظی آیات و توضیح دهم بعض آیات محکمات را و پیرامون متشابهات نگردم».
ساختار کتاب
این تفسیر، در ۱۵ جلد ترتیب یافته است. مفسر، اغلب، در آغاز سور به بیان تعداد آیات،مکی یا مدنی بودن سوره و فضایل قرائت سوره پرداخته است، سپس آیه را ترجمه کرده و در توضیح آیات، به بیان و شرح لغات و کلمات آیه از قبیل نماز، انفاق، رزق، تقوی، کفر، علم و غیره می پردازد. در بیان لغت ها، بیشتر از گفتار مفسران استفاده برده است. در آغاز تفسیر، آیات را دسته دسته، در تعداد کم (۲ الی ۳) آیه ذکر کرده، سپس به توضیح آنها همت گماشته و در مواردی که توضیح و تفسیر آیات کم بوده، آیات بیشتری را یک جا با هم آورده است. با اینکه در سراسر تفسیر، چهره مفسر به عنوان یک عارف واقعی جلوه گر است، لکن آیات و احادیث را به روشی باطنی و تاویلات عرفانی بیان نمی کند.
گزارش محتوا
...

پیشنهاد کاربران

بپرس