محی الدین لاری

محی الدین لاری ( عربی: محی الدین لاری  ; متوفی ۱۵۲۱–۱۵۲۷ ) مینیاتوریست و نویسنده قرن شانزدهم بود که بیشتر به خاطر کتاب فتوح الحرمین شهرت داشت که راهنمای شهرهای مقدس اسلامی مکه و مدینه است.
اطلاعات کمی در مورد زندگی اولیه و حرفه لاری وجود دارد. گمان می رود که او اصالتی فارسی [ ۱] یا هندی [ ۲] داشته باشد. پسوند لاری ممکن است دال بر این باشد که این شخصیت اهل لار بوده است ( لار شهری در جنوب شرقی شیراز است ) . او شاگرد جلال الدین محمد الدوانی [ ۳] [ ۴] از محققین برجسته ادبیات فارسی بود که نخستین رساله را در مورد آثار حافظ نوشت، [ ۳] و معروف است که از لار نیز دیدن کرده است. [ ۳]
کتاب فتوح الحرمین اثر لاری به زبان فارسی است و به مظفرالدین بن محمود شاه که از سال ۱۵۱۱ تا ۱۵۲۶ بر گجرات حکومت می کرد، تقدیم شده است. [ ۱] این کتاب راهنمای حجاج است. نسخه خطی شامل ۴۵ برگ با نوشته در دو ستون خط نسخ و هجده تصویر منور ( اما سبک و نه دقیق ) از جمله اماکن مقدس در مدینه، صحنه های بین مدینه و مکه و مراحل مختلف حج در مکه است. [ ۵] [ ۶] تذهیب ها با جوهر، آبرنگ مات و طلا بر روی کاغذ است. [ ۷] کتاب شامل تصاویر دقیقی از کعبه است که نشان دهنده مناطقی است که برای عبادت فرقه های مختلف اسلام در نظر گرفته شده است، درهای ورودی حرم، مناره ها و دو ردیف ستون ها. کتب راهنمای زیارتی، به طور سنتی از به تصویر کشیدن انسان ها اجتناب می کردند و ترجیح می دادند فقط مناظر و مکان های مقدس را به تصویر بکشند؛ اما مینیاتورهای لاری یک استثنا هستند و در برخی از آن ها تصاویر افراد نیز دیده می شوند. [ ۱] در این بین، متونی که در حاشیه نوشته شده اند، به به تشریح مراسمات حج و ماهیت آنها می پردازد. [ ۱]
توجه لاری به جزئیات معماری، استفاده از پالت رنگی و طراحی های تخصصی مورد تحسین قرار گرفته است. [ ۸] نقاشی او از مسجدالحرام مکه برای چندین قرن به یک تصویر بازتولید گسترده تبدیل شد. [ ۲] مینیاتورهای او که کوه عرفات و همچنین محمّل را نشان می داد، دوباره در گواهی های حج که حتی در قرن هجدهم مورد استفاده بودند، تبدیل شدند. [ ۱]
حداقل دوازده نسخه خطی از لاری بجا مانده است. همه آنها حاوی تصاویری از مراحل مختلف حج هستند که هر ایستگاه دارای برچسب است. برخی از نسخه های خطی از روی کولوفون هایشان مشخص است که در مکه کشیده شده اند. [ ۱] صفحاتی از برخی از نسخه ها در حراج های مختلف ظاهر شده اند. [ ۹] [ ۱۰] [ ۵] قدیمی ترین نسخه موجود در حال حاضر نسخه ای است که در مکه در سال ۱۵۴۴ ساخته شده است. اکنون در کتابخانه بریتانیا نگهداری می شود. [ ۹] مجموعهٔ خلیلی از حج و هنرهای زیارت نمونه هایی از مکه قرن شانزدهم و هند قرن هجدهم یا اوایل قرن نوزدهم دارد. [ ۱۱] [ ۱۲] سند اصلی لاری در طول قرون متمادی استنساخ شده و دوباره تصویر شده است و نسخه هایی از آن در ترکیه، ایران و هند پیدا شده اند. نسخه های متأخر اغلب دارای غلط املایی و ناهماهنگی هستند، که علتش یا عدم مهارت ناسخین و کاتبین است یا سخت بودن قرائت خطاطی های بیش از حد آراسته شدهٔ لاری. [ ۱۳]