محمدپاشا بالطه جی

[ویکی فقه] بالْطه جی، محمد پاشا، تَبَردار (۱۰۷۱ـ۱۱۲۴) صدر اعظم عثمانی دوره سلطان احمد سوم می باشد.
در عثمانجق (مرزیفون) تولّد یافت و چون از خانواده ای مسلمان بود، در پرتو «انتساب» توانست به خدمت بیرونی قصر سلطان درآید.شغل دیوانی خود را از منشی گری آغاز کرد و با لطف و حمایت «حبشی علی آغا» و سایر «بیرون آغاسی» ها، در ۱۰۹۹ به درجه «خلیفه» رسید و سپس به خدمت والده سلطان، «خدیجه تَرخان»، درآمد.سپس شاهزاده احمد (بعدها احمد سوم) او را وارد دسته «بالطه جیان سرای عتیق» کرد، که در آن جا به جهت ویژگی های موسیقایی صدایش، به مؤذن خوش آواز (گوزلجه مؤذن) شهرت یافت.
ارتقاء به مقام صدر اعظمی
هنگامی که حبشی علی، در ۱۱۰۷ رئیس خواجگانِ حرم «دار السعاده آغاسی» سلطان مصطفای دوم شد، بالطه جی منشی خصوصی حامی خود گردید و ازاین رو در زمره نزدیکان سلطان و شاهزاده احمد پذیرفته شد.بالطه جی، هنگام جلوس احمد در ۱۰ ربیع الثانی ۱۱۱۵، با ۹ سال تجربه خدمت حضوری و سفر به همه نقاط قلمرو حکومت عثمانی، به مقام میر آخوری ارتقا یافت.اما انتصابش به «تحصیل داریِ» حلب او را از خدمت دربار دور کرد.در ۸ رجب ۱۱۱۶، صدر اعظم «قلایلی قوز احمد پاشا» او را با منصب «قپودان پاشایی» به مقام وزیری ارتقا داد.بالطه جی در ۲۷ شعبان ۱۱۱۶ صدر اعظم شد، و لذا می بایست جایگاه خود را در برابر جمع رقیبان به رهبری «علی پاشا چور لیلی» و «ابراهیم پاشا نوشهری» حفظ کند.
تبعید توسط سلطان
محمد پاشا، با سوء استفاده از وحشت مدام سلطان از شورش و خلع شدن، این تصوّر را در او پدپد آورد که وجودش در دربار ضروری است.وی با دسیسه چینی و متهم کردن ناروای «حسین پاشا نشانجی» به تهیه مقدمات شورش و در پی آن، تبعید او به «جزیره استانکوی»، موفق شد خود را از مباشرت او در مسائل مالی خلاص کند.سلطان تا دیر زمانی ندیم قدیمی خود را، به رغم بی کفایتی آشکارش در مسائل مالی، تحمل کرد.سرانجام، سلطان تصمیم گرفت «علی پاشا چور لیلی»، دوست صمیمی معتمد خود را که سیاستمداری شایسته نیز بود، جایگزین بالطه جی کند (۱۹ محرم ۱۱۱۸).صدر اعظم پیشین، با انتصاب به سمت «بیگلر بیگی ارزروم»، محترمانه تبعید و در ۱۱۱۹ به سقز (خیوس) منتقل شد.پس از آن، به سمت بیگلر بیگی به حلب رفت که در آنجا «نابی شاعر» به خدمتش پیوست.
بازگشت دوباره به سمت درباری
...