محمدفاضل ایروانی

[ویکی فقه] شهر تاریخی ایروان تا انعقاد قرارداد ننگین گلستان در تاریخ ۲۹ شوال المکرم ۱۲۲۸ قمری یکی از شهرهای ایران محسوب می شد. هم اکنون پایتخت کشور جمهوری ارمنستان است. بنا به مدارک تاریخی، ایروان، در گذشته، مرکز فرهنگ غنی شیعه بوده است. وجود مدارس علوم دینی، تحصیل و تدریس معارف جعفری و وجود فقیهان و عالمان برجسته ای مانند آیت الله میرزا عبدالکریم ملاباشی ایروانی ، آیت الله ملا حسن ایروانی ، آیت الله سید علی ایروانی و ده ها شخصیت بارز دیگر، دلیل بر مدعای ما است.
خاندان ایروانی یکی از خاندان های علمی و فقهی و زعامت و مرجعیت شیعه در ایران و عراق و قفقازشوروی سابق است. این طایفه از ذریه ی آخوند ملا محمدباقر ایروانی، فرزند میر فتاح است. بانی نهضت علمی در این خاندان، همان آخوند ملا محمدباقر ایروانی است که پس از او فرزندان و نوادگانش این راه ارزشمند را ادامه دادند. اطلاعات ما درباره ی ایشان خیلی کم است و تنها به وجود دو فرزند فقیه از ایشان خلاصه می شود.نام فرزندان او چنین است:آیت الله ملا محمد فاضل ایروانی (شخصیت مورد نظر ما).آیت الله ملا علی اصغر ایروانی.
پیشینه خاندان ایروانی
آیت الله ملا علی اصغر ایروانی برادر آیت الله فاضل ایروانی در ایروان به دنیا آمد و مقدمات علوم دینی را در آن جا آموخت. بعد از آن در سال ۱۲۴۲ قمری در جنگ های ایران و روس شرکت کرد.او سپس به حوزه ی علمیه ی قزوین رفت و از حوزه ی درسی آیت الله ملا محمد صالح برغانی و در حکمت و فلسفه از محضر آیت الله آخوند ملا آقا حکمی کسب فیض کرد و در علوم معقول و منقول به حد اجتهاد رسید و بعد از آن به مجاورت در عتبات عالیات موفق گردید. آیت الله ملا علی واعظ خیابانی در خصوص تبحر ایشان در خطابه و وفاتش می نویسد:مولی علی اصغر ایروانی برادر عالم ربانی (آیت الله فاضل ایروانی) در سلک وعاظ و محدثین از طراز اول معدود بود و هم به شرف مجاورت عتبات عالیات استسعاد داشت. در یک هزار و سیصد، راجعا عن حرم الله، در دارالهجرة، وفات یافت و در ظل قبه ائمه بقیع ، علیهم السلام، به خاک رفت.
فرزندان مولی علی اصغر ایروانی
از این عالم ربانی چهار دختر به نام های سکینه خاتون، حلیمه خاتون و زوجه ی حسن صالح آبادی و زوجه ی حاج محمدعلی نخجوانی به جای ماند. دو فرزند علمی و فقهی بر جای مانده است:
← آیت الله حاج شیخ عبدالحسین ایروانی
...