محمدتقی ستوده اراکی

[ویکی فقه] آیة الله العظمی محمدتقی ستوده، فرزند شیخ رحمت اللّه ستوده، معروف به قاضی عراقی، از مدرسین نمونه حوزه علمیه قم که چهل سال علوم حوزوی را تدریس و شاگردان زیادی تربیت کرد بسیاری از روحانیانی که در جمهوری اسلامی مسئولیت های حکومتی بر عهده گرفتند از شاگردان وی بودند. او ممتحن حوزه علمیه قم از طرف آیت الله بروجردی بود.
قبلاً سرزمین اراک را «عراق» می گفتند؛ در سال های ۱۲۲۷ – ۱۲۳۱ ق. در عصر فتحعلی شاه قاجار، یوسف خان سپهدار گرجی، فرمانده پادگان محل – که یکی از حکمرانان او در عراق بود – آن را تجدید بنا کرد، از آن پس نام عراق به «قلعه سلطان آباد» تغییر یافت. منظور از سلطان در این جا فتحعلی شاه (م ۱۲۵۰ ق) است. این نام حدود ۱۲۷ سال نام رسمی این شهر بود. تا این که در سال ۱۳۱۶ ش. در عصر سلطنت رضاخان، نام سلطان آباد به اراک تغییر یافت.
استادی، رضا، شرح احوال حضرت آیة اللّه العظمی اراکی، ص۱۳ – ۱۵.
پدر ارجمند استاد ستوده، عالم عامل حضرت حجة الاسلام و المسلمین شیخ رحمت اللّه ستوده، معروف به قاضی عراقی، از شاگردان آیة اللّه العظمی میرزا محمدتقی شیرازی (م ۱۳۳۸ ق) و آیة اللّه میرزا جهانگیرخان قشقایی (م ۱۳۲۸ ق) بود. او شخصی آزاد مرد، راسخ، غیور، و در احکام اسلامی و نهی از منکر، بسیار جدّی بود و در برابر بدعت گزاران و منحرفین موضع گیری شدید و پر صلابت داشت؛ به طوری که درباره اش می گفتند: «اگر کوه ها بلرزد، او متزلزل نمی شود.» شیخ رحمت اللّه در اصفهان با آیة اللّه بروجردی (رحمة الله علیه) ارتباط داشت؛ و در اراک بین ایشان و آیة اللّه حاج شیخ عبدالکریم حائری (رحمة الله علیه) کمال دوستی و صمیمیت برقرار بود؛ به طوری که مرحوم آیة اللّه العظمی شیخ محمدعلی اراکی (رحمة الله علیه) می فرمود: «آیة اللّه حائری مردم را در حلّ و فصل امور به ایشان ارجاع می دادند. او به گونه ای مدبّرانه و هوشمندانه به حل مشکلات مردم می پرداخت که مورد رضایت و خوشنودی آقای حائری می شد.»استاد ستوده در مصاحبه ای در این زمینه می فرمود: «آیة اللّه حاج شیخ عبدالکریم حائری زیاد به خانه ما می آمد، با پدرم رفت و آمد بسیار داشت، با همشیره ام صیغه محرمیّت خوانده بود تا مادرم با او محرم شود، تا رفت و آمدش به منزل ما در اراک خودمانی گردد.»از گفتنی ها این که، آیة اللّه حاج شیخ محمد سلطان العلمای اراکی (۱۲۹۶ – ۱۳۸۲ ق) عالم بزرگ و صاحب حاشیه به کفایة الاصول، در نجف اشرف بود، پدرش از اراک به نجف اشرف سفر کرد. در آن جا از هرکس سراغ پسرش را می گرفت، کسی او را نشناخت، تا این که سراغ شیخ رحمت اللّه قاضی عراقی (پدر آیةاللّه ستوده) را گرفت، زود او را شناختند و به او معرّفی کردند، پدر سلطان العلما به آقای قاضی گفت: «چرا پسرم را نشناختند و تو را شناختند؟» آقای قاضی پاسخ داد: «چون من اهل مزاح و شوخ طبع هستم، همه جا معروف می باشم؛ اما پسر شما مردی ملّا و باسواد است، من کجا و او کجا؟»
استادی، رضا، شرح احوال حضرت آیة اللّه العظمی اراکی، ص۳۲ – ۴۶.
حضرت آیة اللّه حاج شیخ محمدتقی ستوده، در ۱۴ ذیحجه سال ۱۳۴۰ ق. مطابق با سال ۱۳۰۰ ش. در خانواده ای روحانی در اراک – که آن وقت سلطان آباد نام داشت – از بیت علم و فضیلت، دیده به جهان گشود و در یک خانواده ای مذهبی زیر سایه پدری فاضل، عالم و با فضیلت، رشد و نمو کرد، تا به سنین نوجوانی رسید. و با توجه به این که در سیزده سالگی پدرش از دنیا رفت، برای تامین مایحتاج زندگی حدود دو سال در نزد یکی از بستگان در بازار، مشغول خرید و فروش شد؛ ولی علاقه به ادامه تحصیل او را بر آن داشت که سر انجام بازار را رها کند و به تحصیل علوم حوزوی بپردازد.
تحصیلات
...