محمد بن عبدالکریم خطابی

[ویکی فقه] محمد خطابی از رهبران مجاهد مراکش در قرن چهاردهم هجری/ بیستم میلادی بوده است.
وی فرزند عبدالکریم بود و در ۱۲۹۹ ق/ ۱۸۸۲ در شهر اجدیر، از نواحی ریف مراکش در خانواده علم و جهاد و در قبیله و ریاغل، از بزرگترین قبایل بربر، به دنیا آمد. او در کودکی قرآن را حفظ کرد و سپس پدرش او را به جامع الغروبین در فاس فرستاد و در آنجا علوم اسلامی و فقه را فراگرفت و به منصب قضاوت شهر ملیله منصوب گردید.
فعالیت سیاسی
در ۱۹۰۷، دولت فرانسه، عملیات نظامی خود را برای اشغال مغرب غربی (مراکش) با تصرف دارالبیضاء، آغاز کرد. یک سال بعد. سلطان عبدالعزیز را به سلطنت رساند. در ۱۹۱۲ به موجب پیمانی که با این سلطان دست نشانده منعقد کرد، سرزمین مراکش را تحت قیمومت خود قرار داد و در پی آن، منطقة معروف به «ریف اسپانیایی» را به اسپانیا واگذار کرد. اسپانیایی ها هم که قبلا العراش و القصر الکبیر را اشغال کرده بودند همچنان به توسعه مناطق تحت تصرف خود ادامه دادند و در ۱۹ فوریه ۱۹۱۳ شهر تطوان را تصرف کردند. در ۱۹۱۵ که تحریکات و تحرکات اسپانیایی اوج گرفته بود، امیر عبدالکریم (رهبر استقلال طلبان مراکشی) به اسپانیایی ها اولتیماتوم داد و آنان را از مداخله بیشتر برحذر داشت و اسپانیایی ها نیز بی درنگ فرزند او امیرمحمد را بازداشت و زندانی کردند، اما امیر توانست از بازداشت بگریزد و چون پدرش، امیر عبدالکریم، به علت سالخوردگی و بیماری قادر به رهبری مبارزه نبود، لذا امیرمحمد به جای پدر به رهبری و فرماندهی انقلابیون برگزیده شد و به سازماندهی افراد قبایل و جنگجویان مسلمان پرداخت و اعلام جهاد کرد.
جنگ با اسپانیایی ها
در ۱۹۲۱، نبرد سرنوشت ساز «انوال» میان بیست و پنج هزار نفر از نیروهای اسپانیایی به فرماندهی ژنرال «سلوستر» و یک هزار نفر از نیروهای مراکشی به فرماندهی امیرمحمد روی داد. در اوایل ماه ژوئیه آن سال که امیرمحمد پادگان اسپانیایی را در اجربین در محاصره خود داشت، ژنرال سلوستر برای کمک به محاصره شدگان به آن سو عزیمت کرد، لکن چون از سقوط آن پادگان اطلاع یافت به سوی انوال عقب نشینی کرد ولی مورد تعقیب امیر قرار گرفت. در ۱۸ ژوئیه نیروهای طرفین در انوال درگیر نبرد سهمگینی شدند که طی آن بیش از دوازده هزار نفر از نیروهای اسپانیایی. و از جمله ژنرال سلوستر کشته و بقیه نیز مجروح و فراری شدند. اجساد اسپانیایی ها به اندازه ای زیاد بود که در منطقه ای به مساحت پنج مایل مربع پراکنده بود. در این نبرد تعداد بیست هزار قبضه تفنگ و چند میلیون فشنگ به دست نیروهای امیر افتاد. پس از انتشار خبر این پیروزی، قبایل ریف در همه جا به پاسگاه ها و یکان های اسپانیایی هجوم بردند و سرتا سر منطقه را از وجود آنان پاک نمودند. این نبرد نام عبدالکریم را در سراسر اروپا پرآوازه گردانید و موجب خشم افکار عمومی مردم اسپانیا و در نتیجه سقوط حکومت اسپانیا در مادرید شد. از آن پس امیر به مدت سه سال ضربات پیاپی و سنگینی بر نیروهای اشغالگر اسپانیایی وارد آورد و تا ۱۹۲۴ توانست بیشتر مناطقی را که تحت اشغال اسپانیایی ها بود آزاد سازد و تنها شهرهایی مانند ملیله و سبته ـ که پادگان های عظیم اسپانیایی ها در آنها مستقر بود در تصرف آنان باقی ماند.
تأسیس جمهوری ریف
...