محمد بن احمد بن یحیی اشعری قمی

[ویکی اهل البیت] محققان از زمان تولد و زندگی وی ذکری به میان نیاورده اند. اما با توجه دو نکته تاریخی می توان این ابهام را برطرف ساخت:
نخست این که، زمان حیات برخی از اساتید او مشخص است. بعضی از کسانی که محمد بن احمد از آن ها حدیث نقل کرده است، عبارتند از: ابن ابی عمیر (م 217)، احمد بن ابی نصر بزنطی (م 221)، احمد بن محمد بن خالد برقی (م 280)، احمد بن هلال عبرتائی (م 267).
دوم این که زمان حیات شاگردانش نیز معلوم است. نام بعضی از آن ها بدین ترتیب می باشد: احمد بن ادریس اشعری (م 306)، سعد بن عبدالله قمی (م 301)، محمد بن جعفر رزّاز(م 312).
بنابراین، هر چند زمان تولد محمد بن احمد برای ما روشن نیست ولی محدوده زمانی که وی زنده بود را می توان قرن سوم دانست.
محمد بن احمد، موقعیت ممتازی در نقل حدیث دارد و از ائمه حدیث به شمار می رود. از او علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار 92 حدیث، صاحبان کتب اربعه 1075 حدیث و شیخ حر عاملی، در کتاب گرانسنگ وسایل الشیعه 1111 حدیث نقل نموده اند. مرحوم خوئی تعداد روایات نقل شده از او را 1311 مورد می داند.
علامه حلی در کتاب خلاصه الاقوال در مورد وثاقت او می گوید: «شیخ من أصحابنا فی زمانه ثقة عین کثیر الحدیث» یکی از مشایخ حدیث شیعه در زمان خود بوده است که مورد اعتماد، ارزشمند و زیاد روایت است.
از جمله آثار ارزشمند او کتاب نوادرالحکمة است که تا زمان شیخ صدوق و شیخ طوسی و نجاشی (قرن چهارم و پنجم) وجود داشته است و شیخ صدوق در آغاز کتاب «من لایحضره الفقیه» یکی از منابع خود را نوادرالحکمه محمد بن احمد بن یحیی معرفی می کند. اما بعد از آن، دستخوش حوادثی شد و بدین علت علامه مجلسی این کتاب را از منابع بحارالانوار قرار نداده است.