محمد بن ابراهیم نعمانی

[ویکی شیعه] محمد بن ابراهیم بن جعفر نُعمانی، معروف به ابن ابی زینب (د ۳۶۰ق/۹۷۱م)، متکلم، مفسر و محدّث شیعی قرن چهارم هجری قمری. وی از شاگردان ممتاز کلینی به شمار می رود و برای کسب علم و شنیدن حدیث به شهرهای مختلف از جمله شیراز، قم، بغداد و حلب مسافرت کرد. از ابن ابی زینب آثار زیادی بر جای مانده است که مهم ترین آن کتاب الغیبه اوست.
تاریخ تولد وی معلوم نیست. زادگاه او را برخی شهر نُعمانیه مصر یا یمن و یا حجاز دانسته اند، اما آنچه درست می نماید این است که نعمانی از شهر نعمانیه عراق (در میان واسط و بغداد) بوده است.
از زندگی وی همین اندازه معلوم است که در سال ۳۱۳ق به شیراز آمده و در آن شهر از موسی بن محمد اشعری قمی حدیث آموخته و در قم احتمالاً از علی بن حسین بن بابویه پدر شیخ صدوق حدیث شنیده است. پس از آن به بغداد سفر کرده و در آنجا از عالمان و محدّثان و فقیهان بنامی چون ابن همام اسکافی، ابن عقده و محمد بن یعقوب کلینی (د ۳۲۹ق) حدیث فراگرفته است.