محقق کرکی

[ویکی فقه] سال ۸۶۵ یا ۸۷۰ در روستای «کرک» از روستاهای جبل عامل لبنان که خانه ساده «عز الدین حسین» متولد شد. پدرش نام وی را «علی» گذاشت و «نور الدین» لقب گرفت.
علی بن عبد العالی پس آموزشهای ابتدایی به حوزه علمیه کرک وارد شد. پس از آن به روستای «میس» رفت و با تلاش پیگیر، از استادان آن حوزه شناخته شد. شهید ثانی یکی از شاگردان آن حوزه بود که «شرایع الاسلام» و «قواعد» را نزد او فرا گرفته است. چندی نیز در« جبع» لبنان به تحصیل مشغول بود و پس از آشنایی و به دست آوردن تجارب و علوم در حوزه علمیه «جبل عامل» رهسپار حوزه «دمشق» شد. آنگاه از دمشق راهی «بیت المقدس» شد و لختی از زمان را نیز به تحقیق و دانش اندوزی در شهر « الخلیل ۲» گذراند و سپس بار خود را بسته، رهسپار مرکز حوزه اهل سنت در «مصر» گردید. این سفرها و دیدار حوزه های گوناگون از او مردی حزیم و دانشمندی خوش اندیشه ساخت و شخصیت او را چنان زیبا ترسیم کرد که عاقبت یکی از بزرگترین دانشمندان قرن دهم به شمار آمد و به «محقق ثانی»، «مولای مروج»، «محقق کرکی» و «شیخ علایی» شهرت یافت. استادان ← اساتید شیعه علی بن هلال جزایری (بزرگترین استاد محقق ثانی)، محمد بن داود بن مؤذن جزینی، شمس الدین محمد بن خاتون عاملی، سید حیدر عاملی، احمد بن علی عاملی، زین الدین جعفر بن حسام عاملی، شمس الدین محمد بن احمد صهیونی، ← اساتید اهل سنت ابی یحیی زکریا انصاری (متوفی ۹۲۶ ق) کمال الدین ابراهیم بن محمد بن ابی شریف قرشی (متوفی ۹۲۳ ق) آثار از شیخ الاسلام بزرگ قرن دهم اندوخته های علمی فراوانی به جای مانده و تألیفات گرانسنگی به نسلهای پس از خود هدیّت کرده است. آثار قلمی آن بزرگوار عبارت اند از: ۱.جامع المقاصد (شرح قواعد الاحکام) ۲.منهج السداد (شرح ارشاد الاذهان علامه حلی) ۳. حاشیه بر مختلف الشیعه علامه حلی ۴. رساله جعفریّه ۵. رساله ای در صیغه های عقود و ایقاعات ۶. نفحات اللاهوت در لعن جبت و طاغوت ۷. رساله ای در آب کر ۸. رساله ای در تعقیبات نماز ۹. رساله غیبت ۱۰. رساله نجمیّه ۱۱. رساله ای در تعریف طهارت ۱۲. رساله ای در احکام شیر دادن ۱۳. حاشیه برالفیه و نفلیه شهید اول ۱۴. شرح الفیّه ۱۵. حاشیه بر تحریر علامه حلی ۱۶. حاشیه بر «الدروس الشرعیه» شهید اول ۱۷. حاشیه بر«الذکری فی الفقه» ۱۸. رساله ای در قبله ۱۹. رساله ای در تسبیح ۲۰. رساله ای در تقیه ۲۱. رساله ای در نماز و روزه مسافر ۲۲. رساله ای در شنیدن دعوای مدّعی در دادگاه و راه استنباط احکام شرعی ۲۳. حاشیه بر بخش میراث «مختصر النافع» ۲۴. رساله ای در اثبات رجعت ۲۵. کتابی در ارث ۲۶. حاشیه بر قواعد الاحکام ۲۷. حدیث شناسی ۲۸. المطاعن المحرمیّه ۲۹. رساله ای در قبله خراسان ۳۰. رساله ای در نیت و کتب و رسائل دیگر که به حدود ۷۱ کتاب و رساله می رسد. شاگردان شیخ علی منشار عاملی (پدر زن شیخ بهایی) شیخ محمد بن حسن عاملی نطنزی سید محمد بن ابیطالب استر آبادی علی بن عبد الصمد عاملی میر معز الدین اصفهانی علی بن عبد العالی عاملی میسی شیخ عبد العباس بن عماره الجزائری شیخ زین الدین فقعانی احمد بن احمد بن ابی جامع معروف به ابن ابی جامع شیخ نعمت الله بن احمد بن خاتون عاملی ابراهیم بن علی خوانساری جمال الدین بن عبد الله حسینی جرجانی سید شرف الدین سماک عجمی شهید ثانی شیخ احمد بن محمد بن خاتون عاملی امیر نعمت الله جزایری ظهیر الدین ابراهیم بن علی المیسی حسین بن علی بن ابی السروال بحرینی شیخ بابا قاضی صفی الدین عیسی حسین بن محمد بن مکی شهادت در ۱۸ ماه ذیحجه سال ۹۴۰ همزمان با عید غدیر محقق کرکی، شیخ الاسلام، به وسیله زهر عده ای از متعصّبان اهل سنت مسموم شده و شربت شهادت نوشیده است.

[ویکی شیعه] علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی جبل عامِلی معروف به محقق ثانی و محقّق کَرَکی (م. ۹۴۰ق.)، از فقها و علمای مشهور شیعه در عصر صفوی است. او از وطن خود، جبل عامل مهاجرت کرد و ابتدا به عراق رفت و سپس به دعوت شاه اسماعیل صفوی به ایران آمد و در تبلیغ و ترویج تشیع، در ایران نقش مهمی را بر عهده گرفت. محقق ثانی، در فقه استدلالی خبره بود و آثار فقهی اش با اقبال خاص فقیهان بعدی مواجه شد. کتاب جامع المقاصد فی شرح القواعد از او است و بدین رو، وی را«صاحب جامع المقاصد» می گویند. محقق ثانی درباره ولایت فقیه نظرات قابل توجهی دارد.
محقق کرکی شاگردان برجسته ای نیز تربیت کرد و بسیاری از فقهاء و دانشمندان قرن نهم و دهم هجری از شاگردان اویند؛ بزرگانی مانند شیخ علی منشار، حسین بن عبدالصمد عاملی (پدر شیخ بهایی) و سید نعمت الله جزائری.