محاسبه اعمال

[ویکی فقه] طبق آیات قرآن و عقیده ما مسلمانان در روز قیامت همه اعمال ما مورد محاسبه قرار می گیرد.
از نام های قیامت در قرآن «یوم الحساب» است، یعنی روزی که خداوند به حساب اعمال بندگان خود می رسد، این مطلب به قدری مسلم است که علی (علیه السّلام) آنجا که فرق میان دنیا و آخرت را بیان می نماید، می فرماید: «دنیا سرای عمل و کوشش است و نه جایگاه حساب، و آخرت جایگاه حساب است نه وقت عمل و کوشش». (و الیوم عمل و لا حساب و غدا حساب و لاعمل.)
مقصود از حساب
ولی در عین حال پیرامون حساب، در آیات قرآن و روایات اسلامی یک رشته عناوین مورد توجه قرار گرفته که بررسی آن ها گذشته بر این که به بالا رفتن سطح آگاهی ما نسبت به معارف دینی کمک می نماید، پاسخ گوی برخی از سؤالات در مورد مساله ی حساب می باشد. بخش عمده ی این عناوین را می توان در موارد زیر بیان نمود:۱ـ مقصود از حساب چیست؟اصولا واقعیت حساب عبارت است از: پی بردن به برخی از مجهولات به کمک معلومات پیشین، و به عبارت دیگر: واقعیت حساب چیزی جز حل مجهولات از طریق معلومات نیست، و بدین جهت در زندگی همه افراد بشر به صورت یک واقعیت ضروری و انفکاک ناپذیر خود نمائی می کند زیرا او پیوسته نگران وضعیت زندگی خود بوده و می خواهد از نتائج کار و تلاش و اندوخته های مادی و معنوی خود آگاه گردد، در این صورت راه حساب گری را پیش می گیرد.بنابراین در واقعیت حساب و حساب گری به گونه ای که در میان بشر متداول و رائج است نوعی جهل و نا آگاهی نهفته است و با توجه به این که وجود آفریدگار از هر نوع جهل و ناآگاهی منزه است دیگر چه نیازی به محاسبه و بررسی اعمال آنان دارد؟ او می تواند بر اساس علم واقع نمای خود، کیفر و پاداش انسان ها را بر پایه حکمت و عدل خود معین نماید در این صورت برپا نمودن محکمه حساب، و سئوال و پرسش لغو خواهد بود و در نتیجه با اصل «حکمت الهی» سازگار نیست.
← پاسخ به سوال
ظاهر، بلکه صریح برخی از آیات قرآن این است که در قیامت، خداوند خود به حساب بندگان رسیدگی می کند چنان که می فرماید:فانما علیک البلاغ و علینا الحساب. تو عهده دار رسالت و ابلاغ احکام الهی به مردم هستی و رسیدگی به حساب آنان به عهده ما است.و نیز می فرماید:ان الینا ایابهم ـ ثم ان علینا حسابهم. رجوع آنان به سوی ما است سپس حساب آنان بر ما است.و نیز می فرماید:ان حسابهم الا علی ربی لو تشعرون. حساب آنان (به عهده کسی) جز خدا نیست اگر درک می کردید.و نیز می فرماید:و کفی بالله حسیبا. کافی است که خدا حسابرس اعمال بندگان خود باشد.ولی از برخی از آیات قرآن چنین استفاده می شود که در سرای دیگر هر انسانی خود به حساب اعمال خود می رسد و نیاز به حسابرس دیگری غیر از نفس انسانی نیست چنان که می فرماید:عمل هر انسانی را ملازم با او ساختیم و روز قیامت آن را به صورت کتابی بیرون می آوریم و او آن را گشوده می یابد، به او گفته می شود کتاب خود را بخوان در این روز کافی است که نفس تو حساب تو را رسیدگی نماید. مفاد این آیه با آیات گذشته منافاتی ندارد، زیرا مفاد این آیه این است که در سرای دیگر همه ی اعمال انسان به صورت کتابی در برابر دیدگان او نمودار می گردد و انسان واقعیت کارهائی را که در دنیا انجام داده است، مشاهده می کند و چون واقعیت اعمال در برابر دیدگان او نمودار می گردند، جای هیچ گونه انکاری برای او باقی نمی ماند و در حقیقت خود بر کرده های خود گواهی می دهد.
روایات درباره حسابرس
...