مجمع البحرین و مطلع النیرین

[ویکی شیعه] مجمع البحرین و مطلع النیرین (کتاب). مَجمع البحرین و مَطلع النیرین کتابی در واژه شناسی قرآن و حدیث، تالیف عالم دینی شیعی فخرالدین طریحی . این کتاب، نخستین اثر شیعی در توضیح واژگان مشکل قرآن و حدیث است.
فخرالدین طریحی این کتاب را پس از تألیف دو کتاب دیگرش، غریب القرآن و غریب الحدیث، نگاشت. وی تألیف این کتاب را در اوایل اقامتش در مشهد، در ۱۶ رجب ۱۰۷۹ق به پایان رساند. این کتاب از همان آغاز نگارش مورد توجه و استفادۀ عالمان و فقیهان شیعه، بوده است.
ظاهراً طریحی در تألیف این کتاب، بیشترین تأثیر را از آثاری چون الصحاح جوهری (درگذشت ۳۹۳ق)، معجم مقاییس اللغة و مجمل اللغة احمد بن فارس (درگذشت۳۹۵ق)، النهایة فی غریب الحدیث ابن اثیر جزری (درگذشت ۶۰۶ق)، و القاموس المحیط مجدالدین فیروزآبادی (درگذشت ۸۱۷ق) گرفته است.

مَجمعُ البَحرین وَ مَطلَعُ النَیِّرین
تألیف طریحی، کتابی به عربی، در فرهنگ واژه های قرآن. نویسنده در این فرهنگ معانی لغات قرآن را از روی کتاب های لغت جمع آوری کرده و به ترتیب کتاب صحاح اللغه نوشته است. یکی از محققین در سال های اخیر بدان ترتیب الفبایی داده و به چاپ رسانده است. در این کتاب حدود (۲۶۸۰۰) بیت به عنوان شاهد، مثال آمده است. در انتهای این کتاب نیز مباحث نحوی و قرآنی بسیار مفیدی آورده شده است. این اثر نخستین بار در ۱۲۶۶ق در تهران، چاپ سنگی شد.