متون درسی فقهی

[ویکی فقه] تحول و نواندیشی به یکی از دغدغه های جدّی حوزه های علمیه، به ویژه علما و فضلا تبدیل شده است. برخی گمان می کنند که سخن از تحول، سخن جدیدی است و همین برداشت غلط باعث نوعی مقاومت در برابر آن شده است. در این مجال به دنبال آن بودیم تا تلاش و کوشش علمای شیعه را از آغاز عصر غیبت تاکنون در راستای تحول بخشی و پیشبرد حوزه های علمیه نشان دهیم.
از این جهت دو عنصر مهمی را که همیشه در حال تغییر و تحول بوده اند، مورد بررسی قرار داده ایم. اول: سیر تکاملی متون درسی دوم: سیر تحول مناهچ و مدرسه های فقهی.
کلید واژه ها
تحول، آزاداندیشی، متون درسی، مدارس فقهی.
سیر تکاملی متون درسی در حوزه های علمیه
دو دانش فقه و اصول و نیز کتاب های تحقیق و متون درسی مربوط به آنها، بسان هر علم و صناعت و پدیده ای نمی توانند و نباید از تحول و دگرگونی مصون و به دور باشند.شواهد و واقعیت های تاریخی بر آن است که این دو دانش با ماهیت سیّال و شناوری که دارند تحولات زیادی داشته اند. راز این همه تغییر و تحول را می توان در این دانست که علم اصول در دامن فقه تولد یافته و باید در خدمت آن باشد. علم فقه نیز به فراخور موضوعش که زندگی، جامعه و انسان است، همواره در حال تحول و تغییر است و نمی تواند ثابت و یک نواخت باشد. و چون موضوع متغیر حکم متغیر می طلبد، حکم متغیر نیز سازگارهایش باید متغیر و انعطاف پذیر باشد. نگاهی گذرا به تاریخ پیدایش و ادوار مختلف اصول فقه، گواه عادلی بر این رخ داد است. از این رو گفته اند:در میان علوم اسلامی هیچ علمی به اندازه علم اصول پویا، متغیر، متحول و متکامل نبوده است. دلیل این پویایی و بی قراری یکی این است که اصول علمی ذهنی است و با استدلال و اجتهاد سر و کار دارد و دیگر آنکه فلسفه وجودی او چنین واقعیتی را اقتضا می کند. در غیر این صورت مبنا بودن اصول و مبتنی بودن فقه بر آن بی معنا می شود.تجربه، شواهد و واقعیت بیانگر آن است که از راه یابی تحول در متون علمی، آموزشی و درسی نباید ترسید؛ زیرا تکامل هر علمی مرهون تحول است. در هر دوره ای به طور غالب و معمول، کتاب ها و متون آموزشی و درسی در ابعاد کمی، کیفی، افقی، عمودی، سطحی و عمقی، از دوره قبل قوی تر و غنی تر هستند. از آنجا که سخن درباره کتاب های فقهی و اصولی در حوزه های علمیه امامیه است، به سیر تحول و تکامل این کتاب ها می پردازیم:
← تذکرة الاصول
...