متشابه

[ویکی الکتاب] معنی مُتَشَابِهٍ: شبیه به هم
معنی تَشَابَهَ: شبیه به هم است(منظور این است که با معانی دیگری غیر از قصد اصلی نیز می توان آن را معنی کرد ولی با کمک گرفتن از آیاتی که فقط یک معنی از آنها استنباط می شود و محکمات می باشند معنی اصلی آیات متشابه نیز آشکار می گردد مثلاً ممکن است کسی با توجه به عبارت "ی...
معنی مَّثَانِیَ: به هم مرتبط (ظاهرا مثانی جمع مثنیه - به فتح میم - یعنی اسم مفعول از ماده ثنی باشد که به معنای برگرداندن و تغییر جهت (شکستن) باشد ، همچنانکه در جای دیگر قرآن آمده : یثنون صدورهم و آیات قرآنی را از این رو مثانی نامیده که بعضی مفسر بعضی دیگر است و وضع آ...
معنی مُحْکَمَاتٌ: محکمها (محکمات آیاتی از قرآن هستند که درک مقصود آنها نیاز به آیات دیگر ندارد و لذا مستقلاً می توان به آن آیه عمل نمود اما متشابهات آیاتی هستند که درک مقصود اصلی آنها تنها با جمع نمودن آن با آیات دیگر وکمک گرفتن از "راسخون فی العلم" که همان پیامبر صلی...
ریشه کلمه:
شبه (۱۲ بار)

«متشابه» از مادّه «تشابُه» در اصل، به معنای چیزی است که قسمت های مختلف آن، شبیه یکدیگر باشد، به همین جهت به جمله ها و کلماتی که معنای آنها پیچیده است و گاهی احتمالات مختلف درباره آن داده می شود، «متشابه» می گویند. و منظور از «متشابهات» قرآن همین است، یعنی آیاتی که معانی آن در بدو نظر پیچیده است، و در آغاز، احتمالات متعددی در آن می رود، اگر چه با توجّه به آیات محکم، تفسیر آنها روشن است.
منظور از «مُتِشابِه» در سوره «زمر» کلامی است که قسمت های مختلف آن با یکدیگر همرنگ و هماهنگ می باشد، هیچ گونه تضاد و اختلافی در میان آنها نیست، خوب و بد ندارد، بلکه، یکی از یکی بهتر است. این درست بر خلاف کلمات انسان ها است که هر قدر در آن دقت شود، هنگامی که گسترده و وسیع گردد،خواه ناخواه،اختلافات و تناقض ها و تضادهایی در آن پیدا می شود، بعضی در اوج زیبایی است، و بعضی کاملاً عادی و معمولی; بررسی آثار نویسندگان معروف و بزرگ، اعم از نثر و نظم، نیز گواه زنده این مطلب است. اما کلام خدا، قرآن مجید، این چنین نیست، انسجام فوق العاده و همبستگی مفاهیم، فصاحت و بلاغت بی نظیری که در همه آیاتش حاکم است، گواهی می دهد که از کلام انسان ها نیست.

[ویکی فقه] متشابه (الفاظ). متشابه (الفاظ)، مضامین تکرار شده در قرآن با الفاظ یکسان یا مشابه را می گویند.
واژه "متشابه" در علوم قرآن ، مشترک لفظی است. گاهی، مراد از متشابه، عباراتی از قرآن کریم است که معنای واحد و روشنی نداشته و احتمالات مختلفی برای آن متصور است، که با رجوع به آیات دیگر و سایر قرائن، می توان معنای صحیح آن را کشف کرد. متشابه، در این کاربرد، مقابل " محکم " است.کاربرد دیگر آن، در مورد آن دسته از مضامین قرآنی است که در دو یا چند جای قرآن با ساختار واحد یا مشابه تکرار شده است. زرکشی در البرهان با عنوان "علم المتشابه" بخشی طولانی را به این بحث اختصاص داده و یادآور می شود که عده ای از عالمان، همچون سخاوی ، محمود بن حمزة بن نصر کرمانی ( تاج القراء )، فخر رازی و ابوجعفر بن الزبیر در این باره آثاری دارند.
تقسیم متشابهات
متشابهات، گاهی به اعتبار تعداد تکرار آنها در مجموع قرآن ملاحظه می گردند و گاهی به اعتبار فردی. در بخش اول، الفاظ و عباراتی که بیش از یک بار در قرآن آمده، به ملاک تعداد تکرار، دسته بندی می شود. مثلا (لعلکم تتفکرون) دو بار آمده، (اولم یسیروا فی الارض) سه بار ؛ مؤمن ، (من فی السماوات ومن فی الارض) چهار بار و . . .
← تقسیم متشابهات به اعتبار فردی
۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۱۹.
...

[ویکی فقه] متشابه (قرآن). متشابه (قرآن)، یکی از اوصاف قرآن می باشد.
«متشابه» یکی از اسامی و صفات قرآن است؛ چنان که می فرماید: (الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها)؛ « خداوند بهترین سخن را در هیات کتابی همگون و مکرر فرو فرستاد». «متشابه» از ماده «شبه» به معنای همانند است؛ یعنی چیزی که قسمت های مختلف آن شبیه هم باشند.
وجه اطلاق متشابه برای قرآن
درباره سبب اطلاق «متشابه» برای قرآن وجوهی ذکر کرده اند:۱. به لحاظ همانندی آیات قرآن: این همانندی به دو گونه است:ا) همانندی ظاهری: چون همه آیات آن از نظر حسن نظم و زیبایی الفاظ و بلندی معانی، همانند هم و در حد اعجاز است.ب) همانندی معنوی: زیرا تضاد و مخالفتی میان مفاهیم قرآن نیست؛ بلکه همه با هم تناسب و هماهنگی و هدف واحدی دارند.۲. قرآن از نظر زیبایی و لطافت معانی و معارف سازنده، مشابه دیگر کتاب های آسمانی انبیای گذشته، بلکه جامع تر و کامل تر و سودمندتر از آن ها است.۳. برخی از آیات در بدو نظر پیچیده و متضمن معانی و احتمال های متعدد است؛ ولی با توجه به آیات محکم و با کمک احادیث و اخبار، معنای آیات و تفسیر آن برای عالمان دین ( راسخان در علم ) روشن می شود.

[ویکی فقه] متشابه (محکم). متشابه (محکم)، کلام فاقد معنای واضح، و پذیرای احتمالات مختلف را می گویند.
«متشابه» اسم فاعل از باب تفاعل به معنای همگونی، هم سانی و همانندی میان دو چیز است. در المفردات فی غریب القرآن راغب اصفهانی چنین آمده است: «الشبه (بکسر الشین المشددة) و الشبه (بفتحها) و الشبیه، حقیقتها فی المماثلة من جهة الکیفیة کاللون و الطعم و العدالة و الظلم. و الشبهة هو ان لایتمیز احد الشیئین من الآخر لما بینهما من التشابه، عینا کان او معنا، قال تعالی: و اتوا به متشابها…».همه آیات قرآن ، از نظر بیان حقایق، فصاحت و بلاغت و اعجاز ، شبیه یکدیگرند؛ یعنی متشابه اند؛ چنان که در سوره زمر آیه ۲۳ آمده است: (کتابا متشابها مثانی…).
تعریف اصطلاحی
از نظر اصطلاحی، تعاریف بسیاری برای متشابه ذکر شده است؛ اما معنای مناسب با آیه ۷ سوره آل عمران برای متشابه عبارت است از آیاتی که مراد از آن ها روشن و قطعی نیست و تمییز داده نمی شود. به عبارت دیگر؛ محکمات ، آیات یک بعدی اند که مراد از آن ها معلوم است؛ مانند: (الله خالق کل شیء) ؛ ولی متشابهات، آیات چند بعدی و دارای محامل بسیارند و متشابهات با ارجاع به محکمات، در حکم محکم قرار می گیرند.بسیاری از محققان عقیده دارند متشابه دچار عدم وضوح معنا است؛ ولی محکم معنای روشنی دارد، راغب می گوید: «المحکم ما لاتعرض فیه شبهة لا من حیث اللفظ و لا من حیث المعنی، و المتشابه ما لاینبئ ظاهره عن المراد».
← برخی از تعاریف درباره متشابه
۱. کلمه متشابه در قرآن کریم چندین بار و به دو معنای اصطلاحی و لغوی به کار رفته است. برای معنای لغوی ، از آیات ۲۵ سوره بقره و ۲۳ سوره زمر ، و برای معنای اصطلاحی، از آیه ۷ سوره آل عمران می توان نام برد.۲. متشابه، آیه ای است که در افاده مدلول خود استقلال ندارد و با ارجاع به محکمات روشن خواهد شد؛ نه این که هیچ راهی برای فهم مدلول آن در دسترس نباشد.۳. محکم و متشابه، امری نسبی است؛ ممکن است آیه ای نسبت به شخصی محکم و نسبت به دیگری متشابه باشد.۴. امام هشتم علیه السّلام فرمودند: کسی که متشابه قرآن را به محکم آن رد کند، به راه راست هدایت یافته است.۵. بنابر آن چه گفته شد، در قرآن مجید آیه ای نداریم که هیچ گونه دسترسی به مراد واقعی اش نباشد، و آیات قرآنی یا بی واسطه محکمند (مانند خود محکمات) یا باواسطه (مانند متشابهات). اما حروف مقطعه در ابتدای برخی سوره ها، اصلا مدلول لفظی ندارند؛ لذا از مقسم محکم و متشابه خارجند.۶. در آیه ۱ سوره هود می فرماید: (کتاب احکمت آیاته) ؛ مراد از احکام، استوار و غیرقابل خلل و بطلان بودن کتاب (قرآن) است.۷. حکمت و فایده وجود متشابهات در قرآن می تواند یکی از امور ذیل باشد:ا) انس ذهن بشر به امور مادی و محسوس؛ به گونه ای که در مواجهه با آیاتی مانند: (یدالله فوق ایدیهم)، (ان ربک لبالمرصاد)، (الرحمان علی العرش استوی)، و (جاء ربک) ابتدا اوصاف و خواص اجسام به ذهن می آید و پس از تامل در آیاتی مانند (لیس کمثله شیء) معانی متبادر اولی از ذهن زائل می شود. به این ترتیب، نقص از طرف شنونده است، نه از کلام خداوند ؛ب) اگر همه آیات قرآن محکم بود، نیاز به تدبر و نظر دقیق به آن مرتفع می شد و فضل دانایان بر نادانان آشکار نمی شد. از این باب بوده است که بزرگانی فلسفه وجود متشابه در قرآن را رجوع به اهل بیت علیه السّلام و تمسک به ولایت و امامت دانسته اند؛ج) متشابهات سبب تازگی و سرزنده بودن قرآن برای همیشه است. سبب این که در هر عصری برای قرآن، تفسیر جدید نوشته می شود، همین وجود متشابهات است.
تعداد متشابهات در قرآن
...

مُتشابِه (similar)
در هندسه، دو شکل مسطح یا فضایی که جز در اندازه یا جهت همانند باشند. در دو شکل متشابه، زاویه های متناظربرابرند و نسبت طول های اضلاعیا یالهای متناظر ثابت است. بنابراین، شکل هایی مشابه با اندازه هایی متفاوت اند. ازطریق تجانسمی توان شکل های متشابه با هر شکل مفروض را به دست آورد.