ماکس نوتر ( به آلمانی: Max Noether ) ( زاده ۲۴ سپتامبر ۱۸۴۴ در مانهایم - درگذشته ۱۳ دسامبر ۱۹۲۱ در ارلانگن ) ریاضیدان اهل آلمان بود. او یکی از تأثیرگذارترین ریاضیدانان سده نوزده و آغاز سده بیست به شمار می آید. [ ۱] ماکس نوتر بیشتر به دلیل کارهایش در هندسه جبری نامدار است. فرزندان وی امی نوتر و فریتس نوتر نیز ریاضیدانان شناخته شده ای هستند.
ماکس نوتر در یک خانواده یهودی در مانهایم به دنیا آمد. پدربزرگ پدری ماکس، الیاس ساموئل نام داشت. الیاس نُه پسر داشت که از آن میان، پدر ماکس، هرتس نام داشت. در سال ۱۸۰۹، ایالت بادن حکمی صادر کرد که بنا بر آن همه یهودیان می باید نامهای آلمانی برمی گزیدند. الیاس نام خانوادگی نوتر را برای خود برگزید و به این ترتیب بدل به الیاس نوتر شد ولی نام کوچک همه فرزندان خود را عوض کرد و نامهای آلمانی بر ایشان نهاد و از جمله نام هرمان را برای هرتس برگزید. هرمان نوتر، زادگاه خود بروکزال را ترک گفت و در دانشگاه مانهایم به تحصیل الهیات پرداخت. او در سال ۱۸۳۷ به همراه برادرش تجارت عمده آهن را آغاز کرد. خانواده نوتر فعالیت در صنعت آهن را تا نزدیک صد سال یعنی تا زمانی که نازی ها در آلمان بر سر کار آمدند و اموال یهودیان را مصادره کردند ادامه دادند. هرمان نوتر و همسرش آملیا، پنج فرزند داشتند که یکی از آن ها ماکس نام داشت. ماکس به دبیرستانی در مانهایم رفت ولی تحصیلاتش به دلیل ابتلا به فلج اطفال مختل شد. این بیماری باعث شد که او از آن پس فلج شود. چند سالی را با معلم خصوصی ادامه داد و سرانجام توانست مدرک دبیرستان را به دست آورد. در این زمان نوتر بیشتر به ستاره شناسی دلبسته بود و پیش از رفتن به دانشگاه یک چند را در رصدخانه مانهایم گذارند. ماکس نوتر در سال ۱۸۶۵ وارد دانشگاه هایدلبرگ شد و سه ترم بعد یعنی در سال ۱۸۶۸ موفق به دریافت مدرک دکترا شد. استاد او در هایدلبرگ یاکوب لوروت بود که در سال ۱۸۶۵ مدرک دکترا را دریافت کرده بود. ماکس اما بیشترین تأثیر را از گوستاو کیرشهف گرفت که استاد فیزیک بود. ماکس در هایدلبرگ چنان خوش درخشید که استادان نیازی ندیدند او رساله ای برای پایان نامه بنویسد و تنها یک امتحان شفاهی در دفتر رئیس دانشکده برای دادن مدرک دکترا به او کافی دانسته شد. البته تنها شرط قبول شدن در این امتحان هم آوردن شراب برای ممتحنین بود. بدین ترتیب، ماکس، مدرک دکترای ستاره شناسی خود را از دانشگاه هایدلبرگ دریافت کرد. پس از دانش آموختگی در هایدلبرگ، نوتر چند وقت را در گیسن گذارند و با آلفرد کلبش کار کرد. کلبش هم همانند نوتر از فیزیک آغاز کرده بود. در گیسن، نوتر با الکساندر فون بریل آشنا شد که این آشنایی سپس به همکاری در نوشتن چند مقاله مهم انجامید. وقتی کلبش برای گرفتن شغلی به گوتینگن رفت، ماکس نوتر هم به دنبال وی روان شد و در سال ۱۸۷۰ مدرک شایستگی اش را با رسالهٔ «دربارهٔ رویه هایی که دارای شارهایی از خمهای گویا هستند»[ ۲] به دانشگاه هایدلبرگ ارائه کرد و به عنوان استاد در آن دانشگاه استخدام شد. در سال کلبش و کارل نویمان مجله ماتماتیشه آنالن را بنیان نهادند و ماکس نوتر هم با توجه به سابقه دوستی با کلبش شروع به چاپ مقاله هایش در این مجله کرد. او در ۱۸۷۰ دو مقاله، یکی رساله شایستگی اش در دانشگاه هایدلبرگ، «دربارهٔ رویه هایی که دارای شارهایی از خمهای گویا هستند» و دیگری مقاله ای با نام «دربارهٔ تبدیلهایی فضایی یکتا، به ویژه در رابطه با کاربردشان در نگاشت رویه های جبری»[ ۳] را در این مجله منتشر کرد. او در سال ۱۸۹۳ به هیئت ویراستاران این مجله پیوست. او در هایدلبرگ، به عنوان استاد برجسته ارتقا یافت و سال بعد در ۱۸۷۵ به ارلانگن کوچید و در آنجا به عنوان استاد برجسته به کار گماشته شد. ماکس نوتر همچنین به تاریخ ریاضیات بسیار دلبسته بود و زندگینامه ریاضیدانان بسیاری را پس از مرگشان به چاپ رساند. در سال ۱۸۸۲، دختر ماکس نوتر، امی به دنیا آمد. امی به بسیاری از موضوعات مورد علاق پدر دلبستگی نشان می داد و در سالهای سپسین بسیاری از نتایج پدر را تعمیم بخشید. ماکس همچنین پسری داشت به نام آلفرد که شیمی تحصیل می کرد و پیش از پدر در ۳۵ سالگی درگذشت. در سال ۱۸۸۴ ماکس صاحب پسری به نام فریتس شد که او هم ریاضیدان شد و در دوران ناز ی ها مجبور به فرار از آلمان و پناهندگی به شوروی شد. فریتس در شوروی به عنوان جاسوس آلمانها دستگیر و به ۲۵ سال زندان محکوم گشت و در زندان به ضرب گلوله کشته شد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفماکس نوتر در یک خانواده یهودی در مانهایم به دنیا آمد. پدربزرگ پدری ماکس، الیاس ساموئل نام داشت. الیاس نُه پسر داشت که از آن میان، پدر ماکس، هرتس نام داشت. در سال ۱۸۰۹، ایالت بادن حکمی صادر کرد که بنا بر آن همه یهودیان می باید نامهای آلمانی برمی گزیدند. الیاس نام خانوادگی نوتر را برای خود برگزید و به این ترتیب بدل به الیاس نوتر شد ولی نام کوچک همه فرزندان خود را عوض کرد و نامهای آلمانی بر ایشان نهاد و از جمله نام هرمان را برای هرتس برگزید. هرمان نوتر، زادگاه خود بروکزال را ترک گفت و در دانشگاه مانهایم به تحصیل الهیات پرداخت. او در سال ۱۸۳۷ به همراه برادرش تجارت عمده آهن را آغاز کرد. خانواده نوتر فعالیت در صنعت آهن را تا نزدیک صد سال یعنی تا زمانی که نازی ها در آلمان بر سر کار آمدند و اموال یهودیان را مصادره کردند ادامه دادند. هرمان نوتر و همسرش آملیا، پنج فرزند داشتند که یکی از آن ها ماکس نام داشت. ماکس به دبیرستانی در مانهایم رفت ولی تحصیلاتش به دلیل ابتلا به فلج اطفال مختل شد. این بیماری باعث شد که او از آن پس فلج شود. چند سالی را با معلم خصوصی ادامه داد و سرانجام توانست مدرک دبیرستان را به دست آورد. در این زمان نوتر بیشتر به ستاره شناسی دلبسته بود و پیش از رفتن به دانشگاه یک چند را در رصدخانه مانهایم گذارند. ماکس نوتر در سال ۱۸۶۵ وارد دانشگاه هایدلبرگ شد و سه ترم بعد یعنی در سال ۱۸۶۸ موفق به دریافت مدرک دکترا شد. استاد او در هایدلبرگ یاکوب لوروت بود که در سال ۱۸۶۵ مدرک دکترا را دریافت کرده بود. ماکس اما بیشترین تأثیر را از گوستاو کیرشهف گرفت که استاد فیزیک بود. ماکس در هایدلبرگ چنان خوش درخشید که استادان نیازی ندیدند او رساله ای برای پایان نامه بنویسد و تنها یک امتحان شفاهی در دفتر رئیس دانشکده برای دادن مدرک دکترا به او کافی دانسته شد. البته تنها شرط قبول شدن در این امتحان هم آوردن شراب برای ممتحنین بود. بدین ترتیب، ماکس، مدرک دکترای ستاره شناسی خود را از دانشگاه هایدلبرگ دریافت کرد. پس از دانش آموختگی در هایدلبرگ، نوتر چند وقت را در گیسن گذارند و با آلفرد کلبش کار کرد. کلبش هم همانند نوتر از فیزیک آغاز کرده بود. در گیسن، نوتر با الکساندر فون بریل آشنا شد که این آشنایی سپس به همکاری در نوشتن چند مقاله مهم انجامید. وقتی کلبش برای گرفتن شغلی به گوتینگن رفت، ماکس نوتر هم به دنبال وی روان شد و در سال ۱۸۷۰ مدرک شایستگی اش را با رسالهٔ «دربارهٔ رویه هایی که دارای شارهایی از خمهای گویا هستند»[ ۲] به دانشگاه هایدلبرگ ارائه کرد و به عنوان استاد در آن دانشگاه استخدام شد. در سال کلبش و کارل نویمان مجله ماتماتیشه آنالن را بنیان نهادند و ماکس نوتر هم با توجه به سابقه دوستی با کلبش شروع به چاپ مقاله هایش در این مجله کرد. او در ۱۸۷۰ دو مقاله، یکی رساله شایستگی اش در دانشگاه هایدلبرگ، «دربارهٔ رویه هایی که دارای شارهایی از خمهای گویا هستند» و دیگری مقاله ای با نام «دربارهٔ تبدیلهایی فضایی یکتا، به ویژه در رابطه با کاربردشان در نگاشت رویه های جبری»[ ۳] را در این مجله منتشر کرد. او در سال ۱۸۹۳ به هیئت ویراستاران این مجله پیوست. او در هایدلبرگ، به عنوان استاد برجسته ارتقا یافت و سال بعد در ۱۸۷۵ به ارلانگن کوچید و در آنجا به عنوان استاد برجسته به کار گماشته شد. ماکس نوتر همچنین به تاریخ ریاضیات بسیار دلبسته بود و زندگینامه ریاضیدانان بسیاری را پس از مرگشان به چاپ رساند. در سال ۱۸۸۲، دختر ماکس نوتر، امی به دنیا آمد. امی به بسیاری از موضوعات مورد علاق پدر دلبستگی نشان می داد و در سالهای سپسین بسیاری از نتایج پدر را تعمیم بخشید. ماکس همچنین پسری داشت به نام آلفرد که شیمی تحصیل می کرد و پیش از پدر در ۳۵ سالگی درگذشت. در سال ۱۸۸۴ ماکس صاحب پسری به نام فریتس شد که او هم ریاضیدان شد و در دوران ناز ی ها مجبور به فرار از آلمان و پناهندگی به شوروی شد. فریتس در شوروی به عنوان جاسوس آلمانها دستگیر و به ۲۵ سال زندان محکوم گشت و در زندان به ضرب گلوله کشته شد.
wiki: ماکس نوتر