ماجرای فدک

[ویکی فقه] فدک یکی از مهمترین اسناد زنده مظلومیت حضرت زهرا (علیهاالسّلام) و امام علی (علیه السّلام) در طول تاریخ اسلام است، که دلیلی محکم بر غصب حقوق اهل بیت پیامبر (علیهم السلام) است.
داستان فدک یکی از غم انگیزترین و پرغوغاترین داستان های زندگی فاطمه بانوی اسلام (علیهاالسّلام) خصوصا، و اهل بیت (علیهم السلام) عموما و تاریخ اسلام به طور گسترده و عام است، که آمیخته با توطئه های سیاسی، و فراز و نشیب های فراوانی می باشد و دریچه ای است برای حل قسمتی از معماهای مهم تاریخ صدر اسلام.
مکان فدک
«فدک» بطوری که بسیاری از مورخان و ارباب لغت نوشته اند: قریه ای آباد و حاصلخیزی بود در سرزمین حجاز نزدیک «خیبر» که میان آن و مدینه دو یا سه روز راه بود، بعضی این فاصله را یکصد و چهل کیلومتر نوشته اند، و در آن چشمه ای جوشان و نخل های فراوانی بود. بعد از خیبر نقطه اتکای یهودیان در حجاز به شمار می رفت.
اختصاص فدک به پیامبر
در این که چگونه «فدک» این آبادی خرم و سرسبز به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و اله وسلّم) منتقل شد، معروف چنین است که رسول خدا (صلی الله علیه و اله وسلّم) بعد از آن که از فتح خیبر بازگشت خداوند رعب و وحشت را در قلوب اهل فدک که از یهودیان سرسخت بودند، افکند، آنها کسی را خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و اله وسلّم) فرستادند و با او صلح کردند در برابر این که نیمی از «فدک» را به آن حضرت (صلی الله علیه و اله وسلّم) واگذار کنند، پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) از آنها پذیرفت و این صلح را امضا فرمود.به این ترتیب «فدک» خالصه رسول الله (صلی الله علیه و اله وسلّم) شد، زیرا طبق صریح قرآن مجید چیزی که به دست مسلمین بدون جنگ بیفتد منحصرا حق پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) است، و به صورت غنائم جنگی تقسیم نمی شود. و به این ترتیب پیامبر (صلی الله علیه و اله وسلّم) «فدک» را در اختیار گرفت و درآمد آن را در مورد واماندگان در راه (ابن السبیل) و مانند آنها مصرف می کرد. این سخن را یاقوت حموی در «معجم البلدان» و ابن منظور اندلسی در «لسان العرب» و عده ای دیگر در کتاب های خود آورده اند. طبری نیز در تاریخ خود و ابن اثیر نیز در کتاب «کامل» به آن اشاره کرده اند.
واگذاری فدک به حضرت زهرا
...

[ویکی شیعه] ماجرای فدک، از وقایعِ پس از وفات پیامبر(ص) است که در آن، ابوبکر، فدک را از فاطمه(س) گرفت. ابوبکر با تکیه بر حدیثی از پیامبر (که گفته شده راوی آن فقط خود ابوبکر است) مدعی شد انبیا ارث نمی گذارند؛ اما فاطمه پاسخ داد پیامبر(ص) پیش از وفات، فدک را به او بخشیده و امام علی(ع) و ام ایمن را شاهد بر این سخنش آورد. بنابر نظر علمای شیعه و برخی از علمای اهل سنت این بخشیدن هنگامی بود که «آیه ذوی القربی» نازل شد و به پیامبر دستور می داد حق ذوی القربی را بدهد.
در نقلی آمده است ابوبکر در برگه ای ملکیت فاطمه را تأیید کرد؛ اما عمر آن برگه را از فاطمه گرفت و پاره کرد. در نقلی دیگر آمده ابوبکر شاهدان فاطمه(س) را نپذیرفت. دختر پیامبر(ص) وقتی دادخواهی خود و همسرش امام علی(ع) را بی ثمر دید، به مسجد رفت و خطبه خواند. او در این خطبه که به خطبه فدکیه مشهور است، از غصب خلافت گفت و سخن ابوبکر را که پیامبران ارث نمی گذارند، مخالف آیاتی از قرآن خواند و ابوبکر را به دادگاه خداوند در روز رستاخیز واگذار کرد. فاطمه(س) پس از این ماجرا سخت از ابوبکر و عمر ناراحت شد و تا زمان شهادت بر آن دو غضبناک باقی ماند.
دهکده فدک که در جنگ خیبر با مصالحه یهودیان به ملکیت پیامبر(ص) در آمده و آن حضرت آن را به فاطمه(س) بخشیده بود، پس از وفات پیامبر(ص) به دست خلافت افتاد و در میان خلفای اُموی و عباسی دست به دست شد. در این میان، برخی از خلفا ـ از جمله عمر بن عبدالعزیز خلیفه اموی و مأمون خلیفه عباسی ـ فدک یا درآمد حاصل از آن را به فرزندان فاطمه دادند.