[ویکی اهل البیت] لغت نامه ای عربی به عربی است که توسط ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم ابن منظور الاف‍ری‍ق‍ی ال‍م‍ص‍ری، تالیف شده است.
این کتاب، لغت نامه ای بزرگ است و علت عمده شهرت ابن منظور نیز همین کتاب اوست.
کتاب «لسان العرب» از حیث تفصیل و کثرت مواد لغات و فراوانی شواهد و توجیهات زبانی در میان قاموس های زبان عربی بی همتاست. ابن منظور در این کتاب، ریشه های لغات را به پیروی از جوهری بر پایه نظام قافیه ترتیب داده است. بر حسب این نظام، ملاک ترتیب الفبایی ریشه ها در مرتبه اول، حرف پایانی است پس از آن حرف نخست و سرانجام حرف میانی است.
این کتاب علاوه بر معانی واژه ها شامل روایات، احادیث، آیات قرآن کریم، بحث های تفسیری، معجزات قرآن، سخنان بزرگان، ضرب المثل ها و اشعار فراوان می باشد. ابن منظور کتاب «لسان العرب» را بر مبنای لغت نامه های زیر نگاشته و آنها را «اصول خمسه» نامیده است:
ابن حجر و سیوطی و زبیدی «جمهرة» را نیز از منابع لسان العرب شمرده اند. اما به نظر می رسد ابن منظور مستقیماً از «جمهرة» بهره نبرده و منقولات او به طور غیرمستقیم و از طریق منابع دیگری است، لذا نمی توان «جمهرة» را از منابع «لسان» به شمار آورد.
ابن منظور در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش لسان العرب این گونه بیان می فرماید: از دیرباز پیوسته به مطالعه کتاب های لغت مشغول بودم تا از شیوه و انگیزه نگارش آنها آگاهی یابم که آنها را بر دو دسته یافتم:
لذا بر آن شدم تا کتابی را به نگارش درآورم که شامل تمام واژه های لغت نامه های معتبر باشد و آن را به ترتیب کتاب صحاح جوهری مرتب کردم و مزین به آیات قرآن و ذکر معجزات آن و روایات ارزشمند و سخنان زیبا نمودم.
از دیدگاه ابن منظور هیچ یک از لغت نویسان پیشین، دو جنبه گردآوری و ساماندهی را یک جا به کمال نرسانده اند. او ویژگی آثار لغوی دیگر را تأکید بر مآخذ و روایت های شفاهی می دانست و تازگی کار خود را در تکیه کامل بر کتب لغت می دید.
این کتاب، لغت نامه ای بزرگ است و علت عمده شهرت ابن منظور نیز همین کتاب اوست.
کتاب «لسان العرب» از حیث تفصیل و کثرت مواد لغات و فراوانی شواهد و توجیهات زبانی در میان قاموس های زبان عربی بی همتاست. ابن منظور در این کتاب، ریشه های لغات را به پیروی از جوهری بر پایه نظام قافیه ترتیب داده است. بر حسب این نظام، ملاک ترتیب الفبایی ریشه ها در مرتبه اول، حرف پایانی است پس از آن حرف نخست و سرانجام حرف میانی است.
این کتاب علاوه بر معانی واژه ها شامل روایات، احادیث، آیات قرآن کریم، بحث های تفسیری، معجزات قرآن، سخنان بزرگان، ضرب المثل ها و اشعار فراوان می باشد. ابن منظور کتاب «لسان العرب» را بر مبنای لغت نامه های زیر نگاشته و آنها را «اصول خمسه» نامیده است:
ابن حجر و سیوطی و زبیدی «جمهرة» را نیز از منابع لسان العرب شمرده اند. اما به نظر می رسد ابن منظور مستقیماً از «جمهرة» بهره نبرده و منقولات او به طور غیرمستقیم و از طریق منابع دیگری است، لذا نمی توان «جمهرة» را از منابع «لسان» به شمار آورد.
ابن منظور در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش لسان العرب این گونه بیان می فرماید: از دیرباز پیوسته به مطالعه کتاب های لغت مشغول بودم تا از شیوه و انگیزه نگارش آنها آگاهی یابم که آنها را بر دو دسته یافتم:
لذا بر آن شدم تا کتابی را به نگارش درآورم که شامل تمام واژه های لغت نامه های معتبر باشد و آن را به ترتیب کتاب صحاح جوهری مرتب کردم و مزین به آیات قرآن و ذکر معجزات آن و روایات ارزشمند و سخنان زیبا نمودم.
از دیدگاه ابن منظور هیچ یک از لغت نویسان پیشین، دو جنبه گردآوری و ساماندهی را یک جا به کمال نرسانده اند. او ویژگی آثار لغوی دیگر را تأکید بر مآخذ و روایت های شفاهی می دانست و تازگی کار خود را در تکیه کامل بر کتب لغت می دید.
wikiahlb: لسان_العرب
[ویکی نور] لسان العرب اثر محمد بن مکرم بن احمد انصاری مصری مشهور به «ابن منظور» و «ابن مکرم»، یکی از مهم ترین معاجم لغوی عربی است که حدود هشتاد هزار ماده (بدون در نظر گرفتن مشتقات و مفردات هر ماده) در آن گرد آمده است.
مؤلف در تدوین کتاب دو هدف اصلی را مد نظر داشته است، یکی غنای در مواد و دیگری حسن تألیف و نظم نوشتاری مناسب؛ لذا برای اولین بار در تاریخ لغت عربی، کتابی را جمع آوری کرده که هم از جهت حجم و تعداد لغات، بی نظیر و هم از جهت چینش، دارای نظم نوشتاری خاصی است.
مولف در تنظیم واژه ها همچون جوهری، روش پایانی - الفبایی را که همان «روش قافیه ای» یا «روش باب و فصل» است، برگزیده است. در این روش با توجه به حرف پایانی کلمه، آن را بر اساس ترتیب الفبایی در باب مخصوص آن حرف جای می دهند. سپس با رعایت حرف اول و دوم و سوم و چهارم واژه، آن را در فصلی که درون این باب قرار دارد، می نهند. به عبارت دیگر، الگوی اصلی برای یافتن ریشه ی سه حرفی «فعل» به این ترتیب است: اول، لام؛ دوم، فاء؛ سوم، عین. بنابر آنچه گذشت، کتاب 28 باب، و هر باب 28 فصل به شماره ی حروف الفبا خواهد داشت. البته در برخی از بابها، شماره ی فصول به 28 نمی رسد.
مولف، ویژگی آثار لغوی دیگر را تأکید بر مآخذ و روایت های شفاهی و تازگی کار خود را در تکیه ی کامل بر کتب لغت می داند. وی به عقیده ی خویش توانسته است آراء پراکنده ی لغویان مشرق و مغرب را گردآورد و جامعیتی به لسان دهد که گذشتگان به سبب عدم نقل تمام از سایر لغت نامه ها، به آن نرسیده بودند. وی این اثر را بر مبنای تهذیب اللغة ابومنصور ازهری، المحکم و المحیط ابن سیده، الصحاح جوهری، حواشی ابن بری بر الصحاح و النهایة فی غریب الحدیث و الاثر ابن اثر و مواردی از جمهرة ابن درید (منقول از جمهره) تألیف کرده است. با اینهمه به سبب آنکه منابع اصلی وی محدود به آثار مذکور است، نمی توان لسان او را لغت نامه ی کامل زبان عربی دانست.
وی روی هم رفته، چنانکه خود می گوید، در نقل از منابع امین است، جز آنکه غالباً مأخذ قول را ذکر نکرده و گاهی در نقل از متن اصلی عبارتی را انداخته است. همچنین کثرت لغات و شواهد و عدم تلفیق نقلهای گوناگون، در مواردی سخن او را به آشفتگی و تکرار کشانده است.
مؤلف در تدوین کتاب دو هدف اصلی را مد نظر داشته است، یکی غنای در مواد و دیگری حسن تألیف و نظم نوشتاری مناسب؛ لذا برای اولین بار در تاریخ لغت عربی، کتابی را جمع آوری کرده که هم از جهت حجم و تعداد لغات، بی نظیر و هم از جهت چینش، دارای نظم نوشتاری خاصی است.
مولف در تنظیم واژه ها همچون جوهری، روش پایانی - الفبایی را که همان «روش قافیه ای» یا «روش باب و فصل» است، برگزیده است. در این روش با توجه به حرف پایانی کلمه، آن را بر اساس ترتیب الفبایی در باب مخصوص آن حرف جای می دهند. سپس با رعایت حرف اول و دوم و سوم و چهارم واژه، آن را در فصلی که درون این باب قرار دارد، می نهند. به عبارت دیگر، الگوی اصلی برای یافتن ریشه ی سه حرفی «فعل» به این ترتیب است: اول، لام؛ دوم، فاء؛ سوم، عین. بنابر آنچه گذشت، کتاب 28 باب، و هر باب 28 فصل به شماره ی حروف الفبا خواهد داشت. البته در برخی از بابها، شماره ی فصول به 28 نمی رسد.
مولف، ویژگی آثار لغوی دیگر را تأکید بر مآخذ و روایت های شفاهی و تازگی کار خود را در تکیه ی کامل بر کتب لغت می داند. وی به عقیده ی خویش توانسته است آراء پراکنده ی لغویان مشرق و مغرب را گردآورد و جامعیتی به لسان دهد که گذشتگان به سبب عدم نقل تمام از سایر لغت نامه ها، به آن نرسیده بودند. وی این اثر را بر مبنای تهذیب اللغة ابومنصور ازهری، المحکم و المحیط ابن سیده، الصحاح جوهری، حواشی ابن بری بر الصحاح و النهایة فی غریب الحدیث و الاثر ابن اثر و مواردی از جمهرة ابن درید (منقول از جمهره) تألیف کرده است. با اینهمه به سبب آنکه منابع اصلی وی محدود به آثار مذکور است، نمی توان لسان او را لغت نامه ی کامل زبان عربی دانست.
وی روی هم رفته، چنانکه خود می گوید، در نقل از منابع امین است، جز آنکه غالباً مأخذ قول را ذکر نکرده و گاهی در نقل از متن اصلی عبارتی را انداخته است. همچنین کثرت لغات و شواهد و عدم تلفیق نقلهای گوناگون، در مواردی سخن او را به آشفتگی و تکرار کشانده است.
wikinoor: لسان_العرب
[ویکی فقه] لسان العرب (کتاب). لسان العرب، لغت نامه ای بزرگ تالیف ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم رویفعی افریقی ( محرم ۶۳۰- شعبان ۷۱۱ هجری قمری)، معروف به ابن منظور است و علت عمده شهرت ابن منظور نیز، همین کتاب اوست. «لسان العرب»، از حیث تفصیل و کثرت مواد لغات و فراوانی شواهد و توجیهات زبانی در میان قاموس های زبان عربی بی همتاست.
ابن منظور در این کتاب، ریشه های لغات را به پیروی از جوهری بر پایه نظام قافیه ترتیب داده است.بر حسب این نظام، ملاک ترتیب الفبایی ریشه ها در مرتبه اول، حرف پایانی است، پس از آن حرف نخست و سرانجام حرف میانی است.این کتاب علاوه بر معانی واژه ها، شامل روایات ، احادیث ، آیات قرآن کریم ، بحث های تفسیری، معجزات قرآن ، سخنان بزرگان، ضرب المثل ها و اشعار فراوان می باشد.کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف است.
انگیزه نگارش
ابن منظور در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش لسان العرب این گونه بیان می فرماید:از دیر باز پیوسته به مطالعه کتاب های لغت مشغول بودم تا از شیوه و انگیزه نگارش آنها آگاهی یابم که آنها را بر دو دسته یافتم: ۱- گروهی بسیار زیبا مباحث را جمع آوری کرده اند؛ اما خوب آنها را ارائه نداده اند.۲- گروهی مباحث را زیبا ارائه داده اند، اما خوب جمع آوری نکرده اند.لذا بر آن شدم تا کتابی را به نگارش در آورم که شامل تمام واژه های لغت نامه های معتبر باشد و آن را به ترتیب کتاب صحاح جوهری مرتب کردم و مزین به آیات قرآن و ذکر معجزات آن و روایات ارزشمند و سخنان زیبا نمودم.
ویژگی کتاب
از دیدگاه ابن منظور هیچ یک از لغت نویسان پیشین، دو جنبه گردآوری و سامان دهی را یک جا به کمال نرسانده اند.او ویژگی آثار لغوی دیگر را تاکید بر مآخذ و روایت های شفاهی می دانست و تازگی کار خود را در تکیه کامل بر کتب لغت می دید.ابن منظور به عقیده خویش توانسته است آراء پراکنده لغویان مشرق و مغرب را گرد آورد و جامعیتی به لسان دهد که گذشتگان به سبب عدم نقل تمام از سایر لغت نامه ها، به آن نرسیده بودند. بنابراین کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف پیرامون واژه هاست.وی، چنانکه خود می گوید، روی هم رفته در نقل از منابع امین است، جز آن که غالبا ماخذ قول را ذکر نکرده و گاهی در نقل از متن اصلی عبارتی را انداخته است. همچنین کثرت لغات و شواهد و عدم تلفیق نقل های گوناگون، در مواردی سخن او را به آشفتگی و تکرار کشانده است.
دیدگاه مؤلف
...
ابن منظور در این کتاب، ریشه های لغات را به پیروی از جوهری بر پایه نظام قافیه ترتیب داده است.بر حسب این نظام، ملاک ترتیب الفبایی ریشه ها در مرتبه اول، حرف پایانی است، پس از آن حرف نخست و سرانجام حرف میانی است.این کتاب علاوه بر معانی واژه ها، شامل روایات ، احادیث ، آیات قرآن کریم ، بحث های تفسیری، معجزات قرآن ، سخنان بزرگان، ضرب المثل ها و اشعار فراوان می باشد.کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف است.
انگیزه نگارش
ابن منظور در مقدمه کتاب، انگیزه خود را از نگارش لسان العرب این گونه بیان می فرماید:از دیر باز پیوسته به مطالعه کتاب های لغت مشغول بودم تا از شیوه و انگیزه نگارش آنها آگاهی یابم که آنها را بر دو دسته یافتم: ۱- گروهی بسیار زیبا مباحث را جمع آوری کرده اند؛ اما خوب آنها را ارائه نداده اند.۲- گروهی مباحث را زیبا ارائه داده اند، اما خوب جمع آوری نکرده اند.لذا بر آن شدم تا کتابی را به نگارش در آورم که شامل تمام واژه های لغت نامه های معتبر باشد و آن را به ترتیب کتاب صحاح جوهری مرتب کردم و مزین به آیات قرآن و ذکر معجزات آن و روایات ارزشمند و سخنان زیبا نمودم.
ویژگی کتاب
از دیدگاه ابن منظور هیچ یک از لغت نویسان پیشین، دو جنبه گردآوری و سامان دهی را یک جا به کمال نرسانده اند.او ویژگی آثار لغوی دیگر را تاکید بر مآخذ و روایت های شفاهی می دانست و تازگی کار خود را در تکیه کامل بر کتب لغت می دید.ابن منظور به عقیده خویش توانسته است آراء پراکنده لغویان مشرق و مغرب را گرد آورد و جامعیتی به لسان دهد که گذشتگان به سبب عدم نقل تمام از سایر لغت نامه ها، به آن نرسیده بودند. بنابراین کتاب «لسان العرب»؛ شامل نظریات مهم ترین و معتبرترین لغت نامه های رایج در زمان مؤلف پیرامون واژه هاست.وی، چنانکه خود می گوید، روی هم رفته در نقل از منابع امین است، جز آن که غالبا ماخذ قول را ذکر نکرده و گاهی در نقل از متن اصلی عبارتی را انداخته است. همچنین کثرت لغات و شواهد و عدم تلفیق نقل های گوناگون، در مواردی سخن او را به آشفتگی و تکرار کشانده است.
دیدگاه مؤلف
...
wikifeqh: لسان_العرب_(کتاب)