لاک پشت

لاک پُشت ها یا سنگ پشت ها ( به انگلیسی: Turtles, Tortoises ) جانورانی خزنده، تخم گذار، علف خوار یا گوشتخوار هستند که بدنشان در یک پوشش استخوانی یا غضروفی به نام لاک که از دنده ها منشأ گرفته قرار دارد و فقط سر، دست ها، پاها و دم جانور از آن بیرون است. لاک پشت در هنگام احساس خطر می تواند دست و پای خود را به داخل آن کشیده و پنهان شود.
لاک پشت ها برحسب محیط زندگی به چند دسته تقسیم می شوند:
• لاک پشت های رودخانه ای و برکه ای
• لاک پشت های دریایی که پنجه نداشته و با کمک پاهای باله مانند خود در دریا شنا می کنند.
• لاک پشت های خاکی یا خشکی زی[ ۱]
لاک پشت ها خزندگانی با لاک استخوانی بوده و از بی کمانان هستند. آن ها جانورانی خونسرد هستند و دمای بدنشان وابسته به محیط اطراف آن ها است. دمای بدن لاک پشت های پوست چرمی دریایی به دلیل متابولیسم بدنی بالایشان به میزان قابل توجهی بیشتر از دمای آب اطرافشان در دریاها می باشد.
لاک پشت ها به همراه دیگر خزندگان، پرندگان و پستانداران جزو آب پرده داران بوده و دارای شُش و بدون آبشش هستند و اکسیژن مورد نیاز خود را مستقیماً از هوا می گیرند. هر چند که بسیاری از آن ها در آب یا اطراف آب ها زندگی می کنند اما توانایی تخم گذاری در زیر آب را ندارند.
لاک پشت ها در مقایسه با دیگر خزندگان، عمری طولانی دارند. میزان طول عمر لاک پشت های دریایی حدود ۸۰ تا بیش از ۱۰۰ سال تخمین زده می شود. گونه های کوچک تر حتی آن هایی که به عنوان حیوان خانگی در منازل نگهداری می شوند، مثل لاک پشت های جعبه ای در حدود ۴۰ تا ۵۰ سال و برخی از آن ها بیشتر عمر می کنند. [ ۲] [ ۳] [ ۴]
بیشتر بدن لاک پشت ها به وسیله یک استخوان یا صدف غضروفی حفاظت شده است که لاک نام دارد. این استخوان یا صدف از دنده های آن ها مشتق شده است. لاک در لاک پشت از صفحه های شاخی تشکیل شده است که استخوان و نقاط نرم و آسیب پذیر بدن را می پوشانند. ستون مهره ها، دنده ها و چند استخوان دیگر لاک پشت به سطح داخلی لاک متصل بوده و به همین علت لاک پشت ها موجوداتی کندرو و نسبتاً سنگین وزن هستند.
لاک پشتی را اصطلاحاً پشت لاک carapace و لاک شکمی را زیرلاک plastron می گویند. این دو بخش رویی و زیرین در نقاطی از جنس استخوان به نام «پُل ها» به یکدیگر متصل هستند. بخش درونی لاک متشکل از حدود شصت استخوان بوده و شامل استخوان های پشتی و دنده ها است. در بیشتر لاک پشت ها سطح بیرونی لاک آن ها با فلس های زبر و تیزی از جنس کراتین پوشیده شده که سپرچه scute نامیده می شوند. [ ۵] همه لاک پشت ها دارای این لایه های سخت نبوده و به عنوان مثال لاک پشت های چرمی و لاک پشت های نرم لاک به جای ساختارهای مستحکم کراتینی دارای لایه های چرمی هستند. لاک پشت های خشکی زی معمولاً دارای لاک های قطور و سنگین هستند و در مقابل، لاک پشت های آبزی معمولاً لاک های سبک تری دارند و این قابلیت باعث افزایش سرعت و ممانعت از غرق شدن جانور می شود. در برخی از لاک پشت ها به طور سالیانه یک لایه شاخی بر روی پوست ایجاد می شود و با بررسی تعداد و شکل و آرایش لایه های پوست می توان سن لاک پشت را تخمین زد که البته روش دقیقی نمی باشد.

لاک پشت (turtle)
خزندگان آب شیرین یا دریایی. بدن آن ها با پوسته ای پوشیده شده است. لاک پشت ها از وابستگان لاک پشتان زمینی اند و برخی گونه های آن ها به طول۲.۵ متر می رسند. لاک پشت ها اغلب مسافت هایی طولانی را طی می کنند تا در سواحل محل تولدشان تخم گذاری کنند. بسیاری از گونه ها به سبب تخریب زیستگاه محل تولدشان، و همچنین شکار شدن شان برای غذا و استفاده از لاکشان آسیب دیده اند. برخلاف لاک پشت های زمینی، این لاک پشت ها نمی توانند دستهایشان را به داخل لاک ببرند. لاک پشت های دریایی عموماً گیاه خوارند و بیشتر از علف های دریایی تغدیه می کنند. لاک پشت های آب شیرین از جانورانی مانند کرم ها، قورباغه ها، و ماهی ها تغذیه می کنند. شناگرانی قابل اند و پاهای آن ها به باله هایی پارومانند تغییر یافته است. این باله ها سبب می شوند حرکت آن ها روی زمین به سختی صورت گیرد. لاک آن ها کشیده تر و سبک تر از لاک پشت های زمینی است. گونه های این جانوران عبارت اند از لاک پشت سبز Chelonia mydas، لاک پشت دریایی Caretta Caretta، و لاک پشت بزرگ پشت چرمی یا لاک پشت پشت چرمی Dermochelys coriacea. گونۀ اخیر حدود نیم تن وزن دارد و تا۲.۵ متر رشد می کند. لاک پشت منقارعقابی Eretmochelys imbricata به منظور استفاده از لاکش، که در جواهرسازی و تزیینات به کار می رود، شکار می شود و اکنون در معرض خطر انقراض است. لاک پشت های دیگر به سبب جمع آوری تخم و تخریب محل تولیدمثلی شان، که مرتباً برای توسعه توریسم ازبین می رود، آسیب دیده اند. نادرترین لاک پشت جهان ریدلی کمپ، فقط در خلیج مکزیک تولیدمثل می کند. جمعیت این لاک پشت کمتر از ۱۰هزار نمونه است (بنابه آمار ۱۹۹۸). در ۱۹۹۷، گونۀ جدیدی در مکزیک کشف شد. این گونه را Kinosternon Chimalhuacea نامیدند. فقط دوگونه از هفت گونه لاک پشت های دریایی، لاک پشت دریایی و پشت چرمی، به طور دوره ای در آب های بریتانیا مشاهده می شوند. استفاده از ردیاب های رادیویی نشان داده است که لاک پشت های پشت چرمی مهاجر با دنبال کردن خطوط پستی و بلندی زمین در مسیر خود جهت یابی می کنند. شناسایی و حفاظت از این مسیرها باعث کاهش چشمگیری در تعداد لاک پشت های به دام افتاده در تورهای انتظاری، یا دیگر تورهای ماهی گیری می شود. اندازۀ تخم های لاک پشت های پشت چرمی یکسان نیست؛ این امر غیرعادی است. لاک پشت ماده حدود دوازده دسته تخم می گذارد، هر دسته شامل ۱۰۰ تخم است. هر دسته شامل تخم های کوچک فاقد زرده ای است که برای ایجاد فضا گذاشته می شوند تا امکان برقراری جریان هوا بین تخم هایی که در عمق یک متری شن دفن می شوند به وجود آید. یک هزارم نوزادان لاک پشت های پشت چرمی تا مرحلۀ بلوغ زنده می مانند. لاک پشت های پشت چرمی فاقد لاک سخت دیگر لاک پشتان اند، ولی در عوض لایۀ غضروفی ای دارند که با هزاران استخوان کوچک استحکام یافته است. در ایران، لاک پشت ها در یازده گونۀ متفاوت رده بندی شده اند: چهار گونۀ دریایی، یک گونۀ چرمی، پنج گونۀ زمینی، و یک گونۀ سه چنگالی. گونۀ اخیر فقط در رودخانه های کارون و جراحی در استان خوزستان یافت شده است. بسیاری از این یازده گونه در معرض خطر انقراض اند.