قوم ببر

[ویکی فقه] بَبْر، نام قوم و سرزمینی در شمال ایران ست.
سرزمین ببر در اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی ، میان گیلان و تالش از یک سو و تالش و دیلم از سوی دیگر قرار داشت و نیز آن را نزدیک دیلم، گیلان، تالش و مغان آورده اند.
احتمالاً این سرزمین کمابیش با ناحیه خلخال امروزی منطبق است.
در حال حاضر گروههایی در خلخال، در کرانه های رود قزل اوزن سفلی، زندگی می کنند و دارای لهجه تاتی اند که با گویش تالشی تفاوت دارد و شاید زبان قوم قدیمی ببر باشد.
تیره هایی نیز با نام خانوادگی ببر در ناحیه خلخال و قسمت کوهستانی و رامسر و قزوین به سر می برند که احتمالاً از بقایای آن قوم قدیمی اند.
پیشینه
در منابع، نخستین بار، در گفتگو از دوره خسرو پرویز (حک: ۵۹۰ - ۶۲۸ م)، هنگام شورش بستام ( بسطام )، سردار او و برادرِ بندوی، از قوم ببر سخن به میان آمده است.
بستام، پس از پیوستن مردم جیل (گیلان) و ببر و تالش به او و گردآمدن اشراف و نجبای ساسانی به دور وی، با صد هزار تن به دَسْتبْی نزدیک قزوین رفت تا با خسروپرویز بجنگد.
هنگام پیشروی مسلمانان در ایران ، مردم ببر به همراه گیلها و تالشیها و دیلمیان بارها با آنان به مقابله برخاستند.
← در دوره خلیفه دوم
(۱) ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
(۲) ابن فقیه، مختصر کتاب البلدان، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
(۳) احمدبن یحیی بلاذری، فتوح البلدان، بیروت ۱۹۸۸.
(۴) احمدبن داود دینوری، الاخبارالطوال، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش.
(۵) قدامه بن جعفر، کتاب الخراج، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.
(۶) علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، چاپ باربیه دومنار و پاوه دوکورتی، پاریس ۱۸۶۱ - ۱۸۷۷.
(۷) تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).
(۸) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ - ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵؛