[ویکی فقه] پرهیزگاری، خویشتن داری در برابر خواهش های نفسانی، پرهیز از موجبات خشم خداوند را تقوا گویند. تقوا امری معنوی و مرتبط با روح و نفس انسان است.
تعبیر تقوای قلوب در آیه ۳۲ حجّ :«فَاِنَّها مِن تَقوَی القُلوب» می رساند که تقوا امری معنوی و مرتبط با روح و نفس انسان است و همچون اعمال نیست که متشکل از حرکات و سکنات و از نظر ظاهری، مشترک بین طاعت و معصیت باشد و همچنین از عناوینی نیست که بتوان آن را قطعاً از افعالی چون احسان ، طاعت و امثال این ها انتزاع کرد و به شکلی حتمی به تقوای عامل آن پی برد. آیه ۳ حجرات نیز می رساند که تقوا با قلب پیوند دارد:«اِنَّ الَّذینَ یَغُضّونَ اَصوتَهُم عِندَ رَسولِ اللّهِ اُولئِکَ الَّذینَ امتَحَنَ اللّهُ قُلوبَهُم لِلتَّقوی لَهُم مَغفِرَةٌ واَجرٌ عَظیم».
قلبی بودن تقوا در روایات
برپایه روایات معصومان(علیهم السلام) هم تقوا امری قلبی و نفسی است، چنان که به فرموده رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) هر چیزی معدنی دارد و معدن تقوا قلوب عاقلان است یا این حدیث که تقوا ریشه ایمان است.
حوزه های گوناگون تقوا
تقوا دارای حوزه های گوناگونی است و امور اعتقادی، اخلاقی و رفتاری را دربرمی گیرد، از این رو برخی به استناد نخستین آیات سوره بقره گفته اند که خداوند در آیات یاد شده اوصافی را برای متقیان ذکر می کند که هریک بیانگر شعبه ای از تقواست؛ از «یُؤمِنونَ بِالغَیب» تقوای اعتقادی و از «یُقیمونَ الصَّلوة» تقوای عبادی و از «مِمّا رَزَقنهُم یُنفِقون» تقوای مالی و غیر مالی (همچون مقام و موقعیت) مراد است. شعبه ها و موارد تقوا در آیات فراوان نام برده شده اند و برخی از آن ها عبارت اند از توحید و پرستش خدا ، ایمان به کتاب های آسمانی، آیات و احکام الهی، پیامبران و تسلیم محض بودن در برابر ایشان )، عدالت در رفتار و گفتار ، امر به نماز اتمام حج و عمره ، دستور دادن به یادآوری خدا در ایام خاص حج ، اجتناب از صید خشکی در حال احرام ، پرهیز از ربا ، دوری از نجوا به قصد گناه و تجاوز ، لزوم وصیت ، ادای امانت ، پاس داشتن حق در نوشتن دیون و ادای شهادات ، پرهیختن از استهزا ، عیبجویی ، لقب زشت دادن، گمان بد ، تجسّس ، غیبت و بدگویی .
تعبیر تقوای قلوب در آیه ۳۲ حجّ :«فَاِنَّها مِن تَقوَی القُلوب» می رساند که تقوا امری معنوی و مرتبط با روح و نفس انسان است و همچون اعمال نیست که متشکل از حرکات و سکنات و از نظر ظاهری، مشترک بین طاعت و معصیت باشد و همچنین از عناوینی نیست که بتوان آن را قطعاً از افعالی چون احسان ، طاعت و امثال این ها انتزاع کرد و به شکلی حتمی به تقوای عامل آن پی برد. آیه ۳ حجرات نیز می رساند که تقوا با قلب پیوند دارد:«اِنَّ الَّذینَ یَغُضّونَ اَصوتَهُم عِندَ رَسولِ اللّهِ اُولئِکَ الَّذینَ امتَحَنَ اللّهُ قُلوبَهُم لِلتَّقوی لَهُم مَغفِرَةٌ واَجرٌ عَظیم».
قلبی بودن تقوا در روایات
برپایه روایات معصومان(علیهم السلام) هم تقوا امری قلبی و نفسی است، چنان که به فرموده رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) هر چیزی معدنی دارد و معدن تقوا قلوب عاقلان است یا این حدیث که تقوا ریشه ایمان است.
حوزه های گوناگون تقوا
تقوا دارای حوزه های گوناگونی است و امور اعتقادی، اخلاقی و رفتاری را دربرمی گیرد، از این رو برخی به استناد نخستین آیات سوره بقره گفته اند که خداوند در آیات یاد شده اوصافی را برای متقیان ذکر می کند که هریک بیانگر شعبه ای از تقواست؛ از «یُؤمِنونَ بِالغَیب» تقوای اعتقادی و از «یُقیمونَ الصَّلوة» تقوای عبادی و از «مِمّا رَزَقنهُم یُنفِقون» تقوای مالی و غیر مالی (همچون مقام و موقعیت) مراد است. شعبه ها و موارد تقوا در آیات فراوان نام برده شده اند و برخی از آن ها عبارت اند از توحید و پرستش خدا ، ایمان به کتاب های آسمانی، آیات و احکام الهی، پیامبران و تسلیم محض بودن در برابر ایشان )، عدالت در رفتار و گفتار ، امر به نماز اتمام حج و عمره ، دستور دادن به یادآوری خدا در ایام خاص حج ، اجتناب از صید خشکی در حال احرام ، پرهیز از ربا ، دوری از نجوا به قصد گناه و تجاوز ، لزوم وصیت ، ادای امانت ، پاس داشتن حق در نوشتن دیون و ادای شهادات ، پرهیختن از استهزا ، عیبجویی ، لقب زشت دادن، گمان بد ، تجسّس ، غیبت و بدگویی .
wikifeqh: قلبی_بودن_تقوا