قضیه ضروریه خاص

[ویکی فقه] قضیه ضروریه خاص، به معنای قضیه موجّهه دارای جهت "ضرورت" است.
اگر قضیه ای دارای جهت "ضرورت" باشد آن را قضیه ضروریه می گویند. اما از آنجا که ضرورت دارای اقسام مختلفی است قضیه ضروریه نیز به تبع آن، چند قسم پیدا می کند:
← قضیه ضروریه ازلیه
ضرورت به اعتبار وصف موضوع، خود بر سه معنا اطلاق می شود: الف) ضرورت مادام الوصف؛ یعنی ضرورت حاصل در جمیع اوقات اتصاف موضوع به وصف عنوانی، مثل: "کلّ انسان کاتبٌ بالضرورة مادام کاتباً". ب) ضرورت بشرط الوصف؛ که وصف دخیل در ضرورت است، مثل: "کلّ کاتب متحرّک الاصابع مادام کاتباً". ج) ضرورت لاجل الوصف؛ که وصف، منشا ضرورت است، مثل: "کلّ متعجّب ضاحکٌ بالضرورة مادام متعجباً".
اقسام قضیه ضروریه به حسب کیف
قضیه ضروریه، به حسب کیف (ایجاب و سلب)، یا سالبه است یا موجبه.قضیه ضروریه سالبه، قضیه ضروریه ای است که در آن، حکم شده باشد به سلب نسبت محمول از موضوع مادامی که ذات موضوع موجود است. و به لحاظ کمیت، یا جزئی است و یا کلّی. سالبه جزئیه ضروریه مانند: "بعضی از حیوان ها انسان نیستند بالضرورة" و سالبه کلیه ضروریه مانند: "هیچ سنگی حیوان نیست بالضرورة". و قضیه موجبه ضروریه قضیه ای است که ثبوت محمولِ آن برای موضوع مادامی که ذات موضوع موجود باشد ضروری است. و به لحاظ کمیت، یا جزئی است و یا کلی. قضیه موجبه ضروریه جزئیه مثل: "بعضی از حیوان ها انسان هستند، بالضرورة"، و قضیه موجبه ضروریه کلیه، مانند: "هر انسانی بالضرورة حیوان است".
مستندات مقاله
...