قضیه شرطیه محرفه

[ویکی فقه] قضیه شرطیه محرفه، به معنای قضیه شرطیه، بدون تصریح به ادات اتصال یا انفصال، و با شکل ظاهری قضیه حملیه است.
قضیه شرطیه، به لحاظ تصریح یا عدم تصریح به ادات اتصال یا انفصال، به "شرطیه محرَّفه" و "غیر محرفه" تقسیم می شود.
توضیح اصطلاح
شرطیه محرّفه قضیه ای است که به حسب ظاهر، ادات اتصال یا انفصال در آن استعمال نشده؛ لیکن به حسب حقیقت و معنا افاده اتصال، و دلالت بر مصاحبت یا معاندت دو نسبت می کند. از این رو، قضیه محرّفه به ظاهر، حملیه است؛ ولی در واقع شرطیه است و وقتی به مجرای طبیعی خود بر گردد، به شرطیه متصله و یا شرطیه منفصله تبدیل می شود؛ مانند: "آب به طبع خود، با این که هوا گرم باشد، منجمد نمی شود". این قضیه را می توانیم به قضیه شرطیه متصله ای برگردانیم که مقدم آن، عین بخش اول و تالی آن، نقیض (یا مساوی با نقیص) بخش دوم باشد: "اگر آب منجمد باشد هوا گرم نیست"، یا: "اگر آب منجمد باشد هوا سرد است". و یا به قضیه منفصله ای برگردانیم که از عین هر دو بخش شکل گرفته باشد؛ مثل این که گفته شود: "یا آب منجمد می شود یا هوا گرم است".
تفاوت قضیه منحرفه با محرَّفه
بعضی از منطق دانان، مثل محقق طوسی در "اساس الاقتباس"، و قطب الدین شیرازی در "درّة التاج"، قضیه حملیه دارای انحراف از وضع طبیعی را "قضیه منحرفه"، و قضیه شرطیه دارای انحراف از وضع طبیعی را "قضیه محرَّفه" نامیده اند. محقق طوسی این تمایز در نام گذاری بین حملیه و شرطیه را عرف رایج منطق دانان دانسته است. اما همو در (نسخه رایج) کتاب "الجوهر النضید" از هر دو قسم، تعبیر به "منحرفه" کرده است. بعضی از معاصران هم، مثل مرحوم مظفر در "المنطق"، ملتزم به چنین فرقی نشده است.
مستندات مقاله
...