قره قل (گوسفند). قره گؤل، یک نژاد گوسفندی که داری پوست مرغوب و به شکل حلقه حلقه می باشد. گوسفند قره گؤل در هوای خشک و دشت های کم آب زندگی می کند یعنی در شرایط گرمای ۴۵ درجه در تابستان و منفی۳۰ درجه در زمستان مقاومت دارد. از سال ۱۴۰۰ قبل از میلاد به این سو این حیوان شناخته شده است. در زبان ترکی «قره» به معنای سیاه و «گؤل» به معنای دریاچه است. در ولایت سرخان دریای ازبکستان شهری به نام قره گؤل وجود دارد که خاستگاه این نژاد می باشد. بعدها نیز به سایر کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان و ایران کشانیده شده است. گسترش اکوزیست این حیوان به همین مناطق محدوداست. پرورش قره گؤل در کشور آفریقائی نامیبیا نیز صورت می گیرد.
از پشم این حیوان کلاه پوستین، پوستینچه و بالاپوش ساخته می شود. این پوست پس از پسته، بزرگ ترین منبع درآمد افغانستان است که عمده خریداران آن انگلیس، دانمارک، فنلاند و چین هستند. از پوست قره گؤل به ۶ طریق کلاه ساخته می شود؛ که هرکدام نماینده فرهنگ خاستگاه خود هستند.
• آستراخانی: در روسیه، آذربایجان ایران و ترکیه به شکل مدور قاق و بلند ساخته می شود؛ که قات نمی شود. از این کلاه قطعات نظامی نیز استفاده می نمود. روس ها این کلاه را «کره کل پهپاخ» می نامند.
• کلاه تقری: در شمال افغانستان و تمام کشورهای آسیای میانه در بین اقوام ترکمن، ازبک، هزاره و تاجیک معمول است. این کلاه به شکل گرد قد کوتاه ساخته می شود؛ که به نام کلاه بزکشی نیز از آن یاد می شود.
• کلاه قره گؤل: زیاده در افغانستان مروج است. سال ها قبل کارکنان دولت کلاه قره گؤلی و عوام لنگی می پوشیدند. فعلاً صرف در میان عوام وجود دارد. در مرکز شهر کابل بازاری است مملو از چندین دکان که صرف کلاه و بالاپوش قره گؤل می دوزند و به نام کلاه دوزان یاد می شود. در زمان طالبان پوشیدن این کلاه ممنوع شده بود و همه باید لنگی می پوشیدند. بدین منظور صارات کم داشت. این نوع کلاه را فعلاً حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان استفاده می نماید.
• قرغیزی: این کلاه به شکل مخروطی ساخته می شود. در ساختن این کلاه نیمه پوست قره گؤل کار می شود.
• نیم دایره: در میان مردم روس استفاده دارد. مانند کلاه برژنف. این کلاه قات می شود.
• شپو قره گؤل: در اروپا به شکل کلاه شپو زنانه ساخته می شود.
مرحله سخت و دشوار این پوست آش کاری است. پس به دنیا آمدن بره نوزاد، به سرعت او را کشته و پوست آن را جدا می کنند تا حلقه های موی بره بالا نرود. هر قدر موی یا پشم چسپانیده و باز ناشده باشد به همان اندازه قیمتیتر است. در بسیاری موارد قبل از تولد مادر او را قصابی می کنند و بره آن را در بطن مادر از بین می برند تا پوست بهتری به دست آورند. سپس هر پوست را نمک یا شوره زده به مدت یک روز سربسر می مانند تا تارهای پشم خوب بخوابد. روز فردا پوست ها را در آفتاب می گذارند تا خشک شود. سپس مرحله آش کاری آغاز می شود. پوست را برای مدت ۱۸ تا ۲۰ روز نمک و آب جو زده در میان پوست گاو می پوشانند. در این مرحله پوست باید مرطوب نگه داشته شود؛ و آب جو را بخاطر نرم نگهداشتن پوست می پاشند تا پس از خشک شدن پوست نرم باقی بماند. سپس مرحله خرخره و تک تک شروع می شود. پوست را از میان پوست گاو بیرون کشیده تراش کاری می کنند و می شویند و در آفتاب خشک می کنند. سپس پوست را می تکانند؛ یعنی با چوپ پوست را می کوبند. مقصد از تکاندن بیرون کشیدن پشم های جداشده در روی پوست و نرم کردن پوست است. سپس قسمت های ناقص قیچی می شود. پس از قیچی مرحله سورت بندی آغاز می شود. در این مرحله شخص خیلی مجرب پوستها را مطابق نورم بین المللی درجه بندی می کند و در کارتن ها غرض صادر آماده می کند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاز پشم این حیوان کلاه پوستین، پوستینچه و بالاپوش ساخته می شود. این پوست پس از پسته، بزرگ ترین منبع درآمد افغانستان است که عمده خریداران آن انگلیس، دانمارک، فنلاند و چین هستند. از پوست قره گؤل به ۶ طریق کلاه ساخته می شود؛ که هرکدام نماینده فرهنگ خاستگاه خود هستند.
• آستراخانی: در روسیه، آذربایجان ایران و ترکیه به شکل مدور قاق و بلند ساخته می شود؛ که قات نمی شود. از این کلاه قطعات نظامی نیز استفاده می نمود. روس ها این کلاه را «کره کل پهپاخ» می نامند.
• کلاه تقری: در شمال افغانستان و تمام کشورهای آسیای میانه در بین اقوام ترکمن، ازبک، هزاره و تاجیک معمول است. این کلاه به شکل گرد قد کوتاه ساخته می شود؛ که به نام کلاه بزکشی نیز از آن یاد می شود.
• کلاه قره گؤل: زیاده در افغانستان مروج است. سال ها قبل کارکنان دولت کلاه قره گؤلی و عوام لنگی می پوشیدند. فعلاً صرف در میان عوام وجود دارد. در مرکز شهر کابل بازاری است مملو از چندین دکان که صرف کلاه و بالاپوش قره گؤل می دوزند و به نام کلاه دوزان یاد می شود. در زمان طالبان پوشیدن این کلاه ممنوع شده بود و همه باید لنگی می پوشیدند. بدین منظور صارات کم داشت. این نوع کلاه را فعلاً حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان استفاده می نماید.
• قرغیزی: این کلاه به شکل مخروطی ساخته می شود. در ساختن این کلاه نیمه پوست قره گؤل کار می شود.
• نیم دایره: در میان مردم روس استفاده دارد. مانند کلاه برژنف. این کلاه قات می شود.
• شپو قره گؤل: در اروپا به شکل کلاه شپو زنانه ساخته می شود.
مرحله سخت و دشوار این پوست آش کاری است. پس به دنیا آمدن بره نوزاد، به سرعت او را کشته و پوست آن را جدا می کنند تا حلقه های موی بره بالا نرود. هر قدر موی یا پشم چسپانیده و باز ناشده باشد به همان اندازه قیمتیتر است. در بسیاری موارد قبل از تولد مادر او را قصابی می کنند و بره آن را در بطن مادر از بین می برند تا پوست بهتری به دست آورند. سپس هر پوست را نمک یا شوره زده به مدت یک روز سربسر می مانند تا تارهای پشم خوب بخوابد. روز فردا پوست ها را در آفتاب می گذارند تا خشک شود. سپس مرحله آش کاری آغاز می شود. پوست را برای مدت ۱۸ تا ۲۰ روز نمک و آب جو زده در میان پوست گاو می پوشانند. در این مرحله پوست باید مرطوب نگه داشته شود؛ و آب جو را بخاطر نرم نگهداشتن پوست می پاشند تا پس از خشک شدن پوست نرم باقی بماند. سپس مرحله خرخره و تک تک شروع می شود. پوست را از میان پوست گاو بیرون کشیده تراش کاری می کنند و می شویند و در آفتاب خشک می کنند. سپس پوست را می تکانند؛ یعنی با چوپ پوست را می کوبند. مقصد از تکاندن بیرون کشیدن پشم های جداشده در روی پوست و نرم کردن پوست است. سپس قسمت های ناقص قیچی می شود. پس از قیچی مرحله سورت بندی آغاز می شود. در این مرحله شخص خیلی مجرب پوستها را مطابق نورم بین المللی درجه بندی می کند و در کارتن ها غرض صادر آماده می کند.
wiki: قره قل (گوسفند)