قاعدگی

قاعدگی ( به انگلیسی: menstruation یا period ) که عادت ماهانه، دَشتان، [ ۱] پِریود یا حیض هم گفته می شود، [ ۲] به جاری شدن خون از پوشش داخلی رَحِم گفته می شود که به طور منظم در جنس ماده در گونه های خاصی از پستانداران از دوران بلوغ تا دوران پساقاعدگی رخ می دهد. معمولاً این عادت ماهانه در زنان باردار و شیرده اتفاق نمی افتد و بروز قاعدگی در این دوران های خاص از زندگی زنان متوقف می شود. مدت خون ریزی قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۵–۳ روز طول می کشد، اما بین ۱۵–۲ روز نیز می تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به طور متوسط ۲۸ روز طول می کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است.
اگرچه برخی افراد از اصطلاح خون قاعدگی استفاده می کنند، ولی ترکیب قاعدگی برای نامیدن جریان قاعدگی صحیح تر به نظر می رسد. در حقیقت ترکیب قاعدگی از مقداری خون، موکوس سرویکس ( مخاط دهانهٔ رحم ) ، ترشحات واژن و بافت اندومتر رحم تشکیل شده است. رنگ ترکیب قاعدگی قهوه ای متمایل به قرمز، کمی تیره تر از رنگ خون است.
بسیاری از زنان با ریزش بافت پوششی اندومتر رحم طی قاعدگی مواجه می شوند. ریزش اندومتر به صورت قطعاتی از بافت رحم که با خون مخلوط است تظاهر می یابد، اغلب این قطعات بافتی، «لخته قاعدگی» نامیده می شود. این لخته قاعدگی معمولاً در زنانی که جریان خون قاعدگی شدیدتری از متوسط نرمال دارند، رخ می دهد. گاهی لخته قاعدگی به اشتباه سقط زودرس رویان تلقی می شود. آنزیمی موسوم به پلاسمین که در بافت اندومتر رحم وجود دارد مانع از تشکیل لخته در ترکیب مایع قاعدگی می شود.
مقدار آهن از دست رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً ناچیز است. در یک مطالعه زنانی که در سن قبل از دوران یائسگی قرار داشتند و علایم کمبود آهن را نشان می دادند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. ۸۶ درصد از این زنان دچار یک بیماری در دستگاه گوارش بودند و به اشتباه به خون ریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.
اولین تجربهٔ قاعدگی در سن بلوغ «منارک» نامیده می شود. متوسط سن بروز منارک ۱۳ سالگی است هر چند که بروز آن می تواند از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر باشد.
دوران قبل از پسا قاعدگی به زمانی گفته می شود که قدرت باروری زنان کاهش می یابد و دفعات خون ریزی قاعدگی کاهش می یابد. پسا قاعدگی به زمانی که خون ریزی قاعدگی در یک زن کاملاً متوقف می شود و دیگر بارور نخواهد شد گفته می شود، در کشورهای غربی، پسا قاعدگی معمولاً در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ می دهد.

رجوع شود به:عادت ماهانه