فلنج

فلنج ( به انگلیسی: Flange ) یا بیرون بند، نوعی از قطعات فولادی دیسک مانند است که وظیفه آن برقراری اتصال بین لوله ها یا ریل ها است.
فلنج به صورت یک لبه داخلی یا خارجی است که هدف آن می تواند افزایش استحکام باشد، مانند فلنج تیرهای فولادی I شکل و T شکل ( I - Beam و T - Beam ) ، یا هدف از آن می تواند راهی برای اتصال دو وسیله مختلف به هم باشد، مانند فلنج لوله ها یا سیلندرهای بخار یا اتصال وسایلی مانند لنز به دوربین، یا کاربردهایی دیگر مانند فلنج چرخ واگن قطار داشته باشد. [ ۱] فلنج چرخ های قطار از انحراف قطار از روی ریل جلوگیری می کند. لوله های اتصال فلنجی را به راحتی می توان به هم متصل یا از هم جدا کرد. بستن فلنج ها به وسیله پیچ و مهره باعث می گردد تا فلنج ها به طرز قابل توجهی نسبت به یکدیگر محکم شوند. فلنج ها در مدل ها، ابعاد و ضخامت های متفاوتی ساخته می شوند. [ ۲]
فلنج ها از جمله اتصالاتی هستند، که خطوط لوله انتقال ( با هر نوع سیال ) را به یکدیگر متصل کرده، همچنین شیرآلات را به لوله های جوش داده شده، مرتبط می سازند. فلنج ها اغلب از جنس پلی اتیلن، فولاد، آلیاژهای آهن یا چدن ساخته می شوند. فلنج ها بسته به نوع جنس متناسب با فشاری که تحمل می کنند به کلاس های مختلف تقسیم می گردند.
مطابق استاندارد، مشخصات فلنج که شامل موارد ذیل می باشد باید بر روی فلنج حک گردد:
• نام تجاری تولیدکننده فلنج
• سایز اسمی لوله ( قطر خارجی لوله که فلنج به آن جوش داده خواهد شد )
• مقدار فشار قابل تحمل توسط فلنج ( به آن کلاس فلنج هم گفته می شود )
• شکل سطح فلنج ( شکل سطح فلنج مهم ترین قسمت تشکیل دهنده یک فلنج می باشد )
• سوراخ ها ( گاهی به عنوان ضخامت دیواره نیز بیان می گردد )
• مواد تشکیل دهنده فلنج ( مطابق استاندارد ASTM این عدد بیان کننده مشخصات مواد خام مورد استفاده برای تهیه فلنج می باشد )
• شماره یا کد مربوط به عملیات حرارتی صورت گرفته بر روی فلنج
به طور کلی پنج نوع فلنج پلی اتیلن در خطوط لوله با جوش لب به لب بکار می روند که در زیر آورده شده اند:
• Weld Neck Flanges نوع معمولی و بلند
• Slip - on Flanges
• Reducing Flanges
• Increaser Flanges
• Lap - Joint Flanges, Van Stone
• فولاد کربنی ( Carbon Steel ) : فلنج های لوله کشی از فولاد کربنی بزرگ ترین درخواست را در صنعت دارند. فولاد کربنی دارای خصوصیات مکانیکی مناسب و استحکامی بالا است و مقاومت قابل قبولی در برابر فشار، حرارت و سایش دارد.
• فولاد ضدزنگ ( Stainless Steel ) : فلنج های لوله کشی از فولاد ضدزنگ ( استنلس استیل ) برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی و خوردگی دارند، استفاده می شوند. این متریال در برابر مواد شیمیایی و شرایط محیطی سخت تر مانند حرارت و رطوبت هم بسیار مقاوم است.
• آلیاژهای فولادی ( Steel Alloys ) : آلیاژهای فولادی مانند فولاد کربنی آلیاژی ( Alloy Steel ) با استحکام و مقاومت مکانیکی بالاتری نسبت به فولاد کربنی تولید می شوند. این فلنج ها اغلب در شرایط سختی مانند فشار بالا، حرارت بالا یا مواد سمی استفاده می شوند.
• آلومینیوم ( Aluminum ) : فلنج های ساخته شده از آلومینیوم، به دلیل سبک بودن، مقاومت خوب در برابر خوردگی، و قابلیت اتصال حرارتی خوب، در کاربردهایی که وزن فلنج ها مهم است مورد استفاده قرار می گیرند. معمولاً در سیستم های خنک کننده و سیستم هایی که نیاز به انتقال حرارت دارند، استفاده می شوند.
• PVC ( Polyvinyl Chloride ) : PVC یک ترکیب پلاستیکی است که در برابر اسیدها، بازها و بسیاری از مواد شیمیایی دیگر مقاوم است. فلنج های PVC برای کاربردهای خنک کننده، آب شیرین و مایعات غیرسمی استفاده می شوند.
• آلیاژهای نیکل ( Nickel Alloys ) : آلیاژهای نیکل از جمله آلیاژهای Inconel و Monel در برابر خوردگی، حرارت و فشار بالا مقاومت زیادی دارند. این فلنج ها برای کاربردهای خاصی مانند فرآیندهای شیمیایی و پتروشیمی استفاده می شوند، جایی که مقاومت بالا در برابر خوردگی از اهمیت بالایی برخوردار است.