عملیات حرارتی
فرهنگستان زبان و ادب
دانشنامه عمومی
پردازش گرمایی یا عملیات حرارتی ( به انگلیسی: Heat Treatment ) گرمایش و خنک کاری کنترل شده مواد برای تغییر ساختار و ویژگی آن ها است. از آنجایی که توسط عملیات حرارتی می توان هم خواص فیزیکی و هم خواص مکانیکی مواد را تغییر داد ( برای مثال: استحکام، سفتی، قابلیت ماشین کاری، مقاومت به سایش، و مقاومت به خوردگی ) و از آنجایی که این تغییر در خواص باعث تغییر خاصی در شکل قطعات نمی شود، عملیات حرارتی یکی از مهم ترین و پرکاربردترین فرایندهای صنعتی است. [ ۱] از عملیات حرارتی برای ساخت مواد غیرفلزی مانند شیشه ها و شیشه - سرامیک ها نیز استفاده می شود. با اینکه از عبارت «عملیات حرارتی» به صورت خاص برای گرمایش و سرمایش های هدفمند استفاده می شود، فرایندهایی مانند شکل دهی فلزات و جوشکاری نیز باعث گرمایش و سرمایش مواد و در نتیجه تغییر خواص آن ها می شود.
برخی از تکنیک های عملیات حرارتی عبارتند از: بازپخت، سختکاری پوسته ( Case Hardening ) ، پیرسختکاری، برگشت دادن، کربن دهی ( Carburizing ) ، نرمال سازی و کوئنچ کردن.
مواد فلزی از ساختارهای بسیار ریزی به نام «دانه» ( grain ) یا «کریستالیت» ساخته شده اند. طبیعت این دانه ها ( یعنی اندازه و ترکیب آن ها ) مهم ترین عاملی است که خواص مکانیکی یک فلز را تعیین می کند. عملیات حرارتی کمک می کند که خواص فلز را با کنترل کردن نرخ واپخش ( Diffiusion ) و نرخ سرمایش در میکروساختار تغییر داد. عملیات حرارتی در فلزات معمولاً کمک می کند که خواص مکانیکی از قبیل سختی، استحکام، چقرمگی، شکل پذیری و الاستیسته را تغییر داد.
دو مکانیزم در عملیات حرارتی آلیاژها باعث تغییر خواص مکانیکی می شود: شکل گیری مارتنزیت باعث می شود که کریستال ها به صورت ذاتی تغییر شکل دهند، و مکانیزم واپخش ( یا دیفیوژن ) باعث تغییر در همگن بودن ماده می شود. [ ۲]
ساختار بلوری متشکل از اتم هایی است که در یک ترتیب بسیار خاص دسته بندی شده اند، که یک شبکه نامیده می شود. در بیشتر عناصر، این چینش بسته به شرایطی مانند درجه حرارت و فشار به خودی خود تغییر خواهد کرد. این تغییر چینش، که آلوتروپی یا پلی مورفیسم نامیده می شود، برای یک فلز خاص ممکن است در دماهای مختلف چندین بار رخ دهد. در آلیاژها، این تغییر چینش ممکن است باعث شود یک عنصر که در حالت عادی قابل حل در فلز پایه نیست به طور ناگهانی در فلز انحلال پذیر شود، درحالی که معکوس شدن آلوتروپی باعث خواهد شد این عناصر به صورت جزئی یا کامل غیرقابل انحلال شوند. [ ۳]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفبرخی از تکنیک های عملیات حرارتی عبارتند از: بازپخت، سختکاری پوسته ( Case Hardening ) ، پیرسختکاری، برگشت دادن، کربن دهی ( Carburizing ) ، نرمال سازی و کوئنچ کردن.
مواد فلزی از ساختارهای بسیار ریزی به نام «دانه» ( grain ) یا «کریستالیت» ساخته شده اند. طبیعت این دانه ها ( یعنی اندازه و ترکیب آن ها ) مهم ترین عاملی است که خواص مکانیکی یک فلز را تعیین می کند. عملیات حرارتی کمک می کند که خواص فلز را با کنترل کردن نرخ واپخش ( Diffiusion ) و نرخ سرمایش در میکروساختار تغییر داد. عملیات حرارتی در فلزات معمولاً کمک می کند که خواص مکانیکی از قبیل سختی، استحکام، چقرمگی، شکل پذیری و الاستیسته را تغییر داد.
دو مکانیزم در عملیات حرارتی آلیاژها باعث تغییر خواص مکانیکی می شود: شکل گیری مارتنزیت باعث می شود که کریستال ها به صورت ذاتی تغییر شکل دهند، و مکانیزم واپخش ( یا دیفیوژن ) باعث تغییر در همگن بودن ماده می شود. [ ۲]
ساختار بلوری متشکل از اتم هایی است که در یک ترتیب بسیار خاص دسته بندی شده اند، که یک شبکه نامیده می شود. در بیشتر عناصر، این چینش بسته به شرایطی مانند درجه حرارت و فشار به خودی خود تغییر خواهد کرد. این تغییر چینش، که آلوتروپی یا پلی مورفیسم نامیده می شود، برای یک فلز خاص ممکن است در دماهای مختلف چندین بار رخ دهد. در آلیاژها، این تغییر چینش ممکن است باعث شود یک عنصر که در حالت عادی قابل حل در فلز پایه نیست به طور ناگهانی در فلز انحلال پذیر شود، درحالی که معکوس شدن آلوتروپی باعث خواهد شد این عناصر به صورت جزئی یا کامل غیرقابل انحلال شوند. [ ۳]
wiki: عملیات حرارتی
دانشنامه آزاد فارسی
عملیّات حرارتی (heat treatment)
در صنعت، قراردادن فلزات و آلیاژها در معرض گرمایش و سرمایش کنترل شده، برای حذف تنشهای داخلی و بهبود خواص فیزیکی آن ها پس از ساخت. روش های عملیات حرارتی عبارت اند از تابکاری، آب دادن، و بازپخت.
در صنعت، قراردادن فلزات و آلیاژها در معرض گرمایش و سرمایش کنترل شده، برای حذف تنشهای داخلی و بهبود خواص فیزیکی آن ها پس از ساخت. روش های عملیات حرارتی عبارت اند از تابکاری، آب دادن، و بازپخت.
wikijoo: عملیات_حرارتی