فلسفه اخلاق

فلسفه اخلاق یا اِتیک ( به فرانسوی: éthique ) ، شاخه ای است از فلسفه که به استدلال دربارهٔ پرسش های بنیادین علم اخلاق می پردازد. درستی و نادرستی امور، شناخت امور خیر و شر، و بازشناسی فضایل، مسائل بنیادین اخلاق را تشکیل می دهند. پرسش از این مسائل بنیادین، منجر به شکل گیری دو حوزه نظری می شود: فرا اخلاق و اخلاق هنجاری؛ فلسفه اخلاق این دو حوزه را شامل می شود. [ ۱]
فلسفه اخلاق، یکی از رویکردهای علم اخلاق است و بدون در نظر گرفتن نقش و اهمیت آن، و پیش کشیدن سؤالاتی که این حوزه از فلسفه، مطرح می کند، نمی توان فهم کاملی از اخلاق و اخلاقیات، کسب کرد. [ ۲] نهایتاً فلسفه اخلاق در شرایط بحرانی یا فوری بیش از دیگر علوم انتزاعی به دادمان نخواهد رسید اما مطمئناً اصول و مسائل اخلاقی که توسط فلسفه اخلاق مورد بررسی قرار می گیرند می توانند به صورت پیش بینی بسیار از رخدادها را ممکن یا غیرممکن سازند. به این معنا که ساختار شکل گرفته اخلاقی پیرامون ما ( به عنوان دستاورد اندیشه و فلسفه اخلاق ) ، رخ دادن امور را از صافی اخلاقیات حاکم رد می کند و در نتیجه شناخت این محیط اخلاقی به ما در تصمیم گیری های موقعی مان کمک فراوان خواهد رساند. [ ۳]
آدمیان در مرحله ای از تاریخ پدیداری خود، رفته رفته برخی چیزها را ارزشمند تصور کردند. تفکر ابتدایی انسان به این صورت وارد مرحله مفهوم سازی شد و مفهوم سازی موجب پدیدار شدن مفهوم خوبی یا خیر در ذهن انسان گشت و این شروع تفکر اخلاقی انسان بود. [ ۴] وقتی کومونهای اولیه شکل گرفتند دو مفهوم عمده در ساختار اجتماعی شان مشهود بود؛ یکی از این مفاهیم، مفهوم عرف بود و دیگری مفهوم تابو. عرف مجموعه قواعدی بود که جامعه به صورت سنتی آن را پذیرفته بود و موجبات انتظام اجتماعی را فراهم می آورد؛ زمانی که جوامع به سوی متمدن شدن گام برداشتند و از حالت کومون درآمدند، به مرور مفهوم عرف نیز تبدیل به مفهوم قانون شد. تابو مجموعه ای از رفتارها و گفتارهای ناهنجار اجتماعی بود که از سوی آیین و مذهب قوم ممنوع و نکوهیده بودند؛ مفهوم تابو نیز در سیر تطور جوامع مدنی، به مرور زمان به مفهوم اخلاقیات بدل گشت. [ ۵] پس از گذار از دوران کومون های اولیه و شکل گیری نخستین جوامع مدنی تشریک مساعی رو به افزایش نهاد و تقسیم کار برآوردن نیازها را آسان کرد. این جریان موجب شد که خواسته ها از نیازها پیشی بگیرند. بالیدن آرمانها، تکامل هوش بشری و نیز قابلیت تأمل دربارهٔ حیات و عالم موجب شد تا انسان ارزش گذاری نیازها و خواسته های خود را امری جدی و تا حدی حیاتی قلمداد کند. سرانجام آدمیان برای هر چیزی که در آن منفعتی احساس می کردند ارزش قائل می شدند و بدین طریق مفهوم خیر گسترش یافت. [ ۴]

فلسفۀ اخلاق
رجوع شود به:اخلاق شناسی