فقه حضور زن در سینما

[ویکی فقه] با گرایش و حضور زنان به هنر سینما ضرورت بررسی حکم شرعی آن امری ضروری می باشد.
رسانه و به ویژه سینما ، در دنیای امروز که عصر انفجار اطلاعات نام گرفته است، جایگاهی بس رفیع و درخور توجه دارد و از این رو، گرایش زنان به هنر سینما که در پی مشارکت آنان در فعالیت های اجتماعی و هنری خصوصاً سینما و بازیگری بوده است، امری کاملاً ضروری و اجتناب ناپذیر گردیده است. از این رو، چون این پدیده از نظر شرعی می تواند دارای حکم خاصی باشد، ضرورت طرح این موضوع در فقه تأکید بیشتری می یابد. برخورد فقه و پدیده سینما در طول بیش از یکصد سال ورود سینما به ایران ، یکنواخت نبوده و تحولات پردامنه ای را پشت سر گذارده است.
رویکردهای فقه به سینما
مواضع علما و فقها را در این زمینه می توان در دو رویکرد کلّی جای داد: رویکرد اول:مخالفت مطلق؛ رویکرد دوم:موافقت شروط و محدود. هر یک از این دو رویکرد برهه خاصی از فضای اجتماعی ایران را به خود اختصاص می دهند و این برهه ها که دارای ویژگی های خاص اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی اند، نقش به سزایی در نوع نگاه فقها به سینما ایفا کرده اند. ما در این مجال مختصر برآنیم تا با ارائه شناخت کافی از این دو رویکرد، عوامل چهارگانه آن را بر شمرده، با نگاهی جامعه شناختی حکم فقهی حضور زن در سینما را بررسی کنیم. در صدر اسلام رسانه های جدید وجود نداشتند تا آیه یا حدیثی صریحاً در مورد آن لب به سخن گشوده باشد، اما آیا می توانیم از میان متون و نصوص و مبانی و اصول کلی دینی چشم اندازی را در زمینه رسانه های جدید بیابیم؟ این نگاه و چشم انداز همان فقه رسانه است که می تواند از محوری ترین مسائل مستحدثه قلمداد شود. برخی از مسائل کلی فقه رسانه عبارت اند از: آیا احکام تکلیفی فردی در رسانه کاربرد دارد؟ آیا در رسانه احکام حقیقی بار می شود یا احکام مجازی؟ در مورد حضور زن در سینما، چه احکامی در پشت دوربین و چه احکامی در جلو دوربین مطرح است؟ آیا این احکام یکسان اند؟ و…. عناوینی از قبیل فیلم ، تئاتر و بازیگری که در رسانه مدّنظر است، همه از عناوین نوظهورند و هیچ یک از آنها در ادله فقه یعنی در آیات و روایات وارد نشده اند و از این رو، به خودی خود مشمول اصل برائت اند و چنین فعالیت هایی از نظر شرعی هیچ منعی ندارند؛ ولی چنان که معلوم است، در شکل گیری یک فیلم یا نمایش، عوامل زیادی دخالت دارند که هر کدام مصداق عناوین دیگری هستند و ممکن است از آن زاویه، فیلم و بازیگری دارای احکامی باشد. به عنوان مثال، حضور زن در سینما موجب پیدایش برخی مسائل فقهی می شود؛ مانند اختلاط زن و مرد ، نگاه به نامحرم، فرض زوجیّت و محرمیّت، تشبّه به جنس مخالف، تشبّه به معصومان علیهم السلام، شنیدن صدای نامحرم، سرود و آوازخوانی ، پوشش ، آرایش ، گریم و….
رویکرد اول: مخالفت مطلق
تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ، تولیدات رادیو ، تلویزیون و سینما چیزی جز تقلید کورکورانه از فرهنگ ضداخلاقی غرب نبود. بدین لحاظ، علما، فقها و متدینان آن زمان، استفاده از این رسانه ها خصوصاً سینما را تحریم کرده بودند. تحریم سینما از سوی برخی از مراجع عظام که آشکارا مطرح می شد، نشان دهنده ماهیت ضد دینی آن در آن روزگار بود. سید ابوالحسن اصفهانی و علامه حاج میرزا محمدحسین نائینی برای اولین بار پدیده سینما را به حوزه و علما شناساندند. شیخ فضل اللّه نوری در همان سال های اولیه شکل گیری سینما، یعنی حدود سال ۱۲۸۶ ش، سینما را تحریم کرد. با تحریم سینما، مردم متدین نیز سینمای کم رونق آن دوران را از رونق انداختند.
← عوامل مؤثر بر رویکرد دوم
...