[ویکی فقه] خداوند متعال در آیاتی از قرآن مجید، از فضائل معنوی پیامبر اسلام که به رابطه انسان با خدا مربوط می شود، خبر داده است؛ مانند عبودیّت، اطاعت، اخلاص، استغفار، سجده، رکوع، شکر، تسبیح، تقرّب و ... .
مسئله رابطه انسان و خداوند به صورت بسیار عالی در قرآن توصیف شده و پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به عنوان نمونه و الگویی برای تمام انسان ها در همه اعصار و قرون معرفی شده است. فضائل معنوی پیامبر در حقیقت بیانگر ارزش های حاکم بر رابطه انسان با آفریدگار خویش است. از دیدگاه قرآن، انسان آفریده خداوند است و نشان بندگی او را از همان آغاز وجودش دارد. خدا هنگام آفرینش انسان بر ربوبیّت خود از فرزندان آدم گواهی گرفته است: «و اذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم و اشهدهم علی انفسهم الست بربکم قالوا بلی شهدنا» شاید بتوان گفت که مهمّ ترین جنبه در رابطه پیامبر با خداوند، همین رابطه بندگی و عبودیت است.اخلاص در همه امور و خصوصا در عبادات «قل ان صـلاتی و نـسکی و محیای و مماتی للّه ربّ العالمین» و تبلیغ دین «...قل لا اسئلکم علیه اجرا ان هو الاّ ذکـری للعالمین» نیز جزو فضیلت هایی است که در رابطه انسان با خدای خود مجال ظهور می یابد و پیامبر اسلام در اوج خلوص، این فضیلت را از خداوند درخواست می نماید. «و قـل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق و اجـعل لی مـن لدنـک سـلطنا نصیرا» توکّل که نشان اعتماد فوق العاده به مشیّت الهی است، یکی دیگر از فضیلت های پیامبر اسلام شمرده می شود که در رابطه انسان با خدای خود ظهور و بروز می یابد: «قل لن یصیبنا الاّ ما کتب اللّه لنا هو مولانا و علی اللّه فلیتوکّل المؤمنون» خشیت و خداترسی نیز، از عناصر ارزش مند روحی است که در ارتباط انسان با جلال و جبروت الهی ظهور می یابد: «من خشی الرحمن بالغیب و جاء بقلب منیب» و نبی مکرم اسلام همواره و در همه حال در صبحگاهان و شامگاهان خداوند متعال را از روی تضرع و خوف یاد می کردند. «و اذکر ربّک فی نفسک تضرّعا و خیفة...» اطاعت، تسبیح، تقرّب، استغفار، حقانیّت، سجده، رکوع، شکر، تسلیم، تهجّد و انابه از دیگر فضائل معنوی نبی مکرم اسلام می باشند که در قرآن به آنها اشاره شده است.
عبودیّت
از دقت در آیات قرآن کریم چنین برمی آید که مقام پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) در بین سایر انبیاء از لحاظ عبودیت، مـقام خـاصی است کـه خداوند متعال در قرآن، تعبیر عبد مطلق را درباره ایشان به کار می برد؛ در حالی که درباره سایر انبیاء چنین تعبیری در قرآن نیامده است و ایـن خود یکی از فضیلت های پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نسبت به سایر انبیاء است.
← بالاترین مـقام پیامبر
واژه اطاعت از ریشه «ط ـ وع» (ضد کَرْه) به معنای فرمان بردن همراه با خضوع و رغبت است. اطاعت به معنای پیروی شخص از اوامر و نواهی مولای خود بوده و بالاترین مرحله در اطاعت، بندگی مطلق و تبعیت بی چون و چرا از فرمان های مولا می باشد. عبد به کسی گفته می شود که تعلق به مولی و صاحب خود دارد و اراده اش تابع اراده او است. عبودیت اوج تکامل یک انسان و نهایت قرب او به خداست به همین دلیل است که خداوند غرض از خلقت انسان را «عبودیت» معرفی می نماید. لذا پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم)، به دلیل اطاعت محض از فرامین الهی به بالاترین مرحله اطاعت و بندگی که همان مقام عبودیت الهی است، نائل شدند.
← اطاعت از تعالیم وحی
...
مسئله رابطه انسان و خداوند به صورت بسیار عالی در قرآن توصیف شده و پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) به عنوان نمونه و الگویی برای تمام انسان ها در همه اعصار و قرون معرفی شده است. فضائل معنوی پیامبر در حقیقت بیانگر ارزش های حاکم بر رابطه انسان با آفریدگار خویش است. از دیدگاه قرآن، انسان آفریده خداوند است و نشان بندگی او را از همان آغاز وجودش دارد. خدا هنگام آفرینش انسان بر ربوبیّت خود از فرزندان آدم گواهی گرفته است: «و اذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم و اشهدهم علی انفسهم الست بربکم قالوا بلی شهدنا» شاید بتوان گفت که مهمّ ترین جنبه در رابطه پیامبر با خداوند، همین رابطه بندگی و عبودیت است.اخلاص در همه امور و خصوصا در عبادات «قل ان صـلاتی و نـسکی و محیای و مماتی للّه ربّ العالمین» و تبلیغ دین «...قل لا اسئلکم علیه اجرا ان هو الاّ ذکـری للعالمین» نیز جزو فضیلت هایی است که در رابطه انسان با خدای خود مجال ظهور می یابد و پیامبر اسلام در اوج خلوص، این فضیلت را از خداوند درخواست می نماید. «و قـل رب ادخلنی مدخل صدق و اخرجنی مخرج صدق و اجـعل لی مـن لدنـک سـلطنا نصیرا» توکّل که نشان اعتماد فوق العاده به مشیّت الهی است، یکی دیگر از فضیلت های پیامبر اسلام شمرده می شود که در رابطه انسان با خدای خود ظهور و بروز می یابد: «قل لن یصیبنا الاّ ما کتب اللّه لنا هو مولانا و علی اللّه فلیتوکّل المؤمنون» خشیت و خداترسی نیز، از عناصر ارزش مند روحی است که در ارتباط انسان با جلال و جبروت الهی ظهور می یابد: «من خشی الرحمن بالغیب و جاء بقلب منیب» و نبی مکرم اسلام همواره و در همه حال در صبحگاهان و شامگاهان خداوند متعال را از روی تضرع و خوف یاد می کردند. «و اذکر ربّک فی نفسک تضرّعا و خیفة...» اطاعت، تسبیح، تقرّب، استغفار، حقانیّت، سجده، رکوع، شکر، تسلیم، تهجّد و انابه از دیگر فضائل معنوی نبی مکرم اسلام می باشند که در قرآن به آنها اشاره شده است.
عبودیّت
از دقت در آیات قرآن کریم چنین برمی آید که مقام پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) در بین سایر انبیاء از لحاظ عبودیت، مـقام خـاصی است کـه خداوند متعال در قرآن، تعبیر عبد مطلق را درباره ایشان به کار می برد؛ در حالی که درباره سایر انبیاء چنین تعبیری در قرآن نیامده است و ایـن خود یکی از فضیلت های پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نسبت به سایر انبیاء است.
← بالاترین مـقام پیامبر
واژه اطاعت از ریشه «ط ـ وع» (ضد کَرْه) به معنای فرمان بردن همراه با خضوع و رغبت است. اطاعت به معنای پیروی شخص از اوامر و نواهی مولای خود بوده و بالاترین مرحله در اطاعت، بندگی مطلق و تبعیت بی چون و چرا از فرمان های مولا می باشد. عبد به کسی گفته می شود که تعلق به مولی و صاحب خود دارد و اراده اش تابع اراده او است. عبودیت اوج تکامل یک انسان و نهایت قرب او به خداست به همین دلیل است که خداوند غرض از خلقت انسان را «عبودیت» معرفی می نماید. لذا پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله وسلّم)، به دلیل اطاعت محض از فرامین الهی به بالاترین مرحله اطاعت و بندگی که همان مقام عبودیت الهی است، نائل شدند.
← اطاعت از تعالیم وحی
...
wikifeqh: فضائل_معنوی_پیامبر