فضائل القران

[ویکی نور] فضائل القرآن. فضائل القرآن تألیف ابوعبید القاسم بن سلاّم الهروی متوفای 224 هجری قمری و به زبان عربی است.وی در محضر اساتیدی چون اسماعیل بن جعفر، شریک بن عبداللّه، اسماعیل بن عیاش، سفیان بن عینیة، عبداللّه بن مبارک، محمد بن حسن شاگرد ابوحنیفه و نیز ابویوسف یکی دیگر از شاگردان ابوحنیفه و...دانش اندوخت.
قرآن را بر ابوالحسن کسائی، اسماعیل بن جعفر و شجاع بن ابونصر بلخی قرائت کرد و علم لغت را ابوعبیده و ابوزید و گروهی دیگر فراگرفت.از وی آثار فراوانی به یادگار مانده است که از آن جمله اند:کتاب الاموال، کتاب الغریب، فضائل القرآن، کتاب الناسخ و المنسوخ، کتاب المواعظ، معانی القرآن و غیره.
«فضائل القرآن» ابوعبید از قدیمی ترین کتابها در زمینۀ فضائل القرآن است.نویسنده در این کتاب به بیان روایاتی در باب فضیلت آموختن قرآن، قرائت قرآن و گوش فرا دادن به آن، فضیلت پیروی از قرآن و ثوابی که در متابعت آن و نیز عقابی که در تضییع آن وجود دارد، بزرگداشت اهل قرآن و فضیلت دانش قرآن و تلاش در بدست آوردن آن، فضیلت ختم قرآن، برخی صفات و ویژگی های اخلاقی قاریان و حاملان قرآن از جمله پرهیز از اکتساب و ارتزاق به وسیلۀ قرآن، فضایل سور و آیات قرآن که در احادیث وارد شده است، جمع و تدوین قرآن و مواضع حروف و سور قرآن، حروف زایدی که به سبب آنها خط قرآن مختلف می شود، روایاتی دربارۀ نقصان و کاهش در آیات قرآن، حروف دوازده گانه قرآنی که مصاحف اهل حجاز و اهل عراق در آنها با یکدیگر اختلاف دارند، قرائتهای مختلف و گوناگون، استحباب قرائت قرآن با لحن عربی، اولین و آخرین آیات نازله قرآن و نیز سور مکی و مدنی آن، نهی از تأویل به رأی قرآن، مسائلی دربارۀ مصاحف و کراهت یا رخصت بیع و شراء آنها و نیز نقطه گذاری و تزیین مصاحف، می پردازد.
کتاب مشتمل بر یک مقدمه از محقق و 5 فصل که هرکدام دارای ابوابی است می باشد.در مقدمه به معرفی مؤلف، آثار وی، معرفی راوی روایات «فضائل القرآن» یعنی علی بن عبدالعزیز و توثیق وی، اقداماتی که محقق در پژوهش این اثر به عمل آورده و...پرداخته شده است.
در این مقدمه از کتابت قرآن کریم به عنوان سنتی نبوی یاد شده و تفاوت مابین جمع و تدوین ابوبکر با جمع و تدوین عثمان بیان و دربارۀ قرائات سبع و نیز مراد از «احرف سبعه» مطالبی بیان شده است.فصول پنج گانه کتاب عبارتند از:1-قضایایی دربارۀ فضل قرآن و استماع آن و عمل به آن.2-فضایل آیات و سوره های قرآن در احادیث 3-آداب قراء قرآن و حاملان آن 4-مسائلی دربارۀ مصاحف و کراهت یا جواز بیع و شراء آنها، نقطه گذاری و تفسیر آنها و نیز تزیین مصاحف

[ویکی نور] فضائل القرآن (ابن حجر عسقلانی احمد بن علی). فضائل القرآن کتابی است به زبان عربی که از کتاب «فتح الباری فی شرح صحیح البخاری» نوشته احمد بن علی بن حجر العسقلانی متوفای 852 ق برگرفته شده است.وی یکی از علمای بزرگ حدیث و فقه شافعی، مورخ و شاعر است.
از او به حافظ العصر،شیخ الاسلام و امیر المؤمنین در حدیث یاد کرده اند.و در زمان او به جز چند تن، همه به بزرگی و دانش و احاطۀ مسلّم و بی چون وچرای او در حدیث و فقه گواهی داده اند.برخی موضوعاتی که در این کتاب بدانها پرداخته شده عبارتند از: نزول قرآن به زبان قریش و عرب،جریان جمع و تدوین قرآن، نزول قرآن طبق أحرف سبعه، تألیف قرآن، عرضه قرآن از جانب جبرئیل علیه السلام بر پیامبر اکرم صلی اللّه علیه و آله و سلم،قرّاء از صحابه،فضائل برخی سور قرآن کریم، فضیلت قرآن بر سایر سخنان،فضیلت تعلیم و تعلّم قرآن، آموزش قرآن به کودکان و...
کتاب مشتمل بر مقدمه ای به قلم دکتر السید الجمیلی، که در آن به فضیلت قرآن و روایاتی در این باره و نیز معرفی ابن حجر عسقلانی(مؤلف کتاب) و معرفی کتاب پرداخته شده و ابواب ذیل می باشد:باب نزول القرآن بلسان قریش و العرب، باب جمع القرآن، باب کاتب النبی، باب انزل القرآن علی سبعة أحرف، باب تألیف القرآن، باب کان جبرئیل یعرض القرآن علی النبی، باب القراء من اصحاب النبی، باب فضل فاتحة الکتاب، باب فضل سورة البقره، باب فضل الکهف، باب فضل سورة الفتح، باب فضل المعوذّات، باب نزول السکینة و الملائکة عن قرائة القرآن، باب من قال لم یترک النبی(ص) الا ما بین الدفتین، باب فضل القرآن علی سایر الکلام، باب الوصاة بکتاب اللّه عزّ و جلّ، باب اغتباط صاحب القرآن، باب- الترجیع، باب حسن الصوت بالقرائة للقرآن و...
کتاب «فضائل القرآن»ابن حجر عسقلانی توسط آقای دکتر السید الجمیلی شرح داده شده است.شارح پس از هر باب به شرح و توضیح فقرات نیازمند به شرح آن با تعبیر «قوله» می پردازد.در پایان هم فهرست مطالب کتاب درج شده است.
این کتاب برگرفته از کتاب «فتح الباری فی شرح صحیح النجاری» نوشتۀ ابن حجر عسقلانی است که دکتر السید الجمیلی به ضبط عبارات و استخراج آیات و نیز شرح الفاظ غامض و پیچیدۀ آن، اصلاح تحریفات، تصحیفات و غلطهای چاپی آن و نیز ترجمه مهمترین اعلام آن اقدام نموده است.کتاب در قطع وزیری با جلد گالینگور و رنگی در 206 صفحه در سال 2003 م از سوی «دار و مکتبة الهلال للطباعة و النشر» بیروت منتشر شده است.نوبت چاپ کتاب نامعلوم است.

[ویکی فقه] فضائل القرآن (ابن ضریس ). فضائل قرآن، یکی از شعب و شاخه های علوم قرآنی است که در آن از فضائل و منافع قرآن ، سوره ها و آیات آن بحث می شود.
افرادی چون ابو عبید قاسم بن سلام ، محمد بن عثمان ابی شیبة ، هشام بن عمار ، ابی ابن کعب انصاری ، علی بن حسن فضال و ابن ضریس در باب فضائل قرآن آثاری از خود بر جای گذاشته اند. ابن ضریس، ابو عبدالله محمد بن ایوب بن ضریس بجلی (م ۲۹۴ ق) که یکی از حافظان و محدثان اهل تسنن است کتاب خویش را بر مبنای روایات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و اصحاب آن حضرت نوشته است. نویسنده قبل از شروع به فضائل سوره های قرآن، چندین باب به ابتدای کتاب افزوده است که از جمله آنها می توان به باب های «آنچه در مکه و آنچه در مدینه نازل شده است»، «آنچه به صاحب و حافظ قرآن گفته می شود، اقراء وارق»، «چگونه و در کجا قرآن نازل شده است» و ابواب دیگر اشاره کرد. ناگفته نماند که در این کتاب تنها به فضائل برخی از سوره های قرآنی پرداخته شده است نه همه آنها. در این زمینه کتاب احادیث و اطلاعات بسیار ارزنده ای را در اختیار خواننده قرار می دهد، هرچند بسیاری از روایات آن برای خواننده شیعی کتاب، ضعیف و یا بدون اعتبار است.
ویژگی کتاب
قدمت کتاب و اتصال نزدیک آن به زمان وحی ارزش زیادی به کتاب بخشیده است و این اثر را مورد توجه نویسندگانی همچون جریر طبری و سیوطی در نوشتن کتابهایشان قرار داده است.
ساختار کتاب
بنابه گفته غزوة بدیر محقق این اثر این کتاب دارای سه بخش بوده است اما متاسفانه بخش دوم آن از بین رفته است. بنابراین آنچه در دست می باشد بخش اول و سوم این کتاب است، مؤلف در بخش اول قبل از شروع به بیان فضائل سور قرآن، ابواب ذیل را به کتاب افزوده است:باب الرجل یمر بآیة تخویف و رحمة فیسال او یتعوذ، باب ما یقرا به الاعرابی الجاهل بالقرآن، باب فیما نزل من القرآن بمکة و ما نزل بمدینة، باب ما قالوا فی الماهر بالقرآن، باب الرجل اذا ختم القرآن ما یصنع، باب کیف انزل القرآن و فی کم انزل؟، باب فی فضل من تعلم القرآن و علمه و... سپس در جزء سوم کتاب به بیان فضایل برخی از سور قرآنی پرداخته است که عبارتند از:فاتحة الکتاب ، بقره ، آیة الکرسی ، انعام ، کهف ، الم تنزیل ( سجده )، یس ، دخان ، واقعه ، حشر ، ملک ، زلزال ، توحید و معوذتین . در این بخش بابی را نیز به نقل روایاتی اختصاص داده که در آنها از لسان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم و صحابه آن حضرت فضائلی درباره برخی سور قرآن بیان شده است. بعد از پایان بخش سوم سماعات جزء اول و جزء سوم کتاب آمده است. محقق کتاب کمبود بخش دوم کتاب را با گردآوری احادیثی که در کنز العمال برهان فوری متوفای سال ۹۷۵ هجری و الدر المنثور سیوطی متوفای سال ۹۱۱ هجری از ابن ضریس نقل شده است، جبران کرده و در پایان این نسخه آورده است. در این قسمت فضائل سوره های بقره ، آل عمران ، نساء ، مائده ، توبه ، هود ، ابراهیم ، حجر ، نحل ، احزاب ، غافر ، احقاف ، حدید ، مزمل ، زلزلة، اخلاص ، فلق . علاوه بر این محقق بابی را به ذکر دو سورة به نام «خلع» و «حفد» اختصاص داده است. به عقیده اهل سنت این دو سوره در مصحف ابن عباس و ابی ابن کعب موجود بوده و مشمول نسخ در تلاوت گشته اند. اکثر علمای اهل سنت معتقدند که بخشی از آیات ، در قرآن ضبط نشده و از قرائت ساقط شده است و این گونه آیات را نسخ شده می نامند. بنابراین تلاوت قسمتی از آیات نسخ شده است که البته این عقیده از دیدگاه علمای شیعه مورد پذیرش نیست چرا که التزام بدان قول به وقوع تحریف در قرآن کریم را نتیجه می دهد در حالیکه عدم تحریف قرآن مورد اتفاق و اتحاد علمای شیعه می باشد.
نسخه شناسی
...

[ویکی فقه] فضائل القرآن (هروی). «فضائل القرآن» تالیف ابو عبید القاسم بن سلام الهروی متوفای ۲۲۴ هجری قمری و به زبان عربی است.
وی در محضر اساتیدی چون اسماعیل بن جعفر ، شریک بن عبدالله ، اسماعیل بن عیاش ، سفیان بن عینیة ، عبدالله بن مبارک ، محمد بن حسن شاگرد ابو حنیفه و نیز ابو یوسف یکی دیگر از شاگردان ابو حنیفه و... دانش اندوخت. قرآن را بر ابو الحسن کسائی ، اسماعیل بن جعفر و شجاع بن ابو نصر بلخی قرائت کرد و علم لغت را ابو عبیده و ابو زید و گروهی دیگر فراگرفت. از وی آثار فراوانی به یادگار مانده است که از آن جمله اند: کتاب الاموال ، کتاب الغریب ، فضائل القرآن، کتاب الناسخ و المنسوخ ، کتاب المواعظ ، معانی القرآن و غیره. «فضائل القرآن» ابو عبید از قدیمی ترین کتابها در زمینه فضائل القرآن است. نویسنده در این کتاب به بیان روایاتی در باب فضیلت آموختن قرآن، قرائت قرآن و گوش فرا دادن به آن، فضیلت پیروی از قرآن و ثوابی که در متابعت آن و نیز عقابی که در تضییع آن وجود دارد، بزرگداشت اهل قرآن و فضیلت دانش قرآن و تلاش در بدست آوردن آن، فضیلت ختم قرآن ، برخی صفات و ویژگی های اخلاقی قاریان و حاملان قرآن از جمله پرهیز از اکتساب و ارتزاق به وسیله قرآن، فضایل سور و آیات قرآن که در احادیث وارد شده است، جمع و تدوین قرآن و مواضع حروف و سور قرآن، حروف زایدی که به سبب آنها خط قرآن مختلف می شود، روایاتی درباره نقصان و کاهش در آیات قرآن، حروف دوازده گانه قرآنی که مصاحف اهل حجاز و اهل عراق در آنها با یکدیگر اختلاف دارند، قرائتهای مختلف و گوناگون، استحباب قرائت قرآن با لحن عربی، اولین و آخرین آیات نازله قرآن و نیز سور مکی و مدنی آن، نهی از تاویل به رای قرآن، مسائلی درباره مصاحف و کراهت یا رخصت بیع و شراء آنها و نیز نقطه گذاری و تزیین مصاحف، می پردازد.
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر یک مقدمه از محقق و ۵ فصل که هرکدام دارای ابوابی است می باشد. در مقدمه به معرفی مؤلف، آثار وی، معرفی راوی روایات «فضائل القرآن» یعنی علی بن عبد العزیز و توثیق وی، اقداماتی که محقق در پژوهش این اثر به عمل آورده و... پرداخته شده است. در این مقدمه از کتابت قرآن کریم به عنوان سنتی نبوی یاد شده و تفاوت مابین جمع و تدوین ابو بکر با جمع و تدوین عثمان بیان و درباره قرائات سبع و نیز مراد از «احرف سبعه» مطالبی بیان شده است. فصول پنج گانه کتاب عبارتند از: ۱- قضایایی درباره فضل قرآن و استماع آن و عمل به آن. ۲- فضایل آیات و سوره های قرآن در احادیث ۳- آداب قراء قرآن و حاملان آن ۴- مسائلی درباره مصاحف و کراهت یا جواز بیع و شراء آنها، نقطه گذاری و تفسیر آنها و نیز تزیین مصاحف ۵- قرائات مختلف در قرآن. در پایان فهرست مصادر و منابعی که در تحقیق اثر از آنها بهره گرفته شده و نیز فهرست آیات قرآنی و فهرست احادیث نبوی و آثار و همچنین فهرست موضوعات کتاب آمده است.
نسخه شناسی
کتاب تالیف ابو عبید القاسم بن سلام الهروی است. این کتاب توسط آقای وهبی سلیمان غاوجی مورد تحقیق و پژوهش قرار گرفته و تعلیقاتی برآن افزوده گشته است. کتاب در قطع وزیری با جلد گالینگور در ۲۸۰ صفحه نخستین بار در سال ۱۴۲۶ ه- ۲۰۰۵ م از سوی انتشارات «دار الکتب العلمیة» بیروت منتشر شده است.

[ویکی فقه] فضائل القرآن(ابی بن کعب). اُبیّ بن کَعب بن قَیس بن عُبید بن زید انصاری (م ح ۱۹ تا ۳۶ ق) از کاتبان وحی، وی از قبیله خزرج، تیره بنی نجّار و کنیه اش ابومنذر یا ابوالطفیل بود و در جاهلیت از معدود کسانی بود که نوشتن می دانست.
ابی بن کعب (م ح ۱۹ تا ۳۶ ق) از اصحاب رسول اللّه (صلی الله علیه وآله) و سیدالقراء و کاتب وحی از مفسران شیعه است. ابن ندیم در الفهرست و سید حسن صدر در تاسیس الشیعه و آقا بزرگ تهرانی در الذریعة ابی بن کعب را اولین مؤلف در علم تفسیر فضائل القرآن و فرات کوفی در تفسیر خود و سیوطی و شیخ طوسی و دیگران او را در طبقه اول مفسران از صحابه پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) می دانند.
قرائت قرآن بر ابی به امر خدا
صاحب مجالس المؤمنین می نویسد: نقل است که چون آیه لم یکن الذین کفروا من اهل الکتاب نـازل شـد جبرئیل با حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) گفت: که پروردگار امر فرموده که آن را به ابی بن کعب بخوان. پس حضرت این معنی را به ابی اظهار نمود. ابی از روی خوش حالی از آن حضرت پرسید که آیا من در عالم بالا و ملاء اعلی مذکور شده ام؟ آن حضرت فرمودند بلی. پس ابی گریه بسیار کرد... .