[ویکی فقه] شاذلیه از فرق صوفیه و پیروان ابوالحسن علی بن عبدالله شاذلی المغربی (۶۵۶-۵۹۱ هـ ق) هستند.
نسب شاذلی با ۱۷ واسطه به امام حسن مجتبی (علیه السّلام) بر می گردد. وی از صوفیان معروف شمال آفریقا به شمار می رفت. وی در غماره از بلاد آفریقیه تولد یافت. برخی گفته اند زادگاه شاذلی در شاذله، نزدیک جبل زعفران در تونس بود و به همین جهت او را شاذلی گفته اند. او ابتدا در شاذله ساکن و به دنبال کیمیا بود، سپس مسافرتی را به شرق آغاز کرد. بعد از بجا آوردن حج، به عراق رفته و در نزد فقهای آنجا بر معلومات فقهی خود افزود. پس از بازگشت به وطن در مغرب از شاگردان عبدالسلام بن مشیش گردید و مدتی هم در جبل زعفران به خلوت و مراقبه روی آورد و سرانجام در اسکندریه مصر ساکن شده و تشکیل خانواده داد. عاقبت نیز در مسیر پنجمین حج خویش در صحرای عیذاب در گذشت و در نزدیکی همان وادی در حمیتره (صعید مصر) به خاک سپرده شد و مقبره اش زیارتگاه اهل تصوف است. بعد از شاذلی، ابوالعباس مرسی و سپس ابن عطاالله اسکندرانی بر جای او نشستند. وفائیه، عروسیه، جذولیه و هفونیه برخی از انشعابات شاذلیه محسوب می شوند.
آموزه ها شاذلیه
شاذلی بر انجام تکالیف شرعی در چهارچوب کتاب و سنت تاکید فراوان داشت و اباحه گری برخی از صوفیان را نیرنگ شیطان، و هرگونه انحراف از کتاب و سنت را دنبال روی شیطان می دانست و بر حضور در نماز جماعت تاکید می ورزید. او با این استدلال که خداوند تنها به کتاب و سنت مصونیت از خطا و اشتباه عطا کرده و نه چیز دیگر، هرگونه کشف و شهودی را که مخالف کتاب و سنت باشد، رد می کرد و عمل به مکاشفات را تنها پس از عرضه آنها بر کتاب و سنت جایز می دانست. شاذلی با رهبانیت و اینکه سالک بخواهد در سیر و سلوک آنچه را خداوند برای او حلال کرده بر خودش حرام کند، مخالفت می ورزید. او با آراسته ترین ظاهر برای نماز حاضر می شد و همیشه لباس های نیکو می پوشید. شخصا به باغداری و کشاورزی می پرداخت و از بیکاری و تکدی گری نهی می کرد و گفته شده در نبرد با صلیبیان نیز شرکت داشته است. او کتابی ننوشت و می گفت: «شاگردان من، کتاب های من هستند». شاذلی طریقه ای بنیان نهاد که آراء ابن عربی در آن تاثیری نگذاشته و با علم فلسفه نیامیخته است. تاثیر این طریقه از اندلس تا جنوب شرقی آسیا و غرب آفریقا تا ترکیه و بلاد عربی مشهود است. او بیشتر از مکتب ابوحامد غزالی تاثیر پذیرفته. شاذلی کتاب احیاء علوم دین غزالی را تدریس می کرد و شاگردانش را برای عمل به محتویات آن تشویق می کرد. خانقاه و سماع در طریقه او جایی ندارد و در مساله جبر و اختیار، چون امامیه قائل به امر بین الامرین است.
← اصول فرقه شاذلیه
اگرچه شاذلیه طریقه ای است که بر پایبندی به احکام شریعت تاکید می ورزد و از این جهت بر طریقه های اباحه گر صوفیه برتری دارد، اما این طریقه نیز همانند سایر فرق صوفیه، بر آراء و اندیشه های شخصی غیرمعصوم بنا شده و همین امر، بزرگترین دلیل بر وجود نقصان و کمبودهای موجود در آن است و به این دلیل نمی تواند راه صحیح زندگی را برای آنان که طالب آن هستند، ترسیم کند. گذشته از آنکه سنت مورد تاکید شاذلی چیزی جز سنت مورد اعتماد اهل سنت نیست و این در نزد پیروان سایر مذاهب نمی تواند راهگشا باشد.
نسب شاذلی با ۱۷ واسطه به امام حسن مجتبی (علیه السّلام) بر می گردد. وی از صوفیان معروف شمال آفریقا به شمار می رفت. وی در غماره از بلاد آفریقیه تولد یافت. برخی گفته اند زادگاه شاذلی در شاذله، نزدیک جبل زعفران در تونس بود و به همین جهت او را شاذلی گفته اند. او ابتدا در شاذله ساکن و به دنبال کیمیا بود، سپس مسافرتی را به شرق آغاز کرد. بعد از بجا آوردن حج، به عراق رفته و در نزد فقهای آنجا بر معلومات فقهی خود افزود. پس از بازگشت به وطن در مغرب از شاگردان عبدالسلام بن مشیش گردید و مدتی هم در جبل زعفران به خلوت و مراقبه روی آورد و سرانجام در اسکندریه مصر ساکن شده و تشکیل خانواده داد. عاقبت نیز در مسیر پنجمین حج خویش در صحرای عیذاب در گذشت و در نزدیکی همان وادی در حمیتره (صعید مصر) به خاک سپرده شد و مقبره اش زیارتگاه اهل تصوف است. بعد از شاذلی، ابوالعباس مرسی و سپس ابن عطاالله اسکندرانی بر جای او نشستند. وفائیه، عروسیه، جذولیه و هفونیه برخی از انشعابات شاذلیه محسوب می شوند.
آموزه ها شاذلیه
شاذلی بر انجام تکالیف شرعی در چهارچوب کتاب و سنت تاکید فراوان داشت و اباحه گری برخی از صوفیان را نیرنگ شیطان، و هرگونه انحراف از کتاب و سنت را دنبال روی شیطان می دانست و بر حضور در نماز جماعت تاکید می ورزید. او با این استدلال که خداوند تنها به کتاب و سنت مصونیت از خطا و اشتباه عطا کرده و نه چیز دیگر، هرگونه کشف و شهودی را که مخالف کتاب و سنت باشد، رد می کرد و عمل به مکاشفات را تنها پس از عرضه آنها بر کتاب و سنت جایز می دانست. شاذلی با رهبانیت و اینکه سالک بخواهد در سیر و سلوک آنچه را خداوند برای او حلال کرده بر خودش حرام کند، مخالفت می ورزید. او با آراسته ترین ظاهر برای نماز حاضر می شد و همیشه لباس های نیکو می پوشید. شخصا به باغداری و کشاورزی می پرداخت و از بیکاری و تکدی گری نهی می کرد و گفته شده در نبرد با صلیبیان نیز شرکت داشته است. او کتابی ننوشت و می گفت: «شاگردان من، کتاب های من هستند». شاذلی طریقه ای بنیان نهاد که آراء ابن عربی در آن تاثیری نگذاشته و با علم فلسفه نیامیخته است. تاثیر این طریقه از اندلس تا جنوب شرقی آسیا و غرب آفریقا تا ترکیه و بلاد عربی مشهود است. او بیشتر از مکتب ابوحامد غزالی تاثیر پذیرفته. شاذلی کتاب احیاء علوم دین غزالی را تدریس می کرد و شاگردانش را برای عمل به محتویات آن تشویق می کرد. خانقاه و سماع در طریقه او جایی ندارد و در مساله جبر و اختیار، چون امامیه قائل به امر بین الامرین است.
← اصول فرقه شاذلیه
اگرچه شاذلیه طریقه ای است که بر پایبندی به احکام شریعت تاکید می ورزد و از این جهت بر طریقه های اباحه گر صوفیه برتری دارد، اما این طریقه نیز همانند سایر فرق صوفیه، بر آراء و اندیشه های شخصی غیرمعصوم بنا شده و همین امر، بزرگترین دلیل بر وجود نقصان و کمبودهای موجود در آن است و به این دلیل نمی تواند راه صحیح زندگی را برای آنان که طالب آن هستند، ترسیم کند. گذشته از آنکه سنت مورد تاکید شاذلی چیزی جز سنت مورد اعتماد اهل سنت نیست و این در نزد پیروان سایر مذاهب نمی تواند راهگشا باشد.
wikifeqh: فرقه_شاذلیه