[ویکی فقه] احکام قرائت هر یک از قاریان، مختص به مواضع خاص در قرآن را فرش الحروف گویند.
دانشمندان علم قرائات برای بازشناسی قرائت ها و تفکیک آن ها از یکدیگر و پیدا کردن نقاط اشتراک و افتراق آن ها، دو دسته قاعده وضع کرده اند: الف. اصول (اصول القاری) ب. فروع (فرش الحروف).
← اصول (اصول القاری)
در هر صورت، مراد از فروع یا فرش الحروف هر قاری، احکام و قواعد خاصی است که موارد آن در قراءت آن قاری به صورت کلی جاری نیست بلکه اختصاص به موارد جزیی و استثنایی دارد، مانند:۱. قرائت لفظ «مالک» با الف در سوره حمد توسط عاصم و کسائی، و بدون الف (ملک) توسط دیگر قاریان سبعه؛۲. قرائت آیه ۳ سوره اعراف: (قلیلا ما تذکرون) که تنها ابن عامر آن را «قلیلا ما یتذکرون» با «ی» قرائت کرده است؛ ۳. قرائت آیات ۲۵ سوره اعراف : (ومنها تخرجون) و ۱۱ سوره زخرف:(کذلک تخرجون) که حمزه و ابن عامر آن را به فتح «ت» و ضم «ر» (تخرجون) قرائت می کردند و دیگر قرای سبعه، آن ها را به ضم «ت» و فتح «ر» (تخرجون) می خواندند.
رسم کتب مربوط به اختلاف قرائات
در کتب مربوط به اختلاف قرائات رسم بر این است که ابتدا، «اصول قرائات» مطرح می شوند و سپس به ترتیب از ابتدای قرآن اختلاف در فرش قرائت، کلمه به کلمه بررسی می گردد. شاطبی در کتاب "حزر الامانی و وجه التهانی" (معروف به شاطبیه) پس از ذکر اصول قرائات و قواعد ادغام، هاء کنایه، مد و قصر ، تسهیل همزه، اظهار ، حروف قریب المخرج، اماله و وقف ها از بیت ۴۴۵ در زمینه «فرش الحروف» از سوره بقره اختلاف قرائات را آغاز می کند.مباحث «فرش الحروف» یا «فروع قرائتی» به طور انحصاری به علم قرائآت مربوط است. از این رو آن مقدار از فرش الحروف که در علم تجوید بحث می شود از باب ضرورت است؛ بدین معنی که ما وقتی علم تجوید را فرا می گیریم با توجه به این که قراءت رایج در کشور ما قراءت عاصم به روایت حفص است. ناگزیریم فرش الحروف یا فروعات قرائتی عاصم به روایت حفص را هم فرا گیریم تا بتوانیم قرآن را به طور صحیح و مطابق قرائت مذکور بخوانیم.
دانشمندان علم قرائات برای بازشناسی قرائت ها و تفکیک آن ها از یکدیگر و پیدا کردن نقاط اشتراک و افتراق آن ها، دو دسته قاعده وضع کرده اند: الف. اصول (اصول القاری) ب. فروع (فرش الحروف).
← اصول (اصول القاری)
در هر صورت، مراد از فروع یا فرش الحروف هر قاری، احکام و قواعد خاصی است که موارد آن در قراءت آن قاری به صورت کلی جاری نیست بلکه اختصاص به موارد جزیی و استثنایی دارد، مانند:۱. قرائت لفظ «مالک» با الف در سوره حمد توسط عاصم و کسائی، و بدون الف (ملک) توسط دیگر قاریان سبعه؛۲. قرائت آیه ۳ سوره اعراف: (قلیلا ما تذکرون) که تنها ابن عامر آن را «قلیلا ما یتذکرون» با «ی» قرائت کرده است؛ ۳. قرائت آیات ۲۵ سوره اعراف : (ومنها تخرجون) و ۱۱ سوره زخرف:(کذلک تخرجون) که حمزه و ابن عامر آن را به فتح «ت» و ضم «ر» (تخرجون) قرائت می کردند و دیگر قرای سبعه، آن ها را به ضم «ت» و فتح «ر» (تخرجون) می خواندند.
رسم کتب مربوط به اختلاف قرائات
در کتب مربوط به اختلاف قرائات رسم بر این است که ابتدا، «اصول قرائات» مطرح می شوند و سپس به ترتیب از ابتدای قرآن اختلاف در فرش قرائت، کلمه به کلمه بررسی می گردد. شاطبی در کتاب "حزر الامانی و وجه التهانی" (معروف به شاطبیه) پس از ذکر اصول قرائات و قواعد ادغام، هاء کنایه، مد و قصر ، تسهیل همزه، اظهار ، حروف قریب المخرج، اماله و وقف ها از بیت ۴۴۵ در زمینه «فرش الحروف» از سوره بقره اختلاف قرائات را آغاز می کند.مباحث «فرش الحروف» یا «فروع قرائتی» به طور انحصاری به علم قرائآت مربوط است. از این رو آن مقدار از فرش الحروف که در علم تجوید بحث می شود از باب ضرورت است؛ بدین معنی که ما وقتی علم تجوید را فرا می گیریم با توجه به این که قراءت رایج در کشور ما قراءت عاصم به روایت حفص است. ناگزیریم فرش الحروف یا فروعات قرائتی عاصم به روایت حفص را هم فرا گیریم تا بتوانیم قرآن را به طور صحیح و مطابق قرائت مذکور بخوانیم.
wikifeqh: فرش_الحروف