فاکتور رونویسی ( به انگلیسی: Transcription Factor ) مجموعه ای از پروتئینهای مختلف است که با اتصال به راه انداز ژن و فعال کردن رونویسی ( ژنتیک ) در سلول ها باعث فعال شدن ژنها، ساخته شدن آران ای از دی ان ای و سنتز پروتئین های دیگر می شوند. فاکتورهای رونویسی با روشن یا خاموش کردن ژن ها اطمینان حاصل می کنند که آن ها در زمان درست و در سلول موردنظر به مقدار نیاز در طول عمر سلول و جاندار بیان می شوند. حداکثر ۱۶۰۰ فاکتور رونویسی در ژنوم انسان وجود دارد. [ ۱] به وجود آمدن جهش در فاکتورهای رونویسی می تواند باعث بیماری های خاصی شود.
فاکتورهای رونویسی برای تنظیم بیان ژن ضروری هستند و در تمام موجودات زنده یافت می شوند. به طور کلی تعداد فاکتورهای رونویسی در یک موجود با افزایش طول ژنوم افزایش می یابد و ژنوم های بزرگتر تمایل به فاکتورهای رونویسی بیشتری دارند. [ ۲] تقریباً حدود ۲۸۰۰ پروتئین در ژنوم انسان وجود دارد که حاوی حوزه های اتصال به دی ان ای هستند و عقیده داریم که ۱۶۰۰ عدد از آن ها به عنوان فاکتورهای رونویسی کار می کنند[ ۳] البته مطالعات دیگر نشان می دهند که تعداد فاکتورها کمتر از این مقدار است. [ ۴] بنابراین حدود ۱۰ درصد از ژن های ژنوم به عنوان فاکتورهای رونویسی رمزگذاری شده اند. [ ۵]
فاکتورهای رونویسی می توانند هم به بخش های افزایندهی دی ان ای و هم به بخش های پیش بر دی ان ای در مجاورت ژنهایی که تنظیم می کنند متصل شوند. فاکتورهای رونویسی از ساز و کارهای متفاوتی برای تنظیم بیان ژن استفاده می کنند. [ ۶]
فاکتورهای رونویسی گروهی از پروتئین ها هستند که طرح ژنتیکی موجود در دی ان ای را خوانده و تفسیر می کنند. آن ها به دی ان ای متصل شده و به آغاز برنامه ی افزایش یا کاهش رونویسی ژن کمک می کنند. بنابراین آن ها برای بسیاری از فرایندهای مهم سلولی حیاتی هستند. در زیر به برخی از عملکردهای مهم که فاکتورهای رونویسی در آن ها نقش دارند اشاره شده است:
در یوکاریوتها دسته ی مهمی از فاکتورهای رونویسی با نام فاکتورهای رونویسی عمومی برای انجام رونویسی ضروری هستند. بسیاری از این فاکتورهای رونویسی عمومی به دی ان ای متصل نمی شوند بلکه بخشی از مجموعه ی بزرگ پیش پردازشی رونویسی هستند که به طور مستقیم با آران ای پلی مراز در تعاملند. رایج ترین فاکتورهای رونویسی عمومی عبارتند از:
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلففاکتورهای رونویسی برای تنظیم بیان ژن ضروری هستند و در تمام موجودات زنده یافت می شوند. به طور کلی تعداد فاکتورهای رونویسی در یک موجود با افزایش طول ژنوم افزایش می یابد و ژنوم های بزرگتر تمایل به فاکتورهای رونویسی بیشتری دارند. [ ۲] تقریباً حدود ۲۸۰۰ پروتئین در ژنوم انسان وجود دارد که حاوی حوزه های اتصال به دی ان ای هستند و عقیده داریم که ۱۶۰۰ عدد از آن ها به عنوان فاکتورهای رونویسی کار می کنند[ ۳] البته مطالعات دیگر نشان می دهند که تعداد فاکتورها کمتر از این مقدار است. [ ۴] بنابراین حدود ۱۰ درصد از ژن های ژنوم به عنوان فاکتورهای رونویسی رمزگذاری شده اند. [ ۵]
فاکتورهای رونویسی می توانند هم به بخش های افزایندهی دی ان ای و هم به بخش های پیش بر دی ان ای در مجاورت ژنهایی که تنظیم می کنند متصل شوند. فاکتورهای رونویسی از ساز و کارهای متفاوتی برای تنظیم بیان ژن استفاده می کنند. [ ۶]
فاکتورهای رونویسی گروهی از پروتئین ها هستند که طرح ژنتیکی موجود در دی ان ای را خوانده و تفسیر می کنند. آن ها به دی ان ای متصل شده و به آغاز برنامه ی افزایش یا کاهش رونویسی ژن کمک می کنند. بنابراین آن ها برای بسیاری از فرایندهای مهم سلولی حیاتی هستند. در زیر به برخی از عملکردهای مهم که فاکتورهای رونویسی در آن ها نقش دارند اشاره شده است:
در یوکاریوتها دسته ی مهمی از فاکتورهای رونویسی با نام فاکتورهای رونویسی عمومی برای انجام رونویسی ضروری هستند. بسیاری از این فاکتورهای رونویسی عمومی به دی ان ای متصل نمی شوند بلکه بخشی از مجموعه ی بزرگ پیش پردازشی رونویسی هستند که به طور مستقیم با آران ای پلی مراز در تعاملند. رایج ترین فاکتورهای رونویسی عمومی عبارتند از:
wiki: فاکتور رونویسی