فاجعه چرنوبیل

فاجعهٔ اتمی چرنوبیل حادثه ای هسته ای بود که در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ میلادی، برابر با ۶ اردیبهشت ۱۳۶۵ خورشیدی، در رآکتور هسته ای شمارهٔ ۴ نیروگاه چرنوبیل، در نزدیکی شهر پریپیات در شمال جمهوری شوروی سوسیالیستی اوکراین از اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی رخ داد. [ ۱] [ ۲] این فاجعه یکی از دو بحران هسته ای است که بر اساس مقیاس گر رویدادهای بین المللی هسته ای و رادیولوژیک، در گروه شمارهٔ ۷ ( بالاترین مقیاس ) طبقه بندی شده است. این درجه نشان دهندهٔ «حادثهٔ عظیم» است؛ به معنی «حادثهٔ دیگر در این مقیاس، حادثه اتمی فوکوشیما ۱ است. این موضوع از بدترین فجایع هسته ای در تاریخ، هم از نظر هزینه و هم از نظر تلفات، محسوب می شود. [ ۳]
این حادثه در جریان یک آزمایش ایمنی در یک رآکتور نوع آربی ام کی، که در شوروی رایج است، اتفاق افتاد. محتوای این آزمایش شبیه سازی قطعی برق الکتریکی بود. هدف از این آزمایش کمک به توسعهٔ یک روش ایمنی جهت تداوم گردش آب خنک کننده در صورت قطعی برق تا زمانی که ژنراتورهای پشتیبان بتوانند برق را تأمین کنند، بود. وقفهٔ بین قطعی برق و برقراری برق پشتیان حدود یک دقیقه بود. این شصت ثانیه به عنوان یک مشکل امنیتی بالقوه درنظر گرفته شده بود که می توانست باعث گرم شدن بیش از حد هستهٔ رآکتور شود. سه آزمون این چنینی از سال ۱۹۸۲ انجام شده بود اما هیچ کدام موفق به ارائه یک راه حل نشده بودند. در این تلاش چهارم، آزمون به مدت ۱۰ ساعت به تعویق افتاد، بنابراین شیفت عملیاتی که برای این آزمایش آموزش دیده بودند، حضور نداشتند. به همین دلیل سرپرست آزمایش موفق به پیروی از دستورالعمل اجرایی فرایند نشد و شرایط عملیاتی ناپایداری را ایجاد کرد که به همراه با نقص های ذاتی در طراحی آربی ام کی و غیرفعال بودن چندین سیستم ایمنی اضطراری، منجر به وقوع واکنش های زنجیره ای کنترل نشده گردید. [ ۴]
مقدار زیادی انرژی به طور ناگهانی آزاد شد و باعث بخار شدن آب خنک کننده ای شد که از قبل به شدت گرم شده بود. این اتفاق باعث شد که مخزن تحت فشار رآکتور در اثر یک انفجار بخاری مخرب به طور کامل از بین برود. این اتفاق بلافاصله با آتش سوزی سرباز در هستهٔ رآکتور ادامه پیدا کرد که در حدود ۹ روز آلاینده های هوایی رادیواکتیو قابل ملاحظه ای را وارد هوا کرد. این آلاینده ها قبل از اینکه در نهایت در ۴ مه ۱۹۸۶ به طور کامل کنترل شود، به قسمت هایی از اتحاد جماهیر شوروی و غرب اروپا منتقل شد. [ ۵] [ ۶] آلودگی منتشر شده از آتش سوزی با مقدار ref name="OECD02 - Ch2"/> سی و شش ساعت پس از حادثه، یک ناحیهٔ قرنطینهٔ ۱۰ کیلومتری با تخلیهٔ سریع ۴۹۰۰۰ نفر که عمدتاً از شهر پریپیات بودند، ایجاد شد. شعاع این ناحیه پس از اینکه ۶۸۰۰۰ نفر دیگر نیز از منطقه ای وسیع تر تخلیه شدند، به سرعت به ۳۰ کیلومتر افزایش یافت. [ ۷] جهت کاهش انتشار آلودگی رادیواکتیو از مخروبه ها و محافظت از محل در برابر فرسایش بیشتر در اثر هوا، بقایای رآکتور شمارهٔ ۴ نیازمند یک حصار بود که به سرعت در طی ماه های بعد ساخته شد و تا دسامبر ۱۹۸۶ به پایان رسید.