غَژگاو یا یاک ( نام علمی: Bos grunniens ) گونه ای
گاوسان موبلند است که دمی مانند اسب دارد و در مناطق افغانستان، هیمالیا،
فلات تبت و
مغولستان زندگی می کند. بیشتر غژگاوها به صورت اهلی در میان مردم زندگی می کنند ولی گروه کوچکی غژگاو وحشی نیز در طبیعت وجود دارد. [ ۴]
غژگاوهای وحشی از بزرگترین انواع
گاوسانان هستند. ارتفاع آن ها در شانه به ۱٫۶ تا ۲٫۲ متر و وزنشان بین ۳۰۰ کیلو تا یک تن است و طول بدنشان ۲٫۵ تا ۳٫۳ متر است. ماده ها حدود یک سوم از نرها کوچکترند. غژگاوهای اهلی اما بسیار کوچکتر از همتایان وحشی خود هستند و وزن نرها بین ۳۵۰ تا ۵۸۰ کیلو و وزن ماده هایشان بین ۲۲۰ تا ۲۶۰ کیلو است.
به طور تاریخی گرگ تبتی ( زیرگونه ای از
گرگ خاکستری ) دشمن طبیعی اصلی غژگاو بوده و مواردی از شکار این حیوان توسط
پلنگ برفی و
خرس قهوه ای هم گزارش شده است.
غژ یا کژ به معنای ابریشم است و بنابراین غژگاو «گاو ابریشم» معنی می دهد. در فارسی آن را غژغاو و گاو خطایی هم نوشته اند. [ ۵] واژه امروزی پرچم که در فارسی به معنای درفش ( بیرق ) به کار می رود در اصل به معنی دنباله موهای غژگاو بوده است. [ ۶] این گاو موهای بسیار سیاه درخشان دارد و در آخرین بخش دُمِ وِی موها بسیار پُر پُشت و زیبا و درخشان می شود که منگوله پرده ها به تقلید از دم غژگاو ساخته شده است. [ ۷] و از دم غژگاوها پرچم علم و مگس ران هم می سازند. [ ۸]
دنباله غژگاو را که پرچم نام داشت ترکمانان و مغولان
خجسته و مبارک می پنداشتند و این گاو را فقط برای بدست آوردن پرچمش شکار می کردند سپس دنباله آن را به نشانِ
شگون و به آرزوی پیروزی به گلوگاه نیزه یا به بالای چوب یا نیزه ای که علم را بدان بسته بودند می آویختند. [ ۷]