غرر الحکم و درر الکلم

[ویکی نور] غرر الحکم و درر الکلم، تألیف عبدالواحد آمدی تمیمی از علمای قرن پنجم هجری است که توسط سید مهدی رجایی تصحیح شده است.
از آن جا که کتاب شناسی این کتاب شریف، در ضمن شروح و ترجمه های دیگر این اثر آمده است، تکرار آن در این نوشتار اطاله کلام است و لذا به این مختصر بسنده می شود:
کتاب، با مقدمه ای به قلم مصحح کتاب آغاز شده است. شرح حال مؤلف، اعتقادات و تألیفات او، شیوه تصحیح کتاب با استفاده از نسخ متعدد خطی و چاپی و مصادر مورد استفاده در شرح حال مؤلف، بخش های مختلف مقدمه را تشکیل می دهند.
کتاب، فاقد پانوشت و حواشی است. در انتهای اثر، احادیث ساقطه از کتاب، اختلاف نسخ و فهرست مطالب ذکر شده است.
شرح محقق بارع جمال الدین محمد خوانساری بر غُرر الحکَم و دُرَر الکَلم

[ویکی شیعه] غرر الحکم و درر الکلم (کتاب). غُرَرُ الحِکَم و دُرَرُ الکَلِم (اندرزهای برتر و سخنان چون دُر) کتابی (تک جلدی) مشتمل بر ۱۰۷۶۰ سخن از سخنان کوتاه امیرالمؤمنین(ع)، تألیف ابوالفَتح آمدِی از دانشمندان قرن پنجم هجری. غرر الحکم از کتاب های معروف حدیثی شیعه است و آمِدی احادیث آن را بر اساس حروف الفبا تنظیم کرده است. هم اکنون چندین ترجمه، تلخیص و فهرست موضوعی از این کتاب در دست است.
پدیدآورنده کتاب، قاضی ناصح‏ الدین ابوالفتح عبدالواحد بن محمدبن عبدالواحد تمیمی آمِدی (متوفای ۵۱۰ق.) است. وی قاضی بوده و منسوب به شهر آمِد از شهرهای مهم دیار بکر است. از زندگی و شرح حال وی اطلاع چندانی در دست نیست. از او کتاب دیگری نیز با نام جواهر الکلام فی الحکم و الاحکام من قصة سید الانام بر جای مانده است.
برخی با استناد به اینکه وی در آغاز شرح خود، علی(ع) را با « کرم ‏الله وجهه » می ستاید، او را غیر شیعی دانسته اند؛ اما میرزا عبدالله افندی، ابن شهر آشوب و علامه مجلسی او را مُحدِّث امامی شیعی می دانند.

[ویکی فقه] مؤلف:عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی (م ۵۵۰ ق).
مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان می کند: «چون دیدم ابو عثمان کتابی در کلمات امیرالمؤمنین - علیه السلام - نوشته و در آن تنها صد کلمه از سخنان آن حضرت را نقل کرده است، بر آن شدم تا مجموعه ای از کلمات آن حضرت را جمع آوری نمایم؛ در حالی که اعتراف می کنم این مجموعه نیز قطره ای از دریای بی کران علوم آن حضرت است».
کتاب غررالحکم در ابتدا بر اساس حروف الفبا ترتیب داده شده و مبنای آن هم اولین حرف از اولین کلمه متن روایت بوده است. اما با توجه به مشکلات فراوانی که برای یافتن یک روایت در موضوع خاص وجود دارد، در چاپهای جدید نظم کتاب تغییر کرده و به جای ترتیب الفبایی، ترتیب موضوعی یافته است.

موضوعات کتب
موضوعات کتاب عبارت اند از: ۱. روایات اعتقادی؛ ۲. روایات عبادی؛ ۳. روایات اخلاقی؛ ۴. روایات سیاسی؛ ۵. روایات اقتصادی؛ ۶. روایات اجتماعی.

هر موضوع نیز به فصلهای متعدد تقسیم شده و عنوانهای گوناگون براساس حروف الفبا برای آن در نظر گرفته شده تا دسترسی به روایات به راحتی انجام پذیرد. این کتاب از ارزش و اعتبار خاص برخوردار است. شخصیتهایی مانند ابن شهرآشوب، که شاگرد مؤلف بوده، اجازه روایت آن را از ایشان گرفته و علامه مجلسی نیز این کتاب را جزء مصادر بحارالانوار قرار داده است.

شروح و تعلیقات
بهترین شرحی که تاکنون بر کتاب غررالحکم نوشته شده، از آقا جمال الدین خوانساری (ولادت: ۱۱۲۵ ق) است. این شرح در دو جلد نوشته شده و به فارسی است. از این کتاب ترجمه های متعددی نیز شده است.

وضعیت نشر
...