عکس مستوی سالبه کلیه عرفیه عامه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عکس مستوی سالبه کلیه عرفیه عامه، به معنای جابه جایی موضوع و محمول قضیه سالبه کلیه عرفیه عامه با تحفّظ بر کیف و صدق قضیه است.
عکس مستوی سالبه کلیه دو قضیه عرفیه عامه و مشروطه عامه عبارت است از: سالبه کلیه عرفیه عامه، البته بعضی گفته اند عکس مستوی مشروطه عامه همان مشروطه عامه است، نه عرفیه عامه، و در ردّ آن گفته اند که در مشروطه عامه، وصف موضوع در تحقق ضرورت دخیل است؛ بنابراین مفهوم قضیه سالبه مشروطه عامه عبارت است از: تنافی وصف محمول با مجموع وصف موضوع و ذات آن و مفهوم عکس این قضیه عبارت است از: تنافی وصف موضوع با مجموع وصف محمول و ذات آن و واضح است که اوّلی مستلزم دومی نیست.
← مثال برای مشروطه عامه
اهل منطق برای اثبات عکس قضایا، از سه شیوه بهره می گیرند:
← طریق خلف
در مثال فوق، اگر قضیه عکس صحیح نباشد باید نقیض آن یعنی «بعضُ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو ساکن الاصابع بالفعل» صحیح باشد. از انضمام این قضیه به قضیه اصل، قیاسی به این صورت پدید می آید: «بالضرورة لاشیء من الکاتب بساکن الاصابع مادام کاتباً و بعضُ ساکن الاصابع کاتبٌ حین هو ساکن الاصابع بالفعل؛ نتیجه می دهد: بعض الکاتب لیس بکاتبٍ بالفعل حین هو کاتب»؛ و این، سلب شیء از خودش است که محال است. این امر محال، ناشی از ترکیب دو مقدمه قیاس نیست، زیرا به صورت شکل اول است که بدیهی الانتاج است و ناشی از قضیه اصل هم نیست، زیرا مفروض الصدق است؛ پس ناشی از نقیض قضیه عکس است؛ بنابراین نقیض قضیه عکس باطل است و با ابطال نقیض عکس، خود عکس ثابت می شود.
اثبات عکس مستوی عرفیه عامه
...

پیشنهاد کاربران

بپرس