عمالیق

عمالقه، عمالیق، بنو عِملیق یا بنوعملاق ( عبری: עֲמָלֵק ) نام قومی در تورات است که از فرزندان عیسو بودند. هیچ اثر تاریخی مشخصی در مورد عمالیق موجود نیست و اطلاعات در مورد این قوم تنها از کتاب مقدس نشات گرفته است.
بر اساس کتاب پیدایش ( اولین کتاب تورات ) و کتب تواریخ عمالیق نام پسر الیفاز و کنیزش تیمنا بود. عمالیق در نسل عیسو نیز ذکر می شود. در ادامه تورات عمالیق به عنوان یک قوم و اولین قومی که به دشمنی با اسرائیل برخاست ذکر می شود. یوسفوس فلاویوس عمالیق را قومی حرامزاده می داند.
در کتاب مقدس عمالیق گروهی از عشایر هستند که در سرزمین اسرائیل زندگی می کنند. آن ها معمولاً از فرزندان عیسو در نظر گرفته می شوند.
واژه عمالیق ممکن است به معنی افرادی که در دره زندگی می کنند باشد. معانی دیگر برای آن افراد جنگجو، غارنشین و شکارچی نیز ذکر می شود. بعضی روحانیون یهودی اعتقاد دارند که عمالیق به معنی کسانی است که خون می خورند. در عربی عمالیق معمولاً به عنوان ساکنان اولیه مکه در نظر گرفته می شوند که جزو اولین کسانی بودند که ریشه اعراب بودند.
در پیدایش ۱۴:۷ سرزمین عمالیق شمال کادش بارنئا در صحرای نگب در قسمت جنوبی کنعان در نظر گرفته می شود. در زمانی ممکن است عمالیق تا سرزمین های قبیله افرائیم نیز نفوذ کرده بوده باشند. این افراد به صورت عشایری زندگی کرده و شترهای زیادی داشتند.
در کتاب مقدس عمالیق اولین قومی هستند که بدون دلیل به اسرائیل حمله می کنند. از این رو یهوه خدای اسرائیل به قوم عمالیق خشم می گیرد و قول می دهد که نسل عمالیق را نابود کند. سال بعد هنگامی که اسرائیلیها می خواهند وارد ارض مقدس شوند توسط عمالیق شکست می خورند. در تمامی دوران پادشاهان و قضات اسرائیل، عمالیق بارها به اسرائیل حمله می کنند و نفرت عجیبی از اسرائیل دارند. طبری ( ج۱، ص ۴۶۷ ) قوم جالوت را از عمالقه ( عمالیق ) دانسته و از جالوت با عنوان پادشاه عمالقه یاد کرده است.
در نبردی که جناب طالوت به جالوت داشته، جالوت که پادشاه عمالیق بود، کشته می شود. ( نیز رجوع کنید به زمخشری، ذیل بقره: ۲۵۰ )
عمالیق معمولاً به عنوان فرزندان عیسو برادر یعقوب در نظر گرفته می شوند.
در بین تاریخدانان عرب مانند ابن مسعودی عمالیق به عنوان اولین ساکنان مکه در نظر گرفته می شوند. ابن عربشاه معتقد است عمالیق از نسل حام، از فرزندان نوح، بوده اند. نخمانیدس تاریخدان یهودی معتقد است عمالیق فرزندان عیسو نبوده اند بلکه از نسل فردی به نام عمالیق بودند. ممکن است عمالیق به دو گروه مختلف گفته شده باشد و عمالیق عربی با عمالیق کتاب مقدس متفاوت بوده باشد.