علی واعظ خیابانی تبریزی

[ویکی فقه] در این نوشتار، زندگی نامه تفضیلی ملا علی واعظ خیابانی تبریزی آورده شده است. این متن، ذیل عنوان علی واعظ خیابانی تبریزی در کتاب گلشن ابرار آمده است. (۱۲۸۲ـ۱۳۶۷ق)
عالم فرهیخته، آیة الله حاج ملا علی فرزند عبدالعظیم واعظ تبریزی خیابانی (همنامی او با علی بن عبدالعظیم تبریزی (متوفای ۱۳۴۰هـ. ق) مشهور به علی مجتهد تبریزی، مؤلف ذخیرة المحشر فی الباب الحادی عشر، موجب گردیده که عدهای آنها را یک شخص تلقی کنند. در حالی که مرحوم خیابانی زندگی نامه او را در علمای معاصرین، آورده است.) از تراجم نگاران و کتابشناسان خبیر قرن چهاردهم هجری است. نام او برای پژوهش گران و شرح حال نگاران آشناست. او سال ها در راه تبلیغ احکام الهی، تالیف آثار گرانبها و وعظ و ارشاد خلق خدا قدم برداشت و صادقانه در این راه خدمت نمود.این نوشته کوتاه نگاهی دارد بر زندگانی سراسر تلاش و کوشش وی با امید به این که موجبات شادی روح بلند این عالم فرزانه را فراهم آورده باشد.
ولادت و تحصیلات
خطیب وارسته، آیة الله حاج ملا علی واعظ خیابانی تبریزی در تاریخ ۲۸ شوال ۱۲۸۲ق، در یکی از محلات قدیمی تبریز به نام «حکم آباد» دیده به جهان گشود. دوران کودکی را در آغوش پدر و مادر سپری نمود و آنگاه دروس مقدماتی و ادبی همچون صرف و نحو را نزد ادیب فرزانه مرحوم ملا نور محمد مشهور به مقدس اهرابی آموخت و سپس به مدرسه طالبیه انتقال یافت و معانی، بیان، بدیع، منطق را پیش حاج میرزا احمد فخرالعلماء شرابیانی و آقا میرزا عبدالغفور اشلقی و دیگر استادان فن به شاگردی نشست و بهره ها برد. او همچنین کتاب خلاصة الحساب را از عالم فاضل حاج محمد صادق ساعتی و سی فصل را از استاد ماهر میرزا عبدالعلی منجم تبریزی و شرح لمعه، ریاض، مکاسب و رسائل را در محضر آیة الله حاج ملا احمد تاهباز و دیگر استادان تبریز فراگرفت و از علم سرشار آنها خوشه ها چید و از دوره سطح فارغ گردید. وی سپس مدت های متمادی در دروس دو استاد ممتاز حوزه علمیه تبریز که تازه از نجف اشرف برگشته بودند حاضر می شود و پایه های علمی خویش را مستحکم می نماید. خود در این مورد می گوید:«حقیر زیاده از بیست (ایشان در جای دیگر مدت استفادهاش از استاد را بیش از یازده سال ذکر کرده است.) سال در خدمت آیة الله حاج میرزا اسدالله مجتهد بزازی تبریزی (از عالمان طراز اول و از خطیبان برجسته شهر بوده و از آیةالله فاضل ایراونی اجازه اجتهاد دارد. وی در جریان مشروطیت در سال ۱۳۲۵ق. به تهران رفت و در سال ۱۳۲۶ق. در آنجا وفات نمود. شاگردش آیةالله خیابانی در علمای معاصرین علم و فضل او را ستوده است.) تلمذ و استفاده کردم با اینکه سطوح فقه و اصول را از قبیل شرح لمعه و ریاض و مکاسب و رسائل را نزد اساتید تبریز کاملا خوانده بودم، پس از مراجعت حضرت معظم له و مرحوم حجة الاسلام حاج سید احمد آقا خسروشاهی ـ قدس سرهماـ از نجف اشرف مجددا خواندم».
مشایخ اجازه
واعظ خیابانی، در اثر جامعیت علمی و ارتباط نزدیک با دانشمندان علوم اسلامی از بزرگان حوزه های علمیه نجف اشرف، قم، کاظمین و تبریز اجازات جامع روایی و امور حسبیه دریافت داشته که متن هر کدام از آنها علم و فضل و دانش او را نشان می دهد. اسامی مشایخ وی به ترتیب تاریخ صدور اجازه چنین است:۱. شیخ عباس قمی، (۲۴ رمضان المبارک ۱۳۴۲ق). ۲. شیخ جعفر نقدی، (ربیع الثانی ۱۳۴۶ق). ۳. شیخ محمد حسین کاشف الغطاء ، (۲۳ شعبان المعظم ۱۳۴۷ق). ۴. میرزا احمد مجتهد تبریزی قراجه داغی، (۲۷ شعبان المعظم ۱۳۴۷ق). ۵. میرزا علی آقا حسینی شیرازی، (۷ شوال المکرم ۱۳۴۷ق). ۶. سید ابوالحسن اصفهانی، (۲۰ محرم الحرام ۱۳۵۸ق). ۷. سید محمد حجت کوه کمری ، (۸ ربیع الاول ۱۳۵۸ق). ۸. سید حسین بروجردی، (۲۰ ربیع الثانی ۱۳۶۶ق). ۹. میرزا محمد علی اردوبادی. ۱۰. حسین قمی. ۱۱. میرزا فتاح شهیدی. ۱۲. شیخ محمد باقر بیرجندی. ۱۳. میرزا محمد تهرانی عسگری. ۱۴. شیخ علی کاشف الغطاء. ۱۵. سید حسن صدر. ۱۶. شیخ محمدجواد بلاغی. ایشان همچنین به برخی از دانشمندان اسلامی از جمله به آیة الله حاج شیخ جعفر اشراقی تبریزی نوبری (۲۳ ذی الحجه ۱۳۵۶ق) و آیة الله شیخ نصرالله شبستری (۱۲۹۲ـ۱۳۸۲ش.) اجازه نقل حدیث داده است.
خطابه
...