میرنظام الدین علی شیر نوائی ( ۸۴۴ ه. ق در هرات - ۹۰۶ ه. ق ) شاعر، دانشمند و سیاستمدار برجسته روزگار فرمانروایی تیموریان و معاصر سلطان حسین بایقرا ( ۸۴۲ – ۹۱۱ ه. ق ) بوده است.
امیر علی شیر نوایی نام او علی شیر بن غیاث الدین کیچکنه بخشی یا کیچکینه بهادر و ملقب به «نظام الدین» است. او از نامدارترین سیاستمداران و فرهنگمردان روزگار فرمانروایی تیموریان به شمار می آید.
او مردی نیکوصفت و دانشمند و شاعر بوده اشعار بسیاری به دو زبان فارسی و جغتایی دارد؛ او اعتقاد داشت زبان مادریش ترکی جغتایی از نظر ادبی از فارسی برتر است که در آن زمان دیدگاه غیر معقول بود به همین جهت مشهور به «ذواللسانین» بود این دو زبان را مقایسه کرده است. تخلص او در اشعار ترکی «نوایی» و در اشعار فارسی «فانی» است.
وی در سال ۸۴۴ ه. ق در هرات در خانواده ترک زاده شد و تحصیلات اولیهٔ خود را نزد پدرش کیچکینه بخشی، که از جمله امرای دربار تیموریان بود، کسب کرد و سپس برای ادامهٔ تحصیل به سمرقند رفت. علی شیر در خردسالی با سلطان حسین میرزا هم درس و هم مدرسه بود. نوایی از آن پس به منظور تحصیل معارف و کمالات خراسان و سمرقند و بسیاری از شهرهای دیگر را سیاحت کرد و در آن میان گرفتار فقر و فاقه ای سخت شد. با به سلطنت رسیدن سلطان حسین میرزا امیر علی شیر به حکم دوستی دیرینه به نزد او رفت و به گرمی از سوی وی مورد استقبال واقع گردید. آنچه روشن است او در این هنگام از جمله توانمندترین چهره های سیاسی دربار به شما می آمده است. از جمله مقام ها و مناصبی که از سوی سلطان حسین میرزا به امیر علی شیر واگذار گردید می توان به تصدی مقام مهرداری، امارت دیوان اعلی[ ۱] حکومت هرات[ ۲] و حکومت استرآباد. [ ۳] اشاره داشت. با وجود این، گفتنی است امیر علی شیر بیشتر مایل بود تنها ندیم و مشاور سلطان باشد و بدین سبب به تقریب از پذیرش مناصب سیاسی گریزان بود. امیر علی شیر سرانجام به سال ۹۰۶ در شهر هرات درگذشت. [ ۴]
مورخان دربارهٔ عقاید مذهبی امیر علی شیر آرای متفاوتی ذکر داشته اند. شماری او را پیرو و باورمندان به تسنن برشمرده اند. دسته ای نیز او را یک صوفی یا فردی که در هیچ گروه مذهبی قرار نمی گیرد و تنها گرایش های صوفیانه دارد، شناخته اند. [ ۵] اما به باور امیر نعمتی لیمایی، امیر علی شیر نه پیرو تشیع و نه پیرو تسنن و نه یک صوفی تمام عیار بود. او تنها فردی دیندار و مبادی آداب بود که سرشت اندیشه اش به دور از هرگونه عامی گری و آمیخته ای از تشیع، تسنن و تصوف بود و به تمامی گروه های یادشده به یک چشم می نگریست. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفامیر علی شیر نوایی نام او علی شیر بن غیاث الدین کیچکنه بخشی یا کیچکینه بهادر و ملقب به «نظام الدین» است. او از نامدارترین سیاستمداران و فرهنگمردان روزگار فرمانروایی تیموریان به شمار می آید.
او مردی نیکوصفت و دانشمند و شاعر بوده اشعار بسیاری به دو زبان فارسی و جغتایی دارد؛ او اعتقاد داشت زبان مادریش ترکی جغتایی از نظر ادبی از فارسی برتر است که در آن زمان دیدگاه غیر معقول بود به همین جهت مشهور به «ذواللسانین» بود این دو زبان را مقایسه کرده است. تخلص او در اشعار ترکی «نوایی» و در اشعار فارسی «فانی» است.
وی در سال ۸۴۴ ه. ق در هرات در خانواده ترک زاده شد و تحصیلات اولیهٔ خود را نزد پدرش کیچکینه بخشی، که از جمله امرای دربار تیموریان بود، کسب کرد و سپس برای ادامهٔ تحصیل به سمرقند رفت. علی شیر در خردسالی با سلطان حسین میرزا هم درس و هم مدرسه بود. نوایی از آن پس به منظور تحصیل معارف و کمالات خراسان و سمرقند و بسیاری از شهرهای دیگر را سیاحت کرد و در آن میان گرفتار فقر و فاقه ای سخت شد. با به سلطنت رسیدن سلطان حسین میرزا امیر علی شیر به حکم دوستی دیرینه به نزد او رفت و به گرمی از سوی وی مورد استقبال واقع گردید. آنچه روشن است او در این هنگام از جمله توانمندترین چهره های سیاسی دربار به شما می آمده است. از جمله مقام ها و مناصبی که از سوی سلطان حسین میرزا به امیر علی شیر واگذار گردید می توان به تصدی مقام مهرداری، امارت دیوان اعلی[ ۱] حکومت هرات[ ۲] و حکومت استرآباد. [ ۳] اشاره داشت. با وجود این، گفتنی است امیر علی شیر بیشتر مایل بود تنها ندیم و مشاور سلطان باشد و بدین سبب به تقریب از پذیرش مناصب سیاسی گریزان بود. امیر علی شیر سرانجام به سال ۹۰۶ در شهر هرات درگذشت. [ ۴]
مورخان دربارهٔ عقاید مذهبی امیر علی شیر آرای متفاوتی ذکر داشته اند. شماری او را پیرو و باورمندان به تسنن برشمرده اند. دسته ای نیز او را یک صوفی یا فردی که در هیچ گروه مذهبی قرار نمی گیرد و تنها گرایش های صوفیانه دارد، شناخته اند. [ ۵] اما به باور امیر نعمتی لیمایی، امیر علی شیر نه پیرو تشیع و نه پیرو تسنن و نه یک صوفی تمام عیار بود. او تنها فردی دیندار و مبادی آداب بود که سرشت اندیشه اش به دور از هرگونه عامی گری و آمیخته ای از تشیع، تسنن و تصوف بود و به تمامی گروه های یادشده به یک چشم می نگریست. [ ۶]
wiki: علی شیر نوایی