عقوق

لغت نامه دهخدا

عقوق. [ ع َ ] ( ع ص ) اسب ماده باردار، و اسب ماده ناباردار، ازاضداد است ، یا باردار به طریق تفاؤل است. ( منتهی الارب ). باردار از اسبان ، یا حائل و غیر باردار، و گویند آن را بر تفاؤل به اسب غیر باردار گویند چنانکه مار گزیده را سلیم نامند. ( از اقرب الموارد ). مادیان آبستن و ناآبستن. ( دهار ). ج ، عُقُق ، و جج ، عِقاق. ( اقرب الموارد ) ( منتهی الارب ) ( دهار ). و از آن جمله است مثل «طلب الابلق العقوق » یعنی طلب کرد محال را. ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). || نوی العقوق ؛ خسته خرمای نرم که علف شتران است. ( منتهی الارب ).هسته ای است نرم که جویدن آن آسان است که پیرزنان آن را میخورند یا میجوند، و ماده شتر آن را میخورد لذابه «عقوق » اضافه شده است. و آن از کلام اهل بصره است و اعراب بادیه آن را نشناسند. ( از اقرب الموارد ).
عقوق. [ ع ُ ] ( ع مص ) باردار گردیدن شتر ماده.عقاق. و رجوع به عقاق شود. || آزردن پدر را. ( از منتهی الارب ). نافرمانی کردن کسی را که حق او بر تو واجب باشد. ( المصادر زوزنی ) ( از تاج المصادر بیهقی ). نافرمانبرداری کردن مادر و پدر را و کسی را که حق او بر تو واجب باشد. ( دهار ). سرپیچی کردن از پدر و ترک شفقت و احسان بر او و سبک داشتن او را، و ضدآن «بر» و برور است ، و چنین شخصی را عاق و عُقَق و عُقُق و اَعق گویند. و گویند اصل معنای عقوق ، قطع کردن است ، بنابراین اختصاص به والدین ندارد. ( از اقرب الموارد ). اسأه به والدین. تضییع حقوق ابوین. ( یادداشت مرحوم دهخدا ) : جزای این عقوق و پاداش این حقوق و باذافراه این نفاق و شقاق... تقدیم افتد. ( سندبادنامه ص 70 ). از عقوق و تمرد پسر مستغاث شد و از حرکات و سکنات او تبرا نمود. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 343 ). منوچهر در سر کس به پدر فرستاد و از معرض عقوق و اهمال حقوق تفادی نمود. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 226 ). از معرض عقوق مادر برخاست و هوای نفس در طاعت او مقهور گردانید. ( ترجمه تاریخ یمینی ص 384 ).
لیک محبوسی برای آن حقوق
اندک اندک عذر میخواه از عقوق.
مولوی.

فرهنگ فارسی

نافرمانی کردن، آزردن پدریامادر
( مصدر ) نافرمانی کردن ( پدر و مادر را ) .
اسب ماده بار دار و اسب ماده نا باردار از اضداد است یا باردار به طریق تفاول است باردار از اسبان یا حائل و غیر باردار و گویند آنرا بر تفاول به اسب غیر باردار گویند چنانکه مارگزیده را سلیم نامند

فرهنگ معین

(عُ ) [ ع . ] (مص م . ) نافرمانی کردن ، آزردن پدر و مادر.

فرهنگ عمید

۱. نافرمانی کردن.
۲. آزردن پدر یا مادر.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] عقوق به معنای اذیت و آزار رساندن می باشد.
واژه عقوق از «عق» گرفته شده و در لغت به معنای پاره کردن و بریدن آمده است. این عنوان در روایات وکلمات فقها غالباً با اضافه به والدین به کار رفته و موضوع این نوشتار است.
مصادیق
در روایتی عقوق والدین از لشکریان جهل و ضدّ احسان و نیکی به آنان شمرده شده است. بنابر این، عقوق والدین؛ یعنی بدی به آنان و ضایع کردن و نادیده گرفتن حقوقی که پدر و مادر بر گردن فرزند دارند. از این رو، بی احترامی و آزار رساندن به ایشان با گفتار یا رفتار از مصادیق عقوق به شمار می رود.
کاربرد فقهی
از آن در باب صلات و شهادات سخن گفته اند.
حکم تکلیفی
...
wikifeqh: عقوق

پیشنهاد کاربران

بپرس