عقبه

[ویکی فقه] عَقَبَه، به حدّ منی به سمت مکه اطلاق می شود.
عقبه در لغت عبارت است از گردنه و راه دشوار در کوه.
کاربرد در کلام فقهاء
کاربرد آن در کلمات فقها ، حدّ فاصل بین منی و مکّه است که جمره کبری ، معروف به جمره عقبه در آنجا قرار دارد و رمی آن، نخستین عمل واجب حاجیان در منی در روز عید قربان است؛ چنان که گروهی از مردم تازه مسلمان یثرب در سال سیزدهم بعثت در موسم حج در این محل با رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله دیدار و با آن حضرت بیعت کردند. این بیعت در تاریخ به نام «بیعت عقبه» نام گرفت.

[ویکی الکتاب] معنی عَقَبَةَ: راه سنگلاخی و دشوار است که به طرف قله کوه منتهی میشود (اقتحام عقبه در عبارت "فَلَا ﭐقْتَحَمَ ﭐلْعَقَبَةَ "اشاره است به انفاقهایی که برای انفاقگر بسیار دشوار باشد ، که بعدا هم به این معنا تصریح میکند)
معنی عَقِبِهِ: ذریه و فرزندانش ( در عبارت "جَعَلَهَا کَلِمَةً بَاقِیَةً فِی عَقِبِهِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ ")
ریشه کلمه:
عقب (۸۰ بار)
ه (۳۵۷۶ بار)

«عَقِب» در اصل به معنای پاشنه پا است، ولی بعداً به صورت گسترده ای در فرزندان و فرزند فرزندان به کار رفته است.
(به فتح اول و کسر دوم) پاشنه. بطور استعاره به فرزند و نسل گفته می‏شود مثل . ابراهیم کلمه توحید را در نسل خویش باقی گذاشت. «اِنْقَلَبَ عَلی عَقِبَیْهِ» به صیغه‏تثنیه یعنی برد و پاشنه خویش بگردید مراد از آن رجوع به حالت اولیه است راغب گوید:«رَجَعَ عَلی عَقِبِهِ» یعنی برگشت «اِنْقَلَبَ عَلی عَقِبَیْهِ»یعنی به حالت اولی برگشت. جمع آن اعقاب است: . یعنی اگر پیغمبر بمیرد یا کشته شود شما به حالت اول خویش (که بت‏پرستی باشد)برخواهید گشت؟! هرکه به حالت اولی (وکفر) بازگردد ابداً به خدا ضرری نخواهد رساند. . همچنین است . یعنی به راه اولی برگشت و فرارکرد. ولی در آیه . ظاهراً مراد ازآن استکبار وعدم قبول‏است که آیه درباره کفّار گفتگو می‏کند یعنی:چون آیات من خوانده می‏شد بقهقری برمی گشتید و حاضر به قبول نبودید. عُقْب و عُقْبی:(بروزن قفل و کبری)به معنی عاقبت است . یعنی آنجاست تدبیر و ولایت برای خدای حق او بهتر است از حیث ثواب و بهتر است از حیث عاقبت. . ظاهراً مراد از «الدّار» دنیاست و عاقبت دنیا آخرت است یعنی:عاقبت خوب دنیا(که آخرت باشد)برای آنهاست . عقبی در این آیه در ثواب و عقاب به کار رفته است علی هذا نظر راغب که گفته:عقبی مخصوص به ثواب است درست نیست مگر آن که مرادش از ثواب اعّم باشد. عاقبة:پایان. و آن در عاقبت خوب و بد هر دو به کار می‏رود مثل . . و مثل . راغب گفته:عاقبة مجرداز اضافه مخصوص ثواب و در صورت مضاف بودن گاهی درعذاب به کار رود. استعمالات قرآن مؤید اوست. عقاب، عقوبت، معاقبه مخصوص به عذاب‏اند . . تعقیب: کردن کاری است بعد از کار دیگر مثل تعقیب نماز که خواندن اذکار بعداز خواندن نماز است لذابه التفات و برگشتن نیز گفته می‏شود مثل:. یعنی گریزان برگشت و برنگردید و به پشت سرش توجّه نکرد در جوامع الجامع نقل شده. فَما عَقَّبُوا اِذْ قیلَ هَلْ مِنْ مُعَقِّبٍ وَلانَزَلُوا یَوْمَ الْکَریهَةِ مَنْزِلاً آنگاه گفته‏شد: آیا برگردنده‏ای (پس از فرار) هست؟ برنگردیدند و روز سختی در منزلی نازل نشدند و لیاقت نشان ندادند. . خدا حکم می‏کند و حکم او را تعقیب کننده‏ای نیست که او را در قبال حکم مسؤل دارد . *** اِعقاب: در پی آمدن. اثر گذاشتن. . این کار تا قیامت نفاق را در قلوب آنها گذاشت و در پی آورد. عقبه: . عقبه به معنی گردنه است و راهی در قله کوه. مجمع در علّت تسمیه آن گفته: که لازم است در آن عقوبت تنگی و خطر را متحمّل شد. و به قولی آن راه تنگی در قلّه کوه است که باید با تعاقب از آن گذشت. در آیه شریفه آزاد کردن بنده و غیره به ورود در گردنه تشبیه شده است که در هر دو مجاهده نفس لازم است. . علی «علیه‏السلام» و ابن عباس و زید بن علی و قتاده «بِاَمْرِاللَّهِ» خوانده‏اند ضمیر «لَهُ - یَدَیْهِ - خَلْفِهِ - یَحْفَظُونَهُ» راجع‏اند به لفظ موصول در آیه سابق که «مَنْ اَسَرَّ الْقَوْلَ...» باشد مراد از «مِنْ اَمْرِاللَّهَ» حوادث است یعنی: برای انسان تعقیب کنندگانی و نگهبانانی است از پس و پیش که او را از امر خدا و از حوادث حفظ می‏کنند که خدا آنچه را که برای مردمی است تغییر نمی‏دهد تا آنها خود تغییر بدهند. این آیه نظیر آیه . است. ظهور آیه و روایات آن است که مراد از معقّبات ملائکه هستند اشکالی که می‏ماند آن است که در این کتاب مکرّر گفته‏ایم وصف ملائکه با الف و تاء جمع بسته نمی‏شود زیرا این جمع در صورتی است که موصوف آن مؤنّث حقیقی باشد مثل مسلمات پیداست که ملائکه مؤنّث نیستند و یا مذکّر لایعقل مثل مرفوعات و پیداست که ملائکه الوالعقل‏اند و اگر بگوئیم مراد از معقبات نیروهای لایعقل‏اند در این صورت نسبت «یَحْفَظُونَهُ» به آنها مشکل است و ایضاً با آیات دیگر نمی‏سازد. واللَّه‏العالم.

عَقَبه ( به عربی: العقبة ) نام شهری است در جنوب غربی کشور اردن که تنها بندر این کشور نیز هست. جمعیت شهر عقبه در ۱۹۸۹ ۴۱٬۹۰۰ نفر بود. صادرات آن فسفات و صدف های دریایی است و دارای منطقه گردشگری برای غواصی است. عقبه با منطقهٔ ایلات اسرائیل هم مرز است و هر دو بر دهانهٔ خلیج عقبه قرار گرفته اند.

عَقَبه
عَقَبه
شهر و یگانه بندر اردن، واقع بر انتهای جنوب غربی اردن هاشمی، بر گوشۀ شمال شرقی خلیج عقبه. ۵۲هزار نفر جمعیت دارد (۱۹۹۶). آب و هوای ملایم و سواحل مرجانی زیبایی دارد. از مراکز مهم کشتی رانی، بازرگانی، و گردشگری است و از طریق بزرگراهی به عَمّان، پایتخت اردن، متصل می شود. بندر و تفریحگاه ایلات (ایله) در غرب عقبه واقع شده است. بنیادگذار ایلات (ایله) سلیمان نبی بود. در ۱۴۱۵ق/۱۹۹۴ گذرگاهی مرزی برای اتباع غیر اردنی و غیر یهودی در نزدیکی این دو بندر گشایش یافت. اقتصاد عقبه بر پایۀ فعالیت های بندری استوار است. نیمی از ساکنان آن به کارهای بندری اشتغال دارند. فعالیت های ساختمانی، صنایع، ماهی گیری، و کشت سبزی در لابه لای نخلستان ها نیز در آن رواج دارد. این بندر از مراکز تجاری کهن، به ویژه در دوران ادومیان، نبطیان، رومیان، و مسلمانان، و پس از اسلام منزلگاه زایران خانۀ خدا بود. تا اواخر دهۀ چهار قرن ۲۰ آبادی کوچک و کم جمعیتی بود و از ۹۲۴ق/۱۵۱۷ تا ۱۳۳۶ق/۱۹۱۷ ترکان عثمانی بر آن حکم می راندند. در ۱۳۶۲ق/۱۹۴۲، جزء مملکت اردن هاشمی شد؛ در همان سال دولت بریتانیا به تجهیز عقبه به منزلۀ بندری برای حمل اسلحه و مهمات پرداخت. گویا شهر عصیون جابر در زمان سلطنت سلیمان نبی نزدیک این بندر بوده است.