عطارد

تیر یا عُطارِد[ ۶] نزدیک ترین سیاره به خورشید در منظومهٔ شمسی و تندروترین سیارهٔ این منظومه است که با سرعتی حدود ۴۷٫۳۲ کیلومتر بر ثانیه، هر ۸۸ روز یکبار خورشید را دور می زند. [ ۷] از این رو سیاره ای گریزپا است و به همین دلیل است که، ایرانیان باستان آن را «تیر» نامیده اند. در روم باستان «مِرکوری» یا «پیک خدایان» لقبش داده بودند و نام یونانی آن هرمس خدای سرعت بوده است. [ ۸]
تیر ( عطارد ) کوچک ترین و درونی ترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی است و مانند سیارهٔ ناهید در بخش درونی مدار زمین به دور خورشید قرار گرفته است. این سیاره ماه ندارد و سطح رو به خورشیدِ آن بسیار داغ و رویهٔ پشت به خورشید آن بسیار سرد است. تیر مدار انتقالی خود را در ۸۷٫۹۷ روز زمینی می پیماید. مشاهدهٔ عطارد از زمین هرگز از ۲۸ درجهٔ فاصلهٔ زاویه ای فراتر نمی رود. در نتیجهٔ این نزدیکی به خورشید، این سیاره فقط پس از غروب خورشید در افق شرقی پیش از طلوع آفتاب؛ معمولاً در شرایط گرگ و میش، در نزدیکی افق غربی قابل دیده شدن است. در این زمان، ممکن است به صورت یک ستارهٔ روشن به نظر برسد، اما مشاهدهٔ آن اغلب به مراتب دشوارتر از مشاهدهٔ سیارهٔ زهره است. عطارد در طول دورهٔ تناوب مداری خود، طیف کاملی از گام های سیاره ای را، مانند زهره و ماه، به نمایش می گذارد که به صورت تلسکوپی از زمین می تواند تماشا و پیگیری شود. طول دورهٔ تناوب مداری این گام های عطارد ( همزمانی با توجه به جابه جایی زمین ) در حدود ۱۱۶ روز است.
چرخش تیر ( عطارد ) با گرفتاری در قفل جزر و مدی و رزنانس مداری ۳:۲ با خورشید، در سامانه خورشیدی یک چرخش سیاره ای بی همتاست. این سیاره به ازای هر دو بار گردش به دور خورشید، دقیقاً سه بار به دور خود می چرخد ( نسبت حرکت وضعی به حرکت انتقالی ۳ به ۲ ) ، [ ۹] به این معنا که: در مقایسه با ستارگان ثابت ( بیرون از سامانه خورشیدی و نه از دیدگاه زمینی ) ، یک روز کامل ( شبانه روز ) در سیارهٔ عطارد حدود ۱۷۶ روز زمینی است. [ ۱۰] از دیدگاه خورشید، در چارچوب مرجع؛ که خود با حرکت مداری می چرخد، سیارهٔ عطارد در هر دو بار گردش به دور خورشید ( یا هر دو سال عطاردی ) ، تنها یکبار به دور خود می چرخد. با این حساب از دیدگاه یک ناظر در سیارهٔ عطارد، او یک روز کامل را هر دو سال عطاردی یک بار، تجربه خواهد کرد.
محور تیر دارای کمترین انحراف محوری در مقایسه با هر یک از سیارات سامانهٔ خورشیدی ( تنها در حدود ۰٫۰۳ درجه ) است. خروج از مرکز مداری آن بیشترین در میان سیاره های شناخته شده در این منظومه در وضعیت اوج است. فاصلهٔ عطارد از خورشید تنها در حدود دو سوم ( یا ۶۶٪ ) فاصلهٔ آن در حضیض است. سطح عطارد به شدت درهم شکسته به نظر می رسد و از نظر ظاهری شبیه به ماه است، از نظر زمین شناسی این نشان می دهد که این سیاره برای چند میلیارد سال غیرفعال بوده است. با نداشتن تقریبی اتمسفر برای حفظ گرما، درجه حرارت سطحی روزانهٔ آن بیشتر از دیگر سیاره های سامانهٔ خورشیدی است و از ۱۰۰ درجهٔ کلوین: ( ۱۷۳ - سانتی گراد: ۲۸۰ - فارنهایت ) ) در شب، تا ۷۰۰ کلوین: ( ۴۲۷ درجهٔ سانتی گراد: ۸۰۰ درجهٔ فارنهایت ) در طول روز در سراسر مناطق استوایی متغیر است. دمای نواحی قطبی دائماً زیر ۱۸۰ کلوین: ( ۹۳ - درجهٔ سانتی گراد ؛۱۳۶ درجهٔ فارنهایت ) قرار دارد. این سیاره هیچ ماهوارهٔ طبیعی شناخته شده ای ندارد.

عُطارِد (Mercury)
عُطارِد
(یا: تیر؛ در فارسی نیز عَطارُد) در اخترشناسی، نزدیک ترین سیاره به خورشید، با جرمی برابر با۰.۰۵۶ جرم زمین. دمای روبه خورشید آن به حدود ۴۰۰ درجۀ سلسیوس می رسد، اما دمای بخش «شب» آن تا ۱۷۰- درجۀ سلسیوس اُفت می کند. میانگین فاصله آن از خورشید ۵۸میلیون کیلومتر، قطر استوایی آن ۴,۸۸۰ کیلومتر، تناوب چرخش محوری آن ۵۹ روز زمینی، و سال آن برابر حدود ۸۸ روز زمینی است. جرم اندک و دمای زیادِ روز و طولانی بودن آن، نگهداری جوّ را برای این سیاره غیرممکن ساخته است. سطح آن از سنگ های سیلیکاتی، و بیشتر از روانه های گدازه تشکیل شده است. کاوشگر فضایی مارینر ۱۰، متعلق به ایالات متحده، در ۱۹۷۴ نشان داد که سطح عطارِد براثر برخورد شهاب سنگ حفره حفره شده است. این سیاره قمر ندارد. در ۱۹۹۹، ناسا مأموریت ۲۸۶میلیون دلاری فرستادن فضاپیمای مسنجر را به مداری بر گرد عطارِد در ۲۰۰۸ (پرتاب در ۲۰۰۴) تصویب کرد تا از سطح سیاره عکس برداری، ترکیب جوّی آن را، در صورت وجود، تجزیه و تحلیل، و از میدان مغناطیسی آن نیز نقشه برداری کند. بزرگ ترین ویژگی عطارِد حفرۀ کالوریس بیسین (حوضۀ گرماها) با پهنای ۱,۴۰۰ کیلومتر است. همچنین، پرتگاهی به درازای چندصد کیلومتر دارد که بیش از چهار کیلومتر عمق دارد و تصور می شود براثر سردشدن سیاره در چند میلیارد سال پیش شکل گرفته باشد. در درون عطارِد هسته ای آهنی به قطر سه چهارم قطر سیاره قرار دارد که میدانی مغناطیسی با قدرت یک درصد میدان مغناطیسی زمین ایجاد می کند.