عبدالله بن محمد توزی

[ویکی فقه] تَوَّزی، ابومحمد عبدالله بن محمد بن هارون، راوی و لغت شناس سده ۳ق/۹م بود.
وی را گاه توَّجی و یا به اشتباه، ثَورِی نیز خوانده اند. نسبت وی به شهر تَوَّز (یا تَوَّج) از توابع فارس می رسد. او از موالی قریش بود، به همین سبب گویا در روزگار خود، به قریشی نیز شهرت داشته است. وی با مادر ابو ذکوان نحوی (د ۳۴۱ق) ازدواج کرد. گویند ابوذکوان شعر را نزد وی فرا گرفت.
مکاتب موجود در زمان توزی
در روزگار توزی دو مکتب ادبی بصره و کوفه به نهایت شکوفایی خود رسیده، و علمای بزرگی در هر دو مکتب پدیدار شده بودند. او نیز در آن زمان نزد استادانی چون ابوعبیده معمر بن مثنی (د ح۲۱۰ق)، اصمعی (د ۲۱۶ق)، سعید بن مسعدۀ اخفـش (د ۲۱۵ق) و ابوزیـد سعید بن اوس انصاری (د ۲۱۵ق) ــ که همه پیرو مکتب بصره بودند ــ کسب علم کرد و الکتاب سیبویه را نزد ابوعمر جَرْمی خواند و در این دانش بدانجا رسید که در کتاب های نحو ، او را در بالاترین طبقات نهادند. مبرد (د ۲۸۵ق) نیز وی را از ریاشی (د ۲۵۷ق) و مازنی (د ۲۴۶ق) برتر دانسته، و گفته است: کس را آگاه تر از وی در شعر ندیدم.
عدم تبحر در لغت و نحو
توزی سرانجام به یُمن دانش خود به دربار خلیفه واثق و مجالس ادبی او راه یافت. با این وجود، گاه روایات حاکی از آن است که وی دچار لغزش های لغوی و نحوی فراوان می شده است؛ از جمله می توان از مجلس مازنی و توزی نزد خلیفه واثق، داستان ابوحاتم سجستانی و توزی نزد سعید اخفش یاد کـرد که به این لغـزش هـا اشاره دارند.
آگاهی وی با زبان های فارسی و نبطی
...