[ویکی فقه] بَغْدادی، عبدالقادر بن عمر بن بایزید بن احمد ۰۳۰-۰۹۳ق / ۶۲۱-۶۸۲م ، ادیب و لغت شناس است.
وی در بغداد متولد شد و در همین شهر به تحصیل پرداخت . علاوه بر زبان فارسی ، زبان ترکی را نیز فرا گرفت و هنگام خروج از بغداد هر زبان عربی ، ترکی و فارسی را نیک آموخته بود. بغدادی چنان شیفته مصر شده بود که تا ۰۷۷ق /۶۶۶م در آن جا ماند. وی در این مدت بخش عظیمی از خزانه الادب تا شاهد ۶۹ را نوشته بود، سپس راهی استانبول شد و پس از ماه اقامت در آن جا بار دیگر به قاهره رفت . وی در مصر به ابراهیم پاشا کتخدا که از طرف دولت عثمانی والی مصر بود، تقرب یافت . پاشای مصر چنان شیفته بغدادی شد که پس از چند سال ۰۸۵ق /۶۷۴م وقتی از سمت خود معزول شد و به دیار خود بازمی گشت ، بغدادی را نیز با خود برد. عبدالقادر در ادرنه به وزیر احمد پاشا بن محمد کوپریلی از رجال دولت تقرب یافت و او که شیفته رجال علم بود، بغدادی را مورد توجه خویش قرار داد. بغدادی نیز حاشیه خود بر شرح بانَت سُعاد از ابن هشام را به وی تقدیم کرد. در همین اثنا، با سلطان محمد بن سلطان ابراهیم آشنا شد و خزانه الادب را که تألیف آن از ۰۷۳ تا ۰۷۸ق به طول انجامیده بود، به نام این سلطان کرد. وی در طول اقامت در ادرنه با محبی صاحب خلاصه الاثر که پدرش با بغدادی سابقه دوستی داشت ، نیز دیدار کرد. بنا به قول محبی، وی در آن جا سخت مورد احترام مردم بود. عبدالقادر سرانجام به قاهره رفت و در همان جا درگذشت .
آشنایی با زبان فارسی
در آن روزگار زبان فارسی گسترش چشم گیری داشت و از دربار عثمانی - که سلاطین آن به فارسی شعر می گفتند - تا دربار هند و امیران ترک و مغول آسیای مرکزی ، زبان فرهنگ و ادب بود. در شهر بغداد نیز بی گمان انبوهی ایرانی و عرب آشنای به زبان فارسی می زیستند. آشنایی عبدالقادر با زبان فارسی به سبب نگارش لغت شاهنامه و نقل اخبار فرس از حد آموزش های مدرسه ای بسی فراتر رفته بوده است .
اساتید
بغدادی در ۸ سالگی به دمشق رفت و نزد محمد بن یحیی فرضی به تکمیل دانش عربی خود پرداخت ، سپس به محمد بن کمال الدین حسینی شیخ آل حمزه نقیب آنجا پیوست و مورد عنایت او قرار گرفت ؛ تا آن جا که شیخ در محله ای، معروف به زقاق النقیب در مسجدی روبه روی دارالنقیب مکانی به او اختصاص داد. او پس از سالی اقامت در دمشق در ۰۵۰ق /۶۴۰م به قاهره رفت و با شهاب الدین خفاجی صاحب ریحانه الالباء آشنا شد و از او تفسیر و حدیث و ادب آموخت و اجازه روایت گرفت . در الازهر نیز نزد استادانی چون شیخ یاسین حمصی ، نورالدین شبر املسی و برهان الدین ابراهیم مأمونی دانش آموخت . اما استادان بزرگ بغدادی خفاجی و یاسین حمصی بودند که او پیوسته در خزانه الادب با عنوان «شیخنا» از آنان نام برده است .
مقام علمی
...
وی در بغداد متولد شد و در همین شهر به تحصیل پرداخت . علاوه بر زبان فارسی ، زبان ترکی را نیز فرا گرفت و هنگام خروج از بغداد هر زبان عربی ، ترکی و فارسی را نیک آموخته بود. بغدادی چنان شیفته مصر شده بود که تا ۰۷۷ق /۶۶۶م در آن جا ماند. وی در این مدت بخش عظیمی از خزانه الادب تا شاهد ۶۹ را نوشته بود، سپس راهی استانبول شد و پس از ماه اقامت در آن جا بار دیگر به قاهره رفت . وی در مصر به ابراهیم پاشا کتخدا که از طرف دولت عثمانی والی مصر بود، تقرب یافت . پاشای مصر چنان شیفته بغدادی شد که پس از چند سال ۰۸۵ق /۶۷۴م وقتی از سمت خود معزول شد و به دیار خود بازمی گشت ، بغدادی را نیز با خود برد. عبدالقادر در ادرنه به وزیر احمد پاشا بن محمد کوپریلی از رجال دولت تقرب یافت و او که شیفته رجال علم بود، بغدادی را مورد توجه خویش قرار داد. بغدادی نیز حاشیه خود بر شرح بانَت سُعاد از ابن هشام را به وی تقدیم کرد. در همین اثنا، با سلطان محمد بن سلطان ابراهیم آشنا شد و خزانه الادب را که تألیف آن از ۰۷۳ تا ۰۷۸ق به طول انجامیده بود، به نام این سلطان کرد. وی در طول اقامت در ادرنه با محبی صاحب خلاصه الاثر که پدرش با بغدادی سابقه دوستی داشت ، نیز دیدار کرد. بنا به قول محبی، وی در آن جا سخت مورد احترام مردم بود. عبدالقادر سرانجام به قاهره رفت و در همان جا درگذشت .
آشنایی با زبان فارسی
در آن روزگار زبان فارسی گسترش چشم گیری داشت و از دربار عثمانی - که سلاطین آن به فارسی شعر می گفتند - تا دربار هند و امیران ترک و مغول آسیای مرکزی ، زبان فرهنگ و ادب بود. در شهر بغداد نیز بی گمان انبوهی ایرانی و عرب آشنای به زبان فارسی می زیستند. آشنایی عبدالقادر با زبان فارسی به سبب نگارش لغت شاهنامه و نقل اخبار فرس از حد آموزش های مدرسه ای بسی فراتر رفته بوده است .
اساتید
بغدادی در ۸ سالگی به دمشق رفت و نزد محمد بن یحیی فرضی به تکمیل دانش عربی خود پرداخت ، سپس به محمد بن کمال الدین حسینی شیخ آل حمزه نقیب آنجا پیوست و مورد عنایت او قرار گرفت ؛ تا آن جا که شیخ در محله ای، معروف به زقاق النقیب در مسجدی روبه روی دارالنقیب مکانی به او اختصاص داد. او پس از سالی اقامت در دمشق در ۰۵۰ق /۶۴۰م به قاهره رفت و با شهاب الدین خفاجی صاحب ریحانه الالباء آشنا شد و از او تفسیر و حدیث و ادب آموخت و اجازه روایت گرفت . در الازهر نیز نزد استادانی چون شیخ یاسین حمصی ، نورالدین شبر املسی و برهان الدین ابراهیم مأمونی دانش آموخت . اما استادان بزرگ بغدادی خفاجی و یاسین حمصی بودند که او پیوسته در خزانه الادب با عنوان «شیخنا» از آنان نام برده است .
مقام علمی
...
wikifeqh: عبدالقادر_بن_عمر_بغدادی