[ویکی فقه] طیبیّه یکی از شاخه های اسماعیلیه که، در ۵۲۴ از دیگر اسماعیلیان مستعلوی جدا شدند.
طیبیّه یکی از شاخه های اسماعیلیه. طیبیّه اندکی پس از قتل الآمرباحکام الله، بیستمین امام مستعلویه و دهمین خلیفه فاطمی، در ۵۲۴ از دیگر اسماعیلیان مستعلوی جدا شدند و سازمان دعوتشان نیز مستقل از قاهرۀ فاطمی شد. در همان حال، سازمان دعوت مستعلوی در قاهره، الحافظ، جانشین الآمر در خلافت فاطمی، را جانشین وی در امامت مستعلویان نیز شناخت. این اسماعیلیان مستعلوی که الحافظ و خلفای بعدی فاطمی را به عنوان امامان خود پذیرفتند، به اسماعیلیان مستعلوی حافظی، یا حافظیه، شهرت یافتند. مستعلویان حافظی – که تقریباً تمام جامعه اسماعیلی مصر فاطمی را دربرمی گرفتند و در یمن نیز پیروانی داشتند – اندک زمانی پس از انقراض سلسله فاطمی و برچیده شدن دعوت و سنّتهای حافظی در مصر، کلاً از بین رفتند و دیگر هیچ گروهی از دین شاخه اسماعیلیان مستعلوی به جا نماند. از آن به بعد، اسماعیلیان مستعلوی تنها در شاخه طیّبی تداوم یافتند که اینک گروههای مختلف آن در هند و پاکستان و یمن و شرق افریقا و نیز پارهای از کشورهای غربی، به خصوص انگلستان و امریکا، یافت می شوند.
شاخه آمریه
گروههای کوچکی از مستعلویان طیّبی که پس از شقاق طیّبی- حافظی، در مصر و شام پدیدار گشته و در آغاز با نام آمریه شهرت یافته بودند، هرگز اهمیتی کسب نکردند. در مصر، تا زمانی که پایه های حکومت ایوبیان مستحکم شد و مذهب اسماعیلی، به عنوان دین رسمی آن سرزمین، جای خود را به مذهب اهل سنّت سپرد، اسماعیلیان مستعلوی طیّبی که آنوقت مخفیانه می زیستند و به شدت آزار می دیدند، تقریباً مضمحل شده بودند. در شام نیز مستعلویان طیّبی مدت کوتاهی دوام آوردند. در اواخر قرن ششم، هنوز تعدادی از اسماعیلیان طیّبی که به آمریه معروف بودند، در شام وجود داشتند. تا دهه های آغازین قرن هشتم، فقط یک گروه منفرد و منزوی از آمریه هنوز در شام، در کوههای بَقیعه در حومه صَفَد، وجود داشت. جامعه طیّبی و دعوت آنان در یمن و سپس در شبه قارۀ هندوستان، گسترش یافت و پایگاه های مستحکم دائم به دست آورد.
طیّب پسر آمر
طبق اعتقادات طیّبی، الآمر چند ماه پیش از مرگش صاحب پسری به نام طیّب شد. آنچه این روایت را تأیید می کند، نامه ای است که الآمر برای ملکه صلیحی یمن، سیده اروی، فرستاده و در آن تولد ابوالقاسم طیّب را در ربیع الآخر ۵۲۴ اطلاع داده است. وجود طیّب را، به عنوان واقعیت تاریخی، ابن میسر و دیگر مورخان قرن ششم نیز تأیید کرده اند. طیّب بلافاصله به ولایتعهدی برگزیده شد و به همین مناسبت، دو هفته در قاهره و فُسطاط جشن گرفتند. پس از قتل الآمر در دوم ذیقعده ۵۲۴، قدرت دولت فاطمی به دست پسرعموی طیّب، ابوالمیمون عبدالمجید، بزرگ خاندان فاطمی و پسر ابوالقاسم محمدبن مستنصربالله، افتاد. عبدالمجید – که بعداً، با عنوان الحافظ لدین اللّه، به خلافت فاطمی و امامت مستعلویان حافظی رسید– موفق شده بود که وجود طیّب را، که چند ماهی پیشتر به دنیا آمده بود، پنهان کند. از سرنوشت بعدی طیّب خبر موثقی در دست نیست. ابن میسر فقط گزارش کرده است که عبدالمجید موفق شده بود طیّب را مخفی کند. در هر صورت، معلوم نیست که در هفته های بحرانی پس از قتل الآمر، طیّب چه سرنوشتی داشته است، مثلاً معلوم نیست که در کودکی وفات یافته یا به دستور عبدالمجید سر به نیست شده است.
روایت طیّبی یمنی دربارۀ سرنوشت طیّب
...
طیبیّه یکی از شاخه های اسماعیلیه. طیبیّه اندکی پس از قتل الآمرباحکام الله، بیستمین امام مستعلویه و دهمین خلیفه فاطمی، در ۵۲۴ از دیگر اسماعیلیان مستعلوی جدا شدند و سازمان دعوتشان نیز مستقل از قاهرۀ فاطمی شد. در همان حال، سازمان دعوت مستعلوی در قاهره، الحافظ، جانشین الآمر در خلافت فاطمی، را جانشین وی در امامت مستعلویان نیز شناخت. این اسماعیلیان مستعلوی که الحافظ و خلفای بعدی فاطمی را به عنوان امامان خود پذیرفتند، به اسماعیلیان مستعلوی حافظی، یا حافظیه، شهرت یافتند. مستعلویان حافظی – که تقریباً تمام جامعه اسماعیلی مصر فاطمی را دربرمی گرفتند و در یمن نیز پیروانی داشتند – اندک زمانی پس از انقراض سلسله فاطمی و برچیده شدن دعوت و سنّتهای حافظی در مصر، کلاً از بین رفتند و دیگر هیچ گروهی از دین شاخه اسماعیلیان مستعلوی به جا نماند. از آن به بعد، اسماعیلیان مستعلوی تنها در شاخه طیّبی تداوم یافتند که اینک گروههای مختلف آن در هند و پاکستان و یمن و شرق افریقا و نیز پارهای از کشورهای غربی، به خصوص انگلستان و امریکا، یافت می شوند.
شاخه آمریه
گروههای کوچکی از مستعلویان طیّبی که پس از شقاق طیّبی- حافظی، در مصر و شام پدیدار گشته و در آغاز با نام آمریه شهرت یافته بودند، هرگز اهمیتی کسب نکردند. در مصر، تا زمانی که پایه های حکومت ایوبیان مستحکم شد و مذهب اسماعیلی، به عنوان دین رسمی آن سرزمین، جای خود را به مذهب اهل سنّت سپرد، اسماعیلیان مستعلوی طیّبی که آنوقت مخفیانه می زیستند و به شدت آزار می دیدند، تقریباً مضمحل شده بودند. در شام نیز مستعلویان طیّبی مدت کوتاهی دوام آوردند. در اواخر قرن ششم، هنوز تعدادی از اسماعیلیان طیّبی که به آمریه معروف بودند، در شام وجود داشتند. تا دهه های آغازین قرن هشتم، فقط یک گروه منفرد و منزوی از آمریه هنوز در شام، در کوههای بَقیعه در حومه صَفَد، وجود داشت. جامعه طیّبی و دعوت آنان در یمن و سپس در شبه قارۀ هندوستان، گسترش یافت و پایگاه های مستحکم دائم به دست آورد.
طیّب پسر آمر
طبق اعتقادات طیّبی، الآمر چند ماه پیش از مرگش صاحب پسری به نام طیّب شد. آنچه این روایت را تأیید می کند، نامه ای است که الآمر برای ملکه صلیحی یمن، سیده اروی، فرستاده و در آن تولد ابوالقاسم طیّب را در ربیع الآخر ۵۲۴ اطلاع داده است. وجود طیّب را، به عنوان واقعیت تاریخی، ابن میسر و دیگر مورخان قرن ششم نیز تأیید کرده اند. طیّب بلافاصله به ولایتعهدی برگزیده شد و به همین مناسبت، دو هفته در قاهره و فُسطاط جشن گرفتند. پس از قتل الآمر در دوم ذیقعده ۵۲۴، قدرت دولت فاطمی به دست پسرعموی طیّب، ابوالمیمون عبدالمجید، بزرگ خاندان فاطمی و پسر ابوالقاسم محمدبن مستنصربالله، افتاد. عبدالمجید – که بعداً، با عنوان الحافظ لدین اللّه، به خلافت فاطمی و امامت مستعلویان حافظی رسید– موفق شده بود که وجود طیّب را، که چند ماهی پیشتر به دنیا آمده بود، پنهان کند. از سرنوشت بعدی طیّب خبر موثقی در دست نیست. ابن میسر فقط گزارش کرده است که عبدالمجید موفق شده بود طیّب را مخفی کند. در هر صورت، معلوم نیست که در هفته های بحرانی پس از قتل الآمر، طیّب چه سرنوشتی داشته است، مثلاً معلوم نیست که در کودکی وفات یافته یا به دستور عبدالمجید سر به نیست شده است.
روایت طیّبی یمنی دربارۀ سرنوشت طیّب
...
wikifeqh: طیبیه