طه حسین

[ویکی شیعه] طه حسین(۱۸۸۹-۱۹۷۳م) نویسنده سنی مذهب مصری که از او دیدگاه های خاصی درباره برخی از مسائل اسلامی و شیعی نقل شده است.
طه حسین با وجود اعتقاد به اعجاز قرآن، آن را از داستان های یهودی متأثر می دانست. وی بر این باور بود که گذشتگان اهل سنت، ابوبکر و عمر را بزرگتر از آنچه که بوده اند، نشان داده اند. به نظر او در زمان عثمان بنی امیه تمام امور خلافت را در دست گرفته بودند. او اعتقاد داشت امام علی(ع) هیچ گاه از سیاست برای رسیدن به مقاصد دنیایی استفاده نکرد. طه حسین، زمان شکل گیری شیعه به عنوان یک حزب را پس از ماجرای صلح امام حسن با معاویه می دانست.
برخی از آثار طه حسین عبارت است از: «فی الشعر الجاهلی»، «الفتنة الکبری»، «الأیام» و «الشیخان». برخی از کتاب های طه حسین همچون الفتنة الکبری و الایام به فارسی ترجمه شده اند.

[ویکی نور] طه حسین، نویسنده توانا و جنجالی مصر، در سال 1889م، در عزبه از روستاهای مصر متولد شد. او در سه سالگی، قدرت بینایی اش را از دست داد، اما خداوند به او هوش و استعدادی وافر اعطا کرد که همین هوش، او را زبانزد خاص و عام نمود.
پدرش او را برای تعلیم قرآن به مکتب خانه روستا فرستاد تا کودکش اصول قرائت قرآن را بیاموزد. او که کارمند دون پایه یک شرکت کشاورزی بود، دید پسر نابینایش توانسته در زمان کوتاهی قرآن را از حفظ کند. در 14 سالگی، تمامی محفوظات کودکی اش به کمکش آمد و توانست در آزمون ورودی الأزهر، قبول شود و با برادرش به فراگیری علوم دینی و زبان بیگانه پرداخت.
وی با روزنامه نگاری، اولین فعالیت خود را آغاز کرد. شیخ المرصفی، یکی از برجسته ترین اساتید الأزهر، وقتی به استعداد طه حسین پی برد، به او پیشنهاد کرد تا از دریای ادبیات کهن زبان عربی، از جمله کتاب «الکامل» مبرد و «حماسه» ابی تمام استفاده تمام را ببرد. او نیز پند استاد را با جان و دل پذیرفته و شروع به مطالعه و تعمق پیرامون نوشته های این دو کتاب برجسته کرد.
در ساعات فراغت، او به محضر یکی از اساتید الأزهر که به زبان فرانسه تسلط کامل داشت می رفت تا از او این زبان را بیاموزد. بعدها آموختن این زبان زندگی او را به طور کامل تغییر داد.
او در سال 1914م، توانست از پایان نامه دوره دکترای خود دفاع کند و با نمره عالی قبول شود. هنوز هم پایان نامه او تحت عنوان «جایگاه ابوالعلاء معری در ادبیات عرب»، یکی از مهم ترین کتاب هایی است که اساتید و دانشجویان این رشته از آن استفاده کرده و در بسیاری از دانشگاه ها تدریس می شود.
آن زمان، دانشگاه ملی مصر تصمیم گرفت تا هیئتی از اساتید را برای تدریس علوم تاریخی شرق به فرانسه بفرستد، از آنجایی که او به زبان فرانسه تسلط داشت، توانست نام خود را در این لیست بگنجاند. او به مدت یک سال به مونپلیه سفر کرد، اما به دلیل شرایط نامساعد مالی به وطن بازگشت، ولی شانس با او بود؛ چرا که بعد از سه ماه، مشکلات مالی اش رفع شد و دوباره به فرانسه رفت و توانست زبان یونانی را نیز فراگیرد.

طه حسین ( ۱۴ نوامبر ۱۸۸۹ – ۲۸ اکتبر ۱۹۷۳ ) نویسنده، حافظ قرآن[ ۱] و سخنور مصری و از پیشگامان جنبش نوگرایی در مصر بود.
طاها در اثر عفونت چشم در سن سه سالگی نابینا شد. پس از درس گرفتن از یک آموزگار سنتی در جوانی راهی دانشگاه الازهر شد و در آنجا در رشته الهیات و ادبیات عرب به تحصیل پرداخت. او از محدودیت اندیشهٔ استادان خود در عذاب بود.
زمانی که دانشگاه ملی قاهره در سال ۱۹۰۸ تأسیس گشت، حسین با وجود نابینایی و تهیدستی، بزودی جایی برای خود در این دانشگاه باز کرد. او نخستین دانش آموختهٔ این دانشگاه بود که به دریافت دکترا نائل آمد. رسالهٔ دکترای وی دربارهٔ ابوالعلاء معری، شاعر شک گرای عرب بود. پس از آن در ۱۹۱۴ به سوربن رفت و در پاریس نیز در ۱۹۱۷ رسالهٔ دکترایی تحت عنوان «فلسفهٔ اجتماعی ابن خلدون» نگاشت. در بازگشت به مصر استاد ادبیات عرب و یکی از بنیادگذاران دانشگاه اسکندریه شد. طه حسین رمان ها و رساله های بسیاری نوشت ولی در غرب بیشتر بخاطر زندگینامه خودنوشته اش به نام آن روزها ( به عربی: الایام ) شهرت یافته است. حسین خدیو جم این کتاب را به فارسی برگردانده است.
او یکی از هواداران سرسخت انقلاب ۱۹۵۲ مصر بود و بر اهمیت آزاد و دموکراتیک بودن آموزش و تحصیل تأکید بسیار داشت. حسین در ۱۹۵۰ وزیر آموزش و پرورش مصر شد و در پی آن، حکومت جدید آموزش همگانی را برای همگان آزاد و رایگان کرد[ ۲] که این امر هنوز نیز جاری و ساری است.
طه حسین در سال ۱۹۲۶ در کتاب «فی الشعر الجاهلی» به طور تلویحی می گوید "از قرآن به عنوان منبع تاریخی عینی نمی توان استناد کرد. طبیعتاً این گفته ها خشم دانشگاه الازهر را برانگیخت. برخی مدعی شدند که طه حسین به اسلام توهین کرده است.
از دیگر آرای جنجالی او، زیر سؤال بردن اصالت بسیاری از اشعار کلاسیک عرب قبل از اسلام است. به اعتقاد طه حسین، آنچه به عنوان اشعار جاهلی ( مانند معلقات سبع ) باقی مانده، قابل اعتماد نیست و بعد از اسلام ساخته شده و به شعرای دوران جاهلی منسوب شده است.

طه حسین (مصر علیا ۱۸۸۹ـ قاهره ۱۹۷۳)
منتقد، محقق، داستان نویس، مورخ، روزنامه نگار و مترجم مصری. در کودکی نابینا شد. پس از اخذ تعلیمات محلی و حفظ قرآن، در ۱۹۰۲ به الازهر رفت و از دو جلسۀ آخر درس محمد عبده بهره برد، لیکن علاقه و التزام عملی به نهادها، روش ها و ارزش های مدرسه ای نداشت. اغلب کلاس ها را تحریم کرد و به سبب صراحت در انتقاد، مقامات را با خود دشمن ساخت. به دانشگاه مصر (که بعدها دانشگاه قاهره نام گرفت) رفت (۱۹۰۸) و از محضر درس عرب شناسان اروپایی بهره ها برد. پایان نامه اش راجع به ابوالعلاء معری بود. طه حسین نخستین فارغ التحصیل این دانشگاه بود (۱۹۱۴). از فرانسه بورس تحصیلی، و با پایان نامۀ مطالعۀ تحلیلی و تطبیقی فلسفۀ اجتماعی ابن خلدون از سوربن دکترا گرفت و سال بعد نیز، موفق به اخذ دانشنامۀ دکترای دولتی شد. پس از بازگشت به مصر (۱۹۱۹)، استاد تاریخ باستان، و در ۱۹۲۵، استاد ادبیات عرب شد. با تألیف دربارۀ شعر جاهلی (۱۹۲۶)، و تردید در اصالت شعر پیش از اسلام، خشم مذهبیون و دیگران را برانگیخت، چنان که کتاب ممنوع و نویسندۀ آن محاکمه گردید. در ۱۹۳۰، اولین رئیس دانشکدۀ هنرها در مصر شد. فعالیت های حزبی اش، سرانجام، وی را به محرومیت از خدمات دولتی کشاند (۱۹۳۲). در ۱۹۴۰، به عضویت فرهنگستان زبان عربی برگزیده شد و به ریاست آن رسید. از ۱۹۴۶ تا ۱۹۴۹، انتشاراتی به نام نویسندۀ مصری را اداره می کرد. در آخرین دولت حزب وَفْد، از ۱۹۵۰ تا ۱۹۵۲، وزیر آموزش بود و به تقویت سیستم مدارس دولتی پرداخت و گرفتن شهریه را لغو کرد. بیش از ۶۰ کتاب (ازجمله شش رمان) و ۱۳۰۰ مقاله در زمینه های ادبی دارد. نثرش کلاسیک و زیبا و ظریف است. زندگی نامۀ تخیل آمیزش به نام الایّام، آن روزها، که به صورت پاورقی در الهلال (۱۹۲۶ـ۱۹۲۷) و سپس در قالب کتاب چاپ شد، از نخستین آثار ادبیات مدرن عربی است و به چندین زبان ترجمه شده است. طه حسین مدافع سرسخت خلوص زبان عربی و مخالف ادبیات عامه و در عین حال، ستایشگر آثار غربی، به ویژه فرانسوی، بود. در آیندۀ فرهنگ در مصر (۱۹۳۸) استدلال می کند که فرهنگ مصر بیشتر مدیترانه ای است تا شرقی؛ و در آن، از نوعی تجدد دفاع می کند که آن را نوسازی می خواند، نه نوآوری. بیشترین تأثیر طه حسین در نقد ادبی است، گرچه رویکرد زیبایی شناختی او روشمند نیست، امّا با نقد کاربردی اش، همچون سرمشقی برای نویسندگی خلاق، تأثیری ژرف بر ادبیات مصر و عرب نهاد. دولت ها، دانشگاه ها و فرهنگستان های عربی و اروپایی، افتخارات فراوان نثارش کردند و در ۱۹۴۹، آندره ژید وی را نامزد دریافت جایزۀ نوبل کرد. طه حسین، تا پایان عمر، شخصیتی محبوب و محترم باقی ماند، و عنوان غیررسمی پیر ادبیات عرب را داشت. برخی از آثار او که به فارسی هم ترجمه شده اند عبارت اند از آیینۀ اسلام؛ علی و فرزندانش؛ در زندان ابوالعلاء؛ آن روزها؛ در پیرامون سیره نبوی؛ و خواب های شهرزاد.