[ویکی فقه] طبقات المحدثین باصبهان و الواردین علیها (کتاب). طبقات المحدثین باصبهان و الواردین علیها، نوشته ابوالشیخ انصاری (۲۷۴- ۳۹۶ ه) است که به زبان عربی می باشد و معمولا به تقسیم بندی طبقات در سه طبقه بزرگ اصحاب، تابعین و تابعی التابعین پرداخته است و در هر یک از طبقات ملاک های خود در را درون این سه طبقه بزرگ، به طبقات کوچک تری تقسیم و در آن ذکر نموده است.
در واقع اصل کتاب در دو جلد بوده که با تعلیقات و تحقیقات محقق به چهار جلد رسیده است. جلد اول کتاب دارای دو مقدمه، که یکی از محقق و دیگری از آقای دکتر اکرم ضیاء عمیری می باشد. در جلد اول دو باب درباره اصفهان و دیگری درباره شخصیت مولف تنظیم گشته است. باب اول از دو فصل تشکیل یافته، فصل اول از باب اول در دو مبحث از پیرامون اسماء اصفهان و مبحث دوم از موقعیت، مساحت و تاریخ فتح اصفهان سخن می گوید. فصل دوم، در اهمیت اصفهان می باشد. باب دوم از جلد اول دارای دو فصل است که شامل زندگانی مولف، اسم و اهمیت کتاب می شود. فصل دوم، از این باب شامل دو مبحث می باشد. سپس نوبت به ذکر اصل کتاب می رسد، که با مقدمه ای از مولف و بعد از آن به ذکر چهار طبقه از راویان و اسامی آنان می پردازد. جلد دوم با ادامه طبقه چهارم از جلد اول و ذکر چهار طبقه دیگر از راویان ادامه می یابد که شامل محدثان طبقه ۵ تا ۸ می باشد. جلد سوم و چهارم تشکیل شده است از سایر مولفین و مترجمین. در انتهای جلد آخر خاتمه ای از محقق نیز ذکر گردیده است. همچنین در پایان جلد چهارم به فهرست های تفصیلی هر چهار جلد اشاره شده است.
گزارش محتوا
ابوشیخ بر خلاف بسیاری از طبقات نگاران، فقط بر ملاک زمان، نسبت به ملاک های دیگر توجه داشته است، زیرا نکته اصلی مورد توجه وی و به خصوص محدثینش، رابطه استادی و شاگردی بین طبقات مختلف بود که به نظر او تنها با ملاک زمان و تعیین سال وفات آن ها امکان پذیر بود و ملاک هایی چون نسب و جغرافیا در این جهت کارآیی ندارد. البته، عامل جغرافیا نمی تواند در این راستا بی تاثیر باشد، زیرا با شناخت محل سکونت راوی و چگونگی حیات علمی او و نیز آگاهی از سفرهای او به نقاط دیگر می توانیم به امکان یا عدم امکان روایت نمودن او از راویان شهرهای دیگر پی ببریم و حق آن بود که این ملاک در کتب طبقات نگاری به طور جداگانه مورد توجه قرار می گرفت و شاید احساس این نقیصه بود که به همراه اموری همچون حس وطن دوستی، بعضی از طبقات نگاران را وادار نمود تا اقدام به طبقات نگاری محلی نمایند. از جمله کتبی که به این امر اختصاص دارند؛ می توان از کتاب هایی همچون طبقات الشامیین نوشته ابوسعید عبدالرحمن بن ابراهیم (۱۷۰- ۲۴۵ ه)، طبقات علماء افریقیه و طبقات علماء تونس نوشته ابوالعرب محمد بن احمد تمیمی قیروانی (م ۳۳۳ ه)، طبقات الجزریین تالیف ابوعروبه حسین بن محمد حرانی (م ۳۱۸ ه) و همچنین کتاب حاضر نام برد. مولف احادیثی را که محدثین ذکر شده، فقط در کتب آنان دیده می شود را، از قولشان، در این کتاب ذکر نموده است. (احادیثی را که هیچ کس غیر این راوی نقل ننموده است) همچنین به ذکر انساب، اسامی، و موت آنان نیز پرداخته است.
← ذکر اسامی مترجمین
در ابتدا تشکر و سپاس گزاری از طرف محقق کتاب آقای عبدالغفور عبدالحق حسین بر بلوشی، از کسانی که وی را در این زمینه یاری نموده اند، انجام گرفته است. سپس مقدمه ای از دکتر اکرم ضیاء عمری، پیرامون جایگاه و اهمیت کتاب مطرح گشته است؛ و اضافه می کند که ابوالشیخ کتابش را بر نظام طبقات علماء در حرکت فکری، در شهر اصفهان خلال قرون چهارم از تاریخ اسلامی، نوشته است. ابوالشیخ، طبقات محدثان را به ۱۱ فصل تقسیم کرده که طبقه های ۱۰ و ۱۱ آن را بدون تفکیک آورده است که شامل معاصران وی می شوند. سپس مقدمه ای از محقق در مورد کتاب و دلیل وی از تحقیق حول این کتاب، بیان شده است. وی خاطر نشان می کند که چون استادم آقای دکتر اکرم عمری از اهمیت این کتاب برایم گفته بود و به علاوه به احیا تراث علمای سلف در ایران رغبت و علاقه وافری داشتم و اهمیت این کتاب و جایگاه مولف آن را یافتم، تصمیم به تحقیق پیرامون این کتاب نمودم.
← محتوای فصل اول
...
در واقع اصل کتاب در دو جلد بوده که با تعلیقات و تحقیقات محقق به چهار جلد رسیده است. جلد اول کتاب دارای دو مقدمه، که یکی از محقق و دیگری از آقای دکتر اکرم ضیاء عمیری می باشد. در جلد اول دو باب درباره اصفهان و دیگری درباره شخصیت مولف تنظیم گشته است. باب اول از دو فصل تشکیل یافته، فصل اول از باب اول در دو مبحث از پیرامون اسماء اصفهان و مبحث دوم از موقعیت، مساحت و تاریخ فتح اصفهان سخن می گوید. فصل دوم، در اهمیت اصفهان می باشد. باب دوم از جلد اول دارای دو فصل است که شامل زندگانی مولف، اسم و اهمیت کتاب می شود. فصل دوم، از این باب شامل دو مبحث می باشد. سپس نوبت به ذکر اصل کتاب می رسد، که با مقدمه ای از مولف و بعد از آن به ذکر چهار طبقه از راویان و اسامی آنان می پردازد. جلد دوم با ادامه طبقه چهارم از جلد اول و ذکر چهار طبقه دیگر از راویان ادامه می یابد که شامل محدثان طبقه ۵ تا ۸ می باشد. جلد سوم و چهارم تشکیل شده است از سایر مولفین و مترجمین. در انتهای جلد آخر خاتمه ای از محقق نیز ذکر گردیده است. همچنین در پایان جلد چهارم به فهرست های تفصیلی هر چهار جلد اشاره شده است.
گزارش محتوا
ابوشیخ بر خلاف بسیاری از طبقات نگاران، فقط بر ملاک زمان، نسبت به ملاک های دیگر توجه داشته است، زیرا نکته اصلی مورد توجه وی و به خصوص محدثینش، رابطه استادی و شاگردی بین طبقات مختلف بود که به نظر او تنها با ملاک زمان و تعیین سال وفات آن ها امکان پذیر بود و ملاک هایی چون نسب و جغرافیا در این جهت کارآیی ندارد. البته، عامل جغرافیا نمی تواند در این راستا بی تاثیر باشد، زیرا با شناخت محل سکونت راوی و چگونگی حیات علمی او و نیز آگاهی از سفرهای او به نقاط دیگر می توانیم به امکان یا عدم امکان روایت نمودن او از راویان شهرهای دیگر پی ببریم و حق آن بود که این ملاک در کتب طبقات نگاری به طور جداگانه مورد توجه قرار می گرفت و شاید احساس این نقیصه بود که به همراه اموری همچون حس وطن دوستی، بعضی از طبقات نگاران را وادار نمود تا اقدام به طبقات نگاری محلی نمایند. از جمله کتبی که به این امر اختصاص دارند؛ می توان از کتاب هایی همچون طبقات الشامیین نوشته ابوسعید عبدالرحمن بن ابراهیم (۱۷۰- ۲۴۵ ه)، طبقات علماء افریقیه و طبقات علماء تونس نوشته ابوالعرب محمد بن احمد تمیمی قیروانی (م ۳۳۳ ه)، طبقات الجزریین تالیف ابوعروبه حسین بن محمد حرانی (م ۳۱۸ ه) و همچنین کتاب حاضر نام برد. مولف احادیثی را که محدثین ذکر شده، فقط در کتب آنان دیده می شود را، از قولشان، در این کتاب ذکر نموده است. (احادیثی را که هیچ کس غیر این راوی نقل ننموده است) همچنین به ذکر انساب، اسامی، و موت آنان نیز پرداخته است.
← ذکر اسامی مترجمین
در ابتدا تشکر و سپاس گزاری از طرف محقق کتاب آقای عبدالغفور عبدالحق حسین بر بلوشی، از کسانی که وی را در این زمینه یاری نموده اند، انجام گرفته است. سپس مقدمه ای از دکتر اکرم ضیاء عمری، پیرامون جایگاه و اهمیت کتاب مطرح گشته است؛ و اضافه می کند که ابوالشیخ کتابش را بر نظام طبقات علماء در حرکت فکری، در شهر اصفهان خلال قرون چهارم از تاریخ اسلامی، نوشته است. ابوالشیخ، طبقات محدثان را به ۱۱ فصل تقسیم کرده که طبقه های ۱۰ و ۱۱ آن را بدون تفکیک آورده است که شامل معاصران وی می شوند. سپس مقدمه ای از محقق در مورد کتاب و دلیل وی از تحقیق حول این کتاب، بیان شده است. وی خاطر نشان می کند که چون استادم آقای دکتر اکرم عمری از اهمیت این کتاب برایم گفته بود و به علاوه به احیا تراث علمای سلف در ایران رغبت و علاقه وافری داشتم و اهمیت این کتاب و جایگاه مولف آن را یافتم، تصمیم به تحقیق پیرامون این کتاب نمودم.
← محتوای فصل اول
...