طبرسران
لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی
دانشنامه عمومی
طَبَرْسَران یا طَبَسَران که در اصل طابَسَران بود[ ۱] یکی از ناحیه های تاریخی جنوب داغستان است.
طبرسران در شرق قفقاز و در جنوبی ترین ناحیهٔ داغستان قرار دارد. این ناحیه در حوضهٔ رود روباس [ az] — که از جنوب شهر دربند، به دریای خزر می ریزد — واقع شده است. مردمان طبرسران ترکیبی از کوهستان نشینانِ قفقاز و ایرانی تبارهای تات زبان هستند[ ۲] و به زبان طبرسرانی که یکی از زبان های قفقازی شمال شرقی است، صحبت می کنند. طبرسرانی ها در شهرستان های تاباسارانسکی، دربند و خیوسکی سکونت دارند.
طبرسرانی ها از نخستین اقوام داغستان هستند که مسلمان شدند. [ ۳] «طبرسران شاه» — عنوان عمومی حاکمان باستانی طبرسران — پس از لشکرکشی [ en] مروان بن محمد ( حاکم آذربایجان و ارمنیه: ۱۲۶–۱۱۴؛ بعدها خلافت با نام مروان دوم: ۱۳۲–۱۲۷ ) پرداختن خراج و اطاعت از دستگاه خلافت را پذیرفت. [ ۴] حاکمان طبرسران در سده های نخستین هجری، خودشان را از نجیب زادگان عرب دانسته و لقب «معصوم» داشتند. [ ۵] از سدهٔ چهارم هجری به بعد، طبرسران به ترتیب تحت حاکمیت امارت دربند [ az] و سپس دولت شروان شاهان [ az] قرار گرفت. [ ۶] طبرسران یکی از مناطق مهم قلمروی شروان شاهان محسوب می شد. [ ۷] شیخ حیدر صفوی رهبر طریقت صفویه و پدر شاه اسماعیل یکم — بنیان گذار ایران صفوی — در این ناحیه به سال ۸۹۳ ق. کشته شد. [ ۸] پیش از شیخ حیدر، پدرش شیخ جنید نیز در همان جا به سال ۸۶۴ ق. کشته شده بود. [ ۹]
در عصر جدید اولیه، امارت طبرسران [ en] پایه گذاری شد که تا جنگ های ایران و روسیه در دوره قاجار پابرجا بود.
↑ Ghereghlou, “New Light on the Early Ṣafavids”, JAOS, 823. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ شاهرخی، «شش کتیبهٔ فارسی»، فروزش، ۸۴. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ Zelkina, In Quest for God and Freedom, 27. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ شمس، «شروانشاهان»، تاریخ جامع ایران، ۵۴۷. ↑ رئیس نیا، «داغستان»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۷. ↑ Ghereghlou, “New Light on the Early Ṣafavids”, JAOS, 823.
• رئیس نیا، رحیم ( ۱۳۹۱ ) . «داغستان». در حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. ج. ۱۷. تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. صص. ۱۵–۲۰. شابک ۹۷۸ - ۶۰۰ - ۴۴۷۰۱۸ - ۶.
• شاهرخی، آناهیتا ( تابستان ۱۳۸۸ ) . «شش کتیبهٔ فارسی در دربند داغستان». فروزش ( ۳ ) : ۸۳–۸۸.
• شمس، اسماعیل ( ۱۳۹۳ ) . «شروانشاهان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۵۴۷–۶۰۲. شابک ۹۷۸ - ۶۰۰ - ۶۳۲۶ - ۴۶ - ۷.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفطبرسران در شرق قفقاز و در جنوبی ترین ناحیهٔ داغستان قرار دارد. این ناحیه در حوضهٔ رود روباس [ az] — که از جنوب شهر دربند، به دریای خزر می ریزد — واقع شده است. مردمان طبرسران ترکیبی از کوهستان نشینانِ قفقاز و ایرانی تبارهای تات زبان هستند[ ۲] و به زبان طبرسرانی که یکی از زبان های قفقازی شمال شرقی است، صحبت می کنند. طبرسرانی ها در شهرستان های تاباسارانسکی، دربند و خیوسکی سکونت دارند.
طبرسرانی ها از نخستین اقوام داغستان هستند که مسلمان شدند. [ ۳] «طبرسران شاه» — عنوان عمومی حاکمان باستانی طبرسران — پس از لشکرکشی [ en] مروان بن محمد ( حاکم آذربایجان و ارمنیه: ۱۲۶–۱۱۴؛ بعدها خلافت با نام مروان دوم: ۱۳۲–۱۲۷ ) پرداختن خراج و اطاعت از دستگاه خلافت را پذیرفت. [ ۴] حاکمان طبرسران در سده های نخستین هجری، خودشان را از نجیب زادگان عرب دانسته و لقب «معصوم» داشتند. [ ۵] از سدهٔ چهارم هجری به بعد، طبرسران به ترتیب تحت حاکمیت امارت دربند [ az] و سپس دولت شروان شاهان [ az] قرار گرفت. [ ۶] طبرسران یکی از مناطق مهم قلمروی شروان شاهان محسوب می شد. [ ۷] شیخ حیدر صفوی رهبر طریقت صفویه و پدر شاه اسماعیل یکم — بنیان گذار ایران صفوی — در این ناحیه به سال ۸۹۳ ق. کشته شد. [ ۸] پیش از شیخ حیدر، پدرش شیخ جنید نیز در همان جا به سال ۸۶۴ ق. کشته شده بود. [ ۹]
در عصر جدید اولیه، امارت طبرسران [ en] پایه گذاری شد که تا جنگ های ایران و روسیه در دوره قاجار پابرجا بود.
↑ Ghereghlou, “New Light on the Early Ṣafavids”, JAOS, 823. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ شاهرخی، «شش کتیبهٔ فارسی»، فروزش، ۸۴. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ Zelkina, In Quest for God and Freedom, 27. ↑ Bosworth, “Ṭabarsarān”, EI2. ↑ شمس، «شروانشاهان»، تاریخ جامع ایران، ۵۴۷. ↑ رئیس نیا، «داغستان»، دانشنامه جهان اسلام، ۱۷. ↑ Ghereghlou, “New Light on the Early Ṣafavids”, JAOS, 823.
• رئیس نیا، رحیم ( ۱۳۹۱ ) . «داغستان». در حداد عادل، غلامعلی. دانشنامه جهان اسلام. ج. ۱۷. تهران: بنیاد دایرةالمعارف اسلامی. صص. ۱۵–۲۰. شابک ۹۷۸ - ۶۰۰ - ۴۴۷۰۱۸ - ۶.
• شاهرخی، آناهیتا ( تابستان ۱۳۸۸ ) . «شش کتیبهٔ فارسی در دربند داغستان». فروزش ( ۳ ) : ۸۳–۸۸.
• شمس، اسماعیل ( ۱۳۹۳ ) . «شروانشاهان». در موسوی بجنوردی، کاظم؛ سجادی، صادق. تاریخ جامع ایران. ج. ۱۲. تهران: مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. صص. ۵۴۷–۶۰۲. شابک ۹۷۸ - ۶۰۰ - ۶۳۲۶ - ۴۶ - ۷.
wiki: طبرسران
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید