طاعون ژوستینین ( ۵۴۱–۵۴۲ پس از میلاد ) یک همه گیری جهانی بود که امپراتوری بیزانس و به ویژه پایتخت آن قسطنطنیه و همچنین شاهنشاهی ساسانی و بندرهای سراسر حاشیهٔ دریای مدیترانه را درگیر خود کرد. [ ۱] این طاعون یکی از کشنده ترین طاعون های تاریخ بود که در حدود دو قرن بروز خود ۲۵ تا ۵۰ میلیون نفر ( ۱۳ تا ۲۶ درصد جمعیت جهان در زمان آغاز آن ) را طعمهٔ مرگ کرد. [ ۲] تأثیرات اجتماعی و فرهنگی این طاعون با مرگ سیاه ( که ششصد سال بعد اروپا را دستخوش خود کرد ) مقایسه می شود. [ ۳]
در سال ۲۰۱۳، محققان نشان دادند که دلیل طاعون ژوستینین همان باکتری یرسینیا پستیس بود که باعث طاعون سیاه شد. سویه های این باکتری که رابطهٔ نزدیکی با باکتری طاعون ژوستینین دارند در تین شان، رشته کوهی در مرز قرقیزستان، قزاقستان و چین یافت شده است که این احتمال را که این طاعون از این منطقه نشئت گرفته است تقویت می کند. [ ۴] [ ۵] پروکوپیوس، تاریخ نویس یونانی، این همه گیری را جهانی توصیف می کند. این طاعون نام خود را از ژوستینین یکم گرفته است که در زمان شیوع آن امپراتور روم شرقی بود. ژوستینین خود به این طاعون مبتلا شد ولی جان سالم به در برد.
شیوع این طاعون همزمان بود با جنگ لازی بین روم شرقی و شاهنشاهی ساسانی و باعث شد که سپاهیان خسرو انوشیروان پیشروی خود را متوقف کنند و به خاک ایرانشهر عقب نشینی کنند. ژوستینین از این اتفاق بهره برد و به ایرانشهر حمله کرد، ولی این اردوکشی در نهایت شکست خورد.
دگرگونی آب وهوایی در سده ششم میلادی و پیدایش عصر یخ بندان کوچک، موجب بهینه شدن چرخه زادوولد موش ها و پیدایش و گسترش پاندمیک طاعون خیارکی شد که در تاریخ از آن به نام طاعون یوستینیانوس ( ۴۵۱ – ۵۴۴ میلادی ) یاد شده است. این نخستین شیوع پاندمیک بیماری طاعون است که در تاریخ نگاشته شده است. طاعون یوستینیانوس هر ۹ تا ۱۲ سال بروز می کرد و تا فروپاشی امویان به درازا کشید. پیشرفت پرشتاب سپاه ساسانی در نخستین دهه های سده هفتم میلادی می تواند ناشی از پیامدهای این بیماری در آناتولی و سوریه باشد. در برابر آن همه گیری این بیماری در آذربایجان، می تواند عامل کوتاهی و فروپاشی ساسانیان از پشتیبانی این استان کلیدی در هنگام یورش غافلگیرانه هراکلیوس باشد. گمان می رود موجی قدرتمند از این اپیدمی به همراه سربازان ایرانی به قلمرو ساسانیان وارد شد. تئوفانس از دچار شدن خسرو پرویز به اسهال در هنگام دستگیری به دست شورشیان گزارش می دهد و طبری نیز اسهال شدید شهروراز را بیان می کند که از مهم ترین نشانه های این بیماری است. دست کم از دو اپیدمی مشخص بیماری طاعون در زمان جانشینان خسرو پرویز آگاه هستیم. نخستین آنها طاعون شیرویه است که نام خود را از قباد دوم گرفته است. این طاعون در ۶۲۷ – ۶۲۸ میلادی در تیسفون رخ داد و شیرویه به گمانی در اثر این بیماری در ۶۲۹ میلادی درگذشت. سیوطی نیز از واگیر طاعون یزدگردی، در بین سال های ۶۳۴ – ۶۴۲ میلادی گزارش می دهد، یعنی زمانی که مهم ترین نبردهای دولت ساسانی با سپاه اعراب در قادسیه ( ۶۳۶ میلادی ) ، جلولا ( ۶۳۷ میلادی ) و نهاوند ( ۶۴۲ میلادی ) رخ داد. [ ۶]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفدر سال ۲۰۱۳، محققان نشان دادند که دلیل طاعون ژوستینین همان باکتری یرسینیا پستیس بود که باعث طاعون سیاه شد. سویه های این باکتری که رابطهٔ نزدیکی با باکتری طاعون ژوستینین دارند در تین شان، رشته کوهی در مرز قرقیزستان، قزاقستان و چین یافت شده است که این احتمال را که این طاعون از این منطقه نشئت گرفته است تقویت می کند. [ ۴] [ ۵] پروکوپیوس، تاریخ نویس یونانی، این همه گیری را جهانی توصیف می کند. این طاعون نام خود را از ژوستینین یکم گرفته است که در زمان شیوع آن امپراتور روم شرقی بود. ژوستینین خود به این طاعون مبتلا شد ولی جان سالم به در برد.
شیوع این طاعون همزمان بود با جنگ لازی بین روم شرقی و شاهنشاهی ساسانی و باعث شد که سپاهیان خسرو انوشیروان پیشروی خود را متوقف کنند و به خاک ایرانشهر عقب نشینی کنند. ژوستینین از این اتفاق بهره برد و به ایرانشهر حمله کرد، ولی این اردوکشی در نهایت شکست خورد.
دگرگونی آب وهوایی در سده ششم میلادی و پیدایش عصر یخ بندان کوچک، موجب بهینه شدن چرخه زادوولد موش ها و پیدایش و گسترش پاندمیک طاعون خیارکی شد که در تاریخ از آن به نام طاعون یوستینیانوس ( ۴۵۱ – ۵۴۴ میلادی ) یاد شده است. این نخستین شیوع پاندمیک بیماری طاعون است که در تاریخ نگاشته شده است. طاعون یوستینیانوس هر ۹ تا ۱۲ سال بروز می کرد و تا فروپاشی امویان به درازا کشید. پیشرفت پرشتاب سپاه ساسانی در نخستین دهه های سده هفتم میلادی می تواند ناشی از پیامدهای این بیماری در آناتولی و سوریه باشد. در برابر آن همه گیری این بیماری در آذربایجان، می تواند عامل کوتاهی و فروپاشی ساسانیان از پشتیبانی این استان کلیدی در هنگام یورش غافلگیرانه هراکلیوس باشد. گمان می رود موجی قدرتمند از این اپیدمی به همراه سربازان ایرانی به قلمرو ساسانیان وارد شد. تئوفانس از دچار شدن خسرو پرویز به اسهال در هنگام دستگیری به دست شورشیان گزارش می دهد و طبری نیز اسهال شدید شهروراز را بیان می کند که از مهم ترین نشانه های این بیماری است. دست کم از دو اپیدمی مشخص بیماری طاعون در زمان جانشینان خسرو پرویز آگاه هستیم. نخستین آنها طاعون شیرویه است که نام خود را از قباد دوم گرفته است. این طاعون در ۶۲۷ – ۶۲۸ میلادی در تیسفون رخ داد و شیرویه به گمانی در اثر این بیماری در ۶۲۹ میلادی درگذشت. سیوطی نیز از واگیر طاعون یزدگردی، در بین سال های ۶۳۴ – ۶۴۲ میلادی گزارش می دهد، یعنی زمانی که مهم ترین نبردهای دولت ساسانی با سپاه اعراب در قادسیه ( ۶۳۶ میلادی ) ، جلولا ( ۶۳۷ میلادی ) و نهاوند ( ۶۴۲ میلادی ) رخ داد. [ ۶]
wiki: طاعون ژوستینین