صندلی پران

صندلی پَران یا ایجکت ( به انگلیسی: Ejection seat ) سامانه ای است که صندلی هواپیما را با فرمان خلبان به بیرون از اتاقک خلبان پرتاب می کند. [ ۱]
این کار معمولاً برای نجات خلبان یا سایر سرنشینان یک هواپیما ( معمولاً هواپیمای نظامی ) در موقعیت اضطراری، انجام می شود. در بیشتر طراحی ها، انفجار ماده منفجره یا پیش رانش فضایی، صندلی خلبان را به بیرون پرتاب می کند. پس از پرتاب صندلی به خارج از هواپیما، خلبان یا خلبانان به وسیلهٔ چتر نجات فرود می آیند.
به عمل پرتاب خلبان به بیرون از هواپیما با استفاده از صندلی پران، پرانش[ ۲] گفته می شود. [ ۱]
هدف صندلی پرتاب به بیرون زنده نگاه داشتن خلبان است. خلبان تقریباً شتابی معادل ۱۰ تا ۱۲ برابر شتاب گرانشی ( ۱۱۷ تا ۱۳۷ متر بر مجذور ثانیه ) تجربه می کند. صندلی های غربی معمولاً شتاب کمتری بر خلبان تحمیل می کنند. در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی، فناوری شوروی اغلب شتابی معادل ۲۰ تا ۲۲ برابر شتاب گرانشی ایجاد می کردند. شکستگی ستون مهره ها اثر جانبی این سیستم هاست.
سال ۱۹۱۰ یک فرار با کمک بانجی از یک هواگرد صورت گرفت. در سال ۱۹۱۶، ادوارد کالتروپ، یک مخترع چتر نجات، یک صندلی پران را که هوای فشرده را مورد استفاده قرار داده بود، به ثبت رسانید.
اولین صندلی های پران به طور آزادانه در طی جنگ جهانی دوم توس هینکل و SABB توسعه یافتند. مدل های اولیه توسط هوای فشرده نیرو می گرفتند. پس از جنگ جهانی دوم، نیاز به چنین سیستم های صندلی پرتان افزایش یافت. نیروی هوایی ایالات متحده تجربه ای بر روی سیستم های صندلی پران انجام دادند که کاری از جیمز مارتین و شرکت ایشان، شرکت مارتین - بیکر بود. [ ۳]